سونوگرافی ریه در کودکان و نوزادان به چه دلایلی انجام می شود؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

وضعیت سلامت تنفسی کودکان با تأثیر متقابل عوامل مختلف تشریح می شود. این عوامل شامل عوامل محیطی، حساسیت فردی و عوامل ژنتیکی می شوند. چنین عواملی نه تنها می تواند سلامت تنفسی کودکان را تعیین کند، بلکه ممکن است بر سلامت تنفسی در ادامه زندگی نیز تأثیر داشته باشد. بیماری های تنفسی، رایج ترین بیماری های میان کودکان در کشورهای در حال توسعه و یکی از دلایل مرگ در کشورهای غیر توسعه یافته هستند. ذات الریه برای نوزادان و کودکان بسیار خطرناک است و تشخیص آن از اقدامات اورژانسی محسوب می شود.

روش های تصویربرداری مختلفی برای شناسایی ذات الریه وجود دارد. تابش اشعه ایکس می تواند به بافت های زنده آسیب برساند و موجب تغییر DNA شود؛ به همین دلیل کاربرد آن برای نوزادان و کودکانی که در سنین رشد قرار دارند، مخاطره آمیز است. نگرانی اصلی در مورد تابش پرتوی ایکس، افزایش احتمال ابتلای کودک به سرطان است. از طرفی برای انجام آزمون های رادیوگرافی و سی تی اسکن در نوزادان و کودکان باید آنها را به بخش رادیولوژی منتقل کرد. انتقال به بخش رادیولوژی و استفاده از ماده بیهوشی برای انجام تصویربرداری، باعث طولانی شدن روند تشخیص می شود و درمان را به تعویق می اندازد.

سونوگرافی ریه به عنوان تکنیکی برای تصویربرداری از سطح ریه در دهه های اخیر توسعه یافته است و برای بررسی نارسایی حاد تنفسی ریه توصیه می شود. در سونوگرافی از امواج فراصوت برای تصویربرداری استفاده می شود که کاملاً بی ضرر هستند. در بخش اورژانس و مراقبت های ویژه از سونوگرافی ریه برای تشخیص زودهنگام پنومونی (ذات الریه) استفاده می شود. سونوگرافی ریه یک تکنیک تصویربرداری با حساسیت بالا در تشخیص است که به عنوان یک راه کار تشخیصی جایگزین به جای رادیوگرافی یا سی تی اسکن قفسه سینه به کار می رود. چندین دهه است که سونوگرافی قفسه سینه و به خصوص ریه در تشخیص بیماری های نوزادان و کودکان مورد استفاده قرار می گیرد.

علائم مشکلات ریوی در کودکان و نوزادان

• تنگی نفس: یکی از شایع ترین علائم مشکلات و اختلالات ریوی تنگی نفس می باشد که بسیار فرد را مورد آزار قرار می دهد.
• درد در قسمت قفسه سینه: یکی دیگر از نشانه های اختلالات ریوی این است که فرد یا کودک هنگام نفس کشیدن و بیرون دادن نفس، دچار به دردی عمیق در ناحیه سینه خود می شود.
• درد و تغییر رنگ در ناحیه پا: گاهی مشاهده می شود که سطح پای کودک دچار قرمزی شده است که باید این مورد جدی گرفته شود؛ زیرا می تواند نشان از لخته شدن خون در پا باد که همان طور که می دانید ممکن است این لخته ی خونی نیز از جای خود حرکت کند.
• سرفه های شدید: گاهی سرفه های شدیدی کودک را درگیر می کند که در همان حین کودک با تنگی نفس نیز مواجه می شود.

مزایا انجام سونوگرافی ریه درکودکان و نوزادان

استفاده از دستگاه های سونوگرافی پورتابل قابل حمل (hand-held) می تواند کمک بزرگی برای تشخیص مشکلات ریوی در بخش نوزادان و کودکان باشد. مطالعات اخیر، کاربرد و یافته های سونوگرافی ریه را در سندرم دیسترس تنفسی نوزادان، تاکی پنه (تنفس سریع) ناپایدار در نوزادان (TTN یا اصطلاح قدیمی ریه خیس) و سایر بیماری های ریه نشان می دهد. علاوه بر این ها، LUS برای یافتن توده های متراکم کوچک در حاشیه ریه، به تصویر کشیدن افیوژن های ریوی کوچک و حتی تشخیص پنوموتوراکس در نوزادان کاربرد دارد.
تحقیقات جدید کشف کرده است که سونوگرافی ریه در پیشبینی و درمان دیسپلازی برونش ریوی در نوزادان نارس مفید است. دیسپلازی برونکوپلوموناری (BPD) نوعی بیماری مزمن ریوی است که نوزادان را متأثر می کند، به ویژه نوزادانی که نارس یا با وزن کم به دنیا می آیند. در نتیجه التهاب و زخم ریه ها ایجاد می شود. در حالی که اکثر کودکان مبتلا به BPD بهبود می یابند، می تواند منجر به مشکلات تنفسی طولانی مدت شود. تشخیص BPD دشوار به اثبات رسیده است، زیرا هیچ آزمایش واحدی وجود ندارد که بتواند آن را تشخیص دهد.

کاربرد سونوگرافی ریه در کودکان و نوزادان

از جمله مهم ترین بیماری های ریوی و تنفسی که در این روش، مورد تشخیص و درمان قرار می گیرند، می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• بیماری های انسدادی از جمله آسم، بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD)، برونشکتازی، فیبروز سیستیک، برونشیولیت
• اختلالات جریان خون ریه از جمله آمبولی ریوی، هایپرتانسیون ریوی، ادم ریوی، واسکولیت
• عفونت های ریوی از جمله سل، پنومونی و آبسه ریه
• تومورها و بدخیمی های ریه و دستگاه تنفسی
• بیماری های فضای جنب ریه (پلورا) از جمله تجمع مایع یا هوا در پلورا، عفونت ها و تومورها
• بیماری های بافت های بینابینی ریه از جمله فیبروز ریوی ناشناخته (IPF)، التهاب ریوی حساسیتی و سارکوییدوز
• بیماری های ناشی از عوامل محیطی و شغلی
• آپنه خواب
• نارسایی تنفسی و بیمارانی که نیاز به تهویه مکانیکی و مراقبت های بحرانی دارند.

نحوه انجام سونوگرافی ریه

سونوگرافی ریه بر پایه آنالیز امواج فراصوت اکوژنیک و تمایز آرتیفکت های ناشی از آنها، انجام می شود. برای انجام سونوگرافی ریه، کودک باید بر روی تخت دراز بکشد. سپس پزشک رادیولوژیست، پروب دستگاه سونوگرافی را به ژل آغشته می کند و بر روی قفسه سینه کودک، قرار می دهد. تفسیر تصاویر سونوگرافی از پاتولوژی های مختلف ریه، عمدتاً با سنجش نسبت گاز به مایع بافت پارانشیم ریه و بافت های بینابینی حاصل می شود.