نمونه برداری از کلیه ها چگونه و به چه دلیل انجام می شود؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

نمونه برداری کلیه ها فرآیندی است که شامل برداشت قسمت کوچکی از بافت کلیه برای بررسی زیر میکروسکوپ می شود. متخصص پاتولوژی که در تشخیص بیماری ها تخصص دارد، در آزمایشگاه نمونه بافت کلیه را بررسی می کند. متخصص پاتولوژی به دنبال علائم بیماری های کلیوی یا عفونت می گردد. اگر کلیه پیوند زده شده باشد و عملکرد نداشته باشد، ممکن است نمونه برداری به روشن ساختن علت کمک کند.

کاربرد نمونه برداری کلیه ها

• پزشک ممکن است نمونه برداری کلیه را به دلایل زیر برای بیمار تجویز کند.
• تشخیص مشکل کلیوی که در غیر این صورت قابل تشخیص نمی باشد.
• تدوین برنامه های درمانی بر اساس شرایط کلیه
• تعیین سرعت پیشرفت بیماری کلیوی
• تعیین میزان آسیب ناشی از بیماری کلیوی یا بیماری های دیگر
• ارزیابی چگونگی عملکرد درمان در کلیه
• کنترل سلامت کلیه پیوند شده یا بررسی اینکه چرا کلیه پیوند زده شده به درستی کار نمی کند.

پزشک همچنین ممکن است بیوپسی کلیه را بر اساس نتایجی که در آزمایش خون یا ادرار توصیه شده نشان داده می شود نیز، توصیه کند این نتایج عبارتند از:

• وجود خون در ادرار (هماتوری) که از کلیه سرچشمه می گیرد.
• وجود پروتئین در ادرار (پروتئینوری) بیش از حد، افزایش یافته یا همراه با سایر علائم بیماری کلیوی
• عملکرد کلیه که منجر به مواد زائد بیش از حد در خون می شود.
• همه افراد با این مشکلات به بیوپسی کلیه احتیاج ندارند، این تصمیم بر اساس علائم و نشانه های بیمار، نتایج آزمایش و سلامت عمومی توسط پزشکی گرفته می شود.

انواع روش های نمونه برداری کلیه ها

1- بیوپسی زیر پوستی یا بیوپسی از طریق سوزن (از طریق پوست)

• یک سوزن وارد پوستی می شود که روی کلیه فرد قرار دارد و معمولاً با کمک اولتراسوند به بخش مناسب کلیه هدایت می شود.

2- بیوپسی باز

• نمونه بافت کلیه به طور مستقیم و در طی عمل جراحی از کلیه برداشته می شود. سپس نمونه بافت موردنظر به پزشک (پاتولوژیست) ارجاع داده می شود تا با کمک میکروسکوپ به بررسی آن بپردازد.

بیوپسی از طریق پوست

محل کلیه با سونوگرافی، اشعه ایکس یا هر دو مشخص می شود. در برخی موارد به رگ های شما ممکن است یک نوع خاص رنگ تزریق کنند تا به پزشک در پیدا کردن کلیه و رگ های خونی کمک کند. هنگامی که مکان بیوپسی پیدا شد، آن را بر روی پوست شما مشخص می کنند و جایی که سوزن بیوپسی وارد می شود را ضدعفونی می کنند. محل مورد نظر بی حس می شود تا درد را کمتر حس کنید. از شما خواسته خواهد شد تا یک نفس عمیق بکشید و آن را نگه دارید تا دکتر سوزن را وارد پوست شما کند. هنگامی که سوزن از طریق پوست به کلیه منتقل شد، ممکن است یک فشار احساس کنید. در جریان کار مهم است که نفس خود را نگه دارید و تکان نخورید (حدود ۴۵ ثانیه یا کمتر). گاهی لازم است چند نمونه از کلیه شما برداشته شود. تمام مراحل، از ابتدا تا انتها، حدود یک ساعت طول می کشد. گاهی اوقات ممکن است بیوپسی کلیه بیش از یک ساعت طول بکشد.

بیوپسی عمل باز

بعضی از بیماران نباید بیوپسی از طریق پوست داشته باشند چرا که ممکن است سابقه مشکلات خونریزی داشته باشند. برای این بیماران یک عمل باز ممکن است انجام شود جایی که جراح بتواند کلیه را ببیند تا یک نمونه خوب برای بررسی بگیرد.

نتایج نمونه برداری از کلیه ها

اگر بافت کلیه یک ساختار طبیعی را نشان دهد که فاقد رسوب و نقص دیگر باشد، نتایج طبیعی تلقی می شود.

در صورت تغییر در بافت کلیه، نتایج بیوپسی کلیه غیر طبیعی تلقی می شود. دلایل زیادی برای این نتیجه وجود دارد. بعضی اوقات، بیماری هایی که از قسمت های دیگر بدن ناشی می شوند می توانند به کلیه ها آسیب برسانند.

نتایج غیرطبیعی، می تواند نشانگر موارد زیر باشد:

1. عفونت کلیه
2. سرطان کلیه
3. رد پیوند کلیه
4. عفونت ادراری پیچیده
5. بیماری های بافت همبند
6. محدودیت ها یا ضعف ها در جریان خون به کلیه ها
7. بسیاری از بیماری های دیگر که تأثیر منفی بر عملکرد کلیه دارند.

آمادگی های قبل از نمونه برداری کلیه ها

• بيمار در بخش بستري می شود و فشارخون كنترل می شود و داروهاي رقیق کننده خون نظیر آسپرين، پلاويكس و وارفارين از چند روز قبل از بيوپسي قطع می شود.
• تست های تشخيصي جهت بررسي عملكرد كليه، آزمايش ادرار، تست های انعقادي و سونوگرافي کلیه ها انجام می شود.
• پزشك دلايل انجام بيوپسي و راه های تشخيصي جايگزين و عواقب عدم انجام نمونه برداری ر ا به شما شرح می دهد.

عوارض نمونه برداری از کلیه ها

عوارض بعد از نمونه برداری نادر است. با اهمیت ترین عارضه آن خونريزي است. در صورتی که پس از نمونه برداری دچار تپش قلب، تعريق، سرگيجه شديد اطلاع دهيد.

در برخي موارد خون در ادرار ديده می شود كه معمولاً بدون اقدام خاصي و با ادامه استراحت در بستر بهبود حاصل می شود. شايد لازم باشد به مدت طولانی تری در بخش بمانيد. به ندرت به علت خونريزي غیرقابل کنترل، جراحي لازم است و احتمال برداشتن كليه براي كنترل خونريزي وجود دارد.گاهي در موارد بسيار نادر احتمال آسيب به اعضاي مجاور كليه نظير طحال نيز وجود دارد.