مؤثرترین روش های درمان اسکار بخیه

دکتر جمال الدین حسن زاده [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drhassanzadeh.net
آدرس مطب : سنندج ، خیابان آبیدر ، چهارراه صفری ، مجتمع ژینا ، طبقه سوم تلفن مطب : 33246361 - 087

هر زمان یک جراحت یا بریدگی در پوست ایجاد گردد، این شرایط باعث می شود پس از ترمیم، بر روی پوست جای بخیه یا اسکار ایجاد شود. به هر حال فاکتورهای متعدد می توانند تأثیر مشخص بر شدت جای بخیه باقیمانده بر روی پوست پس از ترمیم آن داشته باشند. برای مثال اندازه و عمق زخم، ضخامت و رنگ پوست فرد و نیز زاویه و جهت ایجاد زخم همگی از عوامل تأثیرگذار در این رابطه هستند. معمولاً جای بخیه روی صورت ایجاد شده در نتیجه تصادفات رانندگی، سوختگی و آسیب دیدگی می توانند زندگی فرد را مشکل کرده و بر اعتماد به نفس وی در ارتباط با شرایط ظاهری تأثیر منفی داشته باشند. امروزه از روش های مؤثر مختلفی برای ترمیم جای بخیه برای کاهش ظاهر اسکار و بهبود شرایط آن استفاده می شود. این روش ها همچنین می توانند عملکرد ناحیه آسیب دیده را بازیابی کرده و تغییرات پوستی را ترمیم کنند.

انواع اسکار

انواع اصلی جای اسکار به شرح زیر هستند:

• اسکار هیپرتروفیک:اسکارهای برآمده و قرمز هستند که معمولاً با احساس خارش و درد برای فرد همراه می باشند.
• اسکار کلوئید: مشابه اسکارهای هیپرتروفیک هستند؛ اما گرایش به رشد و گسترش در خارج از مرزهای زخم اولیه ایجاد شده بر روی پوست دارند. این نوع اسکارها می توانند با گذشت زمان ضخیم، چروک و محکم شوند. علاوه بر این همواره امکان دارد اسکارهای کلوئید با احساس خارش یا درد همراه باشند.
• اسکار انقباضی: اغلب در نتیجه سوختگی یا آسیب دیدگی یک بخش بزرگ از پوست در مواقعی ایجاد می شوند که ساختار پوست از بین برود. این نوع اسکارها می توانند تأثیر قابل توجه بر ایجاد محدودیت در ارتباط با توانایی حرکتی و انعطاف پذیری پوست داشته باشند.
• اسکارهای صورت:شامل جای جوش و نیز زخم های باقیمانده از وارد شد ضربه به صورت است. به خاطر موقعیت ایجاد این زخم ها بر روی صورت، این نوع اسکارها می توانند بر ظاهر و اعتماد به نفس فرد تأثیر منفی قابل توجه داشته باشند.

روش های درمانی اسکار بخیه

لایه برداری شیمیایی

در روش لایه برداری شیمیایی غالباً جهت درمان جای بخیه و اسکارهای سطحی کاربرد دارد. در این روش با استفاده از مواد شیمیایی سطحی، از پوست لایه برداری می شود و در طی زمان سطح پوست صاف تر می شود. در طول این روش گاهی به مدت 10 تا 15 دقیقه احساس داغی به وجود می آید که برای کاهش درد از کمپرس سرد استفاده می شود. برای نواحی عمیق تر و در زمانی که سوختگی غیرقابل تحمل باشد، از مسکن استفاده می شود.

برداشتن پوست

در این روش، جراح به وسیله دستگاه الکتریکی با خراش دادن پوست و جدا کردن لایه های رویی پوست، باعث ایجاد سطحی نرم تر بر روی پوست می شود. این روش غالباً برای اختلالات جزئی بر روی پوست استفاده می شود.

تزریق استروئید

تزریق مستقیم استروئید در جای بخیه یکی از متداول ترین روش های مؤثر در رفع جای بخیه های قرمز برآمده (معمولاً اسکارهای کلوئید و اسکارهای هایپرتروفیک) است. یک دوره تزریق 4 تا 6 هفته ای با فواصل 4 تا 8 هفته ای (متناسب با جای زخم و واکنش آن نسبت به درمان) برای رفع جای زخم باید در نظر گرفته شود. تزریق استروئید مؤثرترین روش برای کاهش حجم و اندازه جای بخیه است و می تواند در رفع قرمزی آن نیز مؤثر باشد.

میکرودرم ابریژن

میکرودرم ابریژن یک روش غیرجراحی بی خطر و سریع برای درمان جای بخیه است که مزایای بسیاری دارد. این روش چروک ها، خطوط ظریف صورت و سایر علائم پیری را کاهش داده یا از بین می برد. میکرودرم ابریژن ظاهر اسکارهای آکنه و سایر اسکارهای جزئی را بهبود می بخشد و به پوست هایی با هر رنگ و نوعی ظاهری شاداب و سالم می دهد. این روش عملاً هیچ گونه عوارضی ندارد و از آنجا که از کریستال های غیرآلرژیک برای درمان پوست استفاده می کند، روش درمانی بی نظیری برای پوست های حساس به مواد شیمیایی است. میکرودرم ابریژن در صورتی که توسط یک درمانگر مجرب انجام شود، هیچ گونه ریسک جدی به همراه نخواهد داشت.

تزریق کورتیزون

کورتیزون نوعی کورتیکواستروئید است که التهاب را تسکین می دهد، قرمزی جای بخیه را کم می کند و اسکار را کمرنگ می کند. آمپول کورتیزون مستقیماً در لایه اپیدرم پوست یا عضله ناحیه درگیر تزریق می شود. تزریق فقط چند ثانیه طول می کشد. کورتیزون گاهی با داروی بی حسی موضعی ترکیب می شود تا درمان بدون درد باشد. تأثیر آمپول کورتیزون آنی است و ماندگاری نتایج آن، به ویژه در صورت استفاده برای رفع اسکار و کیست، طولانی و حتی دائمی است.

محل تزریق با پانسمان سبکی بسته می شود. بیمار باید محل تزریق را به مدت ۲۴ ساعت پوشیده و تمیز نگه دارد. اگر بیمار احتیاط کند، پس از تزریق نیاز به هیچ اقدام دیگری نخواهد بود. از آنجایی که سر سوزن تزریق آمپول کورتیزون بسیار ظریف است، این تزریق جای زخمی ایجاد نمی کند و برای بیمار ناراحت کننده و دردناک نیست. تزریق کورتیزون برخلاف استفاده از دیگر داروهای ضدالتهابی و التیام دهنده تقریباً هیچ گونه عوارضی ندارد.

تزریق ژل

تزریق ژل روشی مناسب برای درمان و از بین بردن گونه های خاصی از جای جوش است که بهترین نتیجه را در از بین بردن جای بخیه به دست می دهد. تزریق ژل، درمانی ایمن است که بیمار به خوبی آن را تحمل می کند. ژل فرورفتگی های جای بخیه را پر می کند تا پوست صاف و یکدست شود. تزریق ژل روشی مناسب برای جبران تحلیل چربی و کاهش حجم ناشی از جای جوش به شمار می رود. متخصص ابتدا مقداری کرم بی حس کننده موضعی را روی نقطه مورد نظر می زند تا بیمار کاملاً راحت باشد. یخ همواره برای تسکین درد و کاهش احتمال کبودی به کار برده می شود؛ بنابراین لازم نیست نگران تحمل درد حین تزریق باشید.

نتایج تزریق ژل، چشمگیر است و پوست پس از پر کردن جای بخیه با ژل صاف می شود و ماندگاری چند ماهه تا یک ساله را به دست می دهند. البته اگر تزریق ژل در کنار روش های مختلف لیزر درمانی از قبیل لیزر فرکشنال غیرابلیتیو و لایه برداری مؤثر و عمقی با مواد شیمیایی انجام شود، جای زخم تا حد زیادی محو می شود و پوستی سالم تر و شاداب با بافت بهتر به دست می آید.

سیلیکون

این روش یک روش غیرتهاجمی و کلینیکی است که نیازی به مراجعه به پزشک و ارائه نسخه ندارد. ژل و ورقه های سیلیکونی (Silicone Gel) از تمامی داروخانه ها قابل تهیه هستند و فروش بدون نسخه پزشک این محصول آزاد است. استفاده از ورقه های سیلیکونی هیچ عوارض جانبی برای اشخاص به همراه ندارد. سیلیکون موجود در این ورقه ها در سطح مولکولی به بافت پوست متصل می شود. سیلیکون ها باعث ایجاد تحریک در سطح پوست و در نتیجه افزایش سطح فعالیت کلاژن ها می شوند.

تحریک کلاژن و افزایش فعالیت آن زمینه ساز بهبود و ترمیم پوست است. این ورقه های سیلیکونی به دو شکل در داروخانه ها موجود هستند. برخی به صورت ژل سیلیکونی بوده و برخی دیگر ورقه هایی چسبی هستند که یک طرف آنها ژل و طرف دیگر حالت پارچه ای و چسبی دارد. این محصول باید 12 ساعت در روز یا بیشتر روی پوست بماند. به طور میانگین افراد طی دو الی 4 ماه شاهد نتایج قابل ملاحظه ای بوده اند. البته مدت زمان بهبود به عواملی چون جنسیت، سن وسال، نوع پوست، رنگ پوست و ناحیه آسیب دیده بستگی دارد. طرح های جدید ژل های سیلیکونی حالتی پانسمانی دارند که پس از جراحی روی نواحی جراحت قرار می گیرد و باعث بهبود سریع جای زخم می شود.

رادیوتراپی

اگر افراد با استفاده از روش ژل های سیلیکونی یا تزریق کورتیکواستروئیدها نتیجه قابل قبولی دریافت نکنند، باید به روش رادیوتراپی یا پرتودرمانی خارجی روی آورند. در این روش با استفاده از پرتوهای متمرکز اشعه X بر سطح پوست باعث محدودیت در تولید سلول های جدید می شود.این اشعه قدرت نفوذ به نواحی عمیق پوستی را ندارد به همین دلیل سلامت بافت سالم را تهدید نمی کند. پرتودرمانی یک روش بدون درد است که ظرف مدت 10 دقیقه به اتمام می رسد. به منظور تابش اشعه X پزشک نواحی اطراف زخم را با یک محافظ سربی می پوشاند که در معرض اشعه X قرار نگیرند.پس از اتمام رادیوتراپی بهتر است روی ناحیه جراحت با یک باند استریل پوشانده شود که در معرض عفونت و نور خورشید قرار نگیرد. این روش 24 الی 48 ساعت پس از جراحی نیز برای جلوگیری از ایجاد جای زخم استفاده می شود و معمولاً در یک یا دو دوره نتایج رضایت بخشی را عرضه داشته است.

لیزر درمانی

یکی دیگر از روش های کلینیکی برای درمان جای بخیه استفاده از روش لیزر درمانی است. این روش نسبت به روش پرتودرمانی از عوارض کمتری برخوردار است. همینطور نتایج رضایت بخش بیشتری از این روش گزارش شده است. لیزر درمانی روشی مؤثر در درمان جای زخم، لک های پوستی، آکنه و برطرف کردن ناهمواری های سطح پوست است. در برخی نواحی ممکن است بنا به دلایلی پوست دچار کشش شده باشد. در درمان چنین معضلی نیز لیزر درمانی پیشتاز است.

لیزر درمانی به روش IPL

لیزر درمانی پالس شدید نور یا همان IPL نسبت به سایر روش های لیزر درمانی قوی تر است. اساس کار این روش تابش متمرکز پرتوهای نوری به محل موردنظر است. در روش پالس شدید نور امواج نوری توسط یک دستگاه دستی روی محل مورد نظر تابانده می شود.

این امواج نوری باعث کاهش و کوچک شدن رگ های خونی در ناحیه جراحت می شوند. شواهد نشان داده است که طی دو الی سه جلسه این روش درمانی نتایج رضایت بخشی را به همراه داشته است. نکته قابل توجه این است که پس از لیزر IPL ممکن پوست نواحی اطراف جراحت دچار کبودی شود که طی دو روز برطرف می شود. این عمل حتماً باید توسط پزشک متخصص انجام شود.

استفاده از لیزر فرکشنال CO2

در روش لیزر درمانی فرکشنال با استفاده از یک پرتوی پرانرژی از نور لایه برداری و ترمیم ناحیه آسیب دیده صورت می گیرد. پرتوهای تابشی از این نوع لیزر به پرتوهای میکروسکوپی مشهور هستند. این پرتوها باریک هستند و تنها ناحیه موردنظر را در معرض تابش قرار می دهند و به بافت اطراف ناحیه جراحت، آسیبی نمی رسانند.برای استفاده از این روش لازم است که به پزشک متخصص مراجعه کنید. ابتدا موضع موردنظر توسط پزشک بی حس می شود. سپس با دستگاه لیزر دستی پرتوهای CO2 به محل جراحت تابیده می شود. به طور معمول طی 5 الی 7 روز روند بهبود در ناحیه آسیب دیده مشاهده خواهد شد.بهتر است در دوره درمان بهداشت این ناحیه به خوبی حفظ شود که دچار عفونت نشود. برای خروج از منزل نیز لازم است که از کرم های ضد آفتاب با SPF30 به بالا استفاده شود. در برخی موارد نادر نیز این روش عوارضی داشته است که ایجاد لک یا سوختگی دائمی از علائم این عوارض است.

استفاده از لیزر فرکشنال RF

یکی دیگر از روش های کلینیکی برای از بین بردن جای بخیه استفاده از RF است. در این روش از لیزر فرکشنال RF برای ایجاد حرارت در ناحیه آسیب دیده و تحریک کلاژن سازی استفاده می شود. کلاژن های جدید تولید شده تأثیر مستقیم و مؤثری در روند ترمیم و بهبود پوست دارند.برای نتیجه گیری از این روش لازم است که حداقل 3 مرتبه درمان با امواج رادیویی صورت گیرد. این 3 مرتبه باید طی چند ماه اجرا شود. پس از هر جلسه ممکن است پوست ناحیه تحت درمان دچار قرمزی خفیفی شود که نهایتاً دو روز بعد رفع خواهد شد.

پیوند پوست

پیوند پوست یک روش جراحی و تهاجمی برای از بین بردن جای بخیه محسوب می شود. در این روش از پوست خود فرد برای پیوند به ناحیه آسیب دیده استفاده می شود. اغلب از پوست پشت گوش فرد برای پیوند به پوست سایر نقاط بهره گیری می شود. استفاده از این روش تنها درصورتی که سایر روش ها مفید و نتیجه بخش نباشند، پیشنهاد می شود. بهتر است در مراحل ابتدایی دست به دامن روش های جراحی برای از بین بردن جای زخم و لک از روی پوست خود نشوید.