سالک چیست و چگونه درمان میشود؟

کلینیک پوست صدف [ پوست ، مو و زیبایی ]آدرس وب سایت : www.sadafclinic.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، مجتمع آژند ، بلوک آ ، طبقه سوم ، کلینیک صدف تلفن مطب : 32240827 - 031

سالک (لیشمانیانیوز جلدی) یک بیماری انگلی است که در بخش‌هایی از مناطق استوایی، نواحی نزدیک خط استوا و جنوب اروپا وجود دارد. بیماری لیشمانیوز توسط عفونتی که پشه‌های سالک با نیش زدن سطح پوست ایجاد می‌کنند، به وجود می‌آید. بیماری سالک (لیشمانیاز) انواع مختلفی در بین انسان‌ها دارد. رایج‌ترین شکل‌های بیماری از به این شرح هستند: لیشمانیوز جلدی که باعث درد در ناحیه پوست صورت و بدن می‌شود و لیشمانیوز احشایی که بسیاری از اندام‌های داخلی بدن (از جمله طحال، کبد و مغز استخوان) را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این مطلب به این بیماری و درمان آن پرداخته میشود.

علائم و نشانه‌ های سالک جلدی

بعضی از افراد، عفونتی نهفته و بدون هیچ علامت و نشانه‌ای دارند. افرادی که نشانه‌های بالینی عفونت را دارند، در روی پوست آنها یک یا چند ضایعه پوستی دیده می‌شود. ضایعات پوستی در طول زمان ظاهر و اندازه متفاوتی پیدا می‌کنند. ضایعات پوستی ممکن است در ابتدا سفت دانه (برآمدگی) یا گرهک (غده) باشند و در پایان زخم (مثل یک آتش فشان، با لبه برآمده و دهانه مرکزی). این ضایعات پوستی معمولاً بدون درد هستند؛ اما می‌توانند دردناک شوند. بعضی از افراد در نزدیکی عارضه پوستی برای مدت طولانی غده های متورمی دارند، بدون اینکه این غده‌ها باعث بیماری فرد شود. علائم به شکل بیماری بستگی دارد. علامت اصلی این بیماری زخم‌های پوستی بدون درد است. علائم جلدی تنها یک تا دو هفته پس از نیش پشه سالک قابل مشاهده هستند. با این وجود، گاهی اوقات علائم برای چندین ماه یا چندین سال باقی می‌مانند. در افراد مبتلا به بیماری‌های پوستی مخاطی، علائم و خصوصیات بیماری معمولاً یک تا پنج سال پس از التیام ضایعات پوستی ظاهر می‌شوند. این علائم اساساً شامل زخم‌هایی در دهان، دماغ یا روی لب می‌شود. علائم دیگر شامل موارد زیر است:

• آبریزش بینی یا گرفتگی بینی
• خونریزی بینی
• مشکلات تنفسی
• لیشمانیوز احشایی

علائم اغلب تا چند ماه پس از نیش سالک ظاهر نمی‌شوند. در اغلب موارد دو تا شش ماه پس از عفونت تشخیص داده می‌شوند: این علائم عبارتند از:

• کاهش وزن
• ضعف
• سرفه
• تبی که به مدت چند هفته یا ماه طول می کشد.
• بزرگ شدن طحال
• بزرگ شدن کبد
• کاهش ایجاد گلبول های قرمز
• خونریزی
• عفونت‌های دیگر
• عرق کردن در شب
• کم پشت شدن مو
• پوست پوسته شدن، پوست خاکستری تیره رنگ

افراد در معرض ابتلا به سالک

در ارتباط با افراد در معرض ابتلا به سالک می‌توان به نکات زیر توجه کرد:

• افرادی که به مناطق روستایی، جنگلی، بیابانی و بکر سفر کرده‌اند.
• افرادی که علاقه‌مند به انجام فعالیت‌های خارج از خانه همچون رصد پرندگان یا کوه‌نوردی هستند.
• افرادی که بین غروب آفتاب و طلوع خورشید از محل اقامت خود خارج می‌شوند.
• مسافران که به فعالیت‌های ماجراجویی، اقدامات نظامی، ساخت و ساز اشتغال دارند.
• افرادی که قبلاً به سالک مبتلا شده‌اند، هنوز هم در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.

روش های درمان سالک

در لیزر درمانی پرتوهای کوتاه و متمرکز پالسی نور به پوست درگیر تابانده می‌شود تا با برداشته شدن لایه‌‌به‌‌لایه پوست کلاژن جدید تولید شود و پوست آسیب‌دیده ترمیم شود. با هر بار عبور لیزر سلول‌های بیشتری برداشته می‌شود. به کمک طول موج‌ های مختلف لیزر پرتوان می‌توان لایه‌های مختلف پوست را برداشت تا به درمان اسکارهای ناشی از سالک کمک شود و شکل و رنگ آ‌ها تغییر یابد. بر حسب شدت و نوع اسکار، جلسات درمانی به‌ صورت ماهیانه تکرار می‌ شود تا نتایج بهتری به دست آید. حصول نتایج دائمی است.

لیزر فرکشنال

لیشمانیوز پوستی می‌تواند منجر به زخم‌های آتروفیک ناخوشایند شود که گزینه‌های درمان سالک محدودی برای آن وجود دارد. منابع کمی درباره‌ی روش‌های درمان این زخم‌ها یافت می‌شود. لیزرهای فرکشنال به طور موفقیت‌آمیزی در درمان مشکلات مختلف پوستی و با کمترین زمان استراحت و عوارض جانبی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. ده جلسه‌ی درمانی انجام می‌گیرد و بعد از سه جلسه بیمار حدود 40 درصد بهبود پیدا می‌کند. بیشتر از 90 درصد بهبودی بعد از دهمین جلسه قابل مشاهده است. عوارض جانبی قابل توجهی وجود ندارد.

لیزر دی‌اکسید کربن (CO2)

دی‌اکسید کربن تجزیه شده می‌تواند زخم‌های با تغییر بیش از حد رنگدانه‌ها را درمان کند. این درمان روشی بی‌خطر و مؤثر برای زخم‌های سالک است. سه تا پنج جلسه‌ی درمانی با لیزر فرکشنال CO2 در فواصل دو ماهه و تحت بیحسی موضعی نیاز است. رضایت کلی از ظاهر در حدود یک ماه بعد از دومین جلسه (تا 25 درصد) و سه ماه پس آخرین جلسه به دست خواهد آمد. در جلسه پیگیری سه ماه بعد از درمان تمام موارد باید به صورتی باشد که 50 درصد بهبود در بافت، آتروفی، حاشیه و ظاهر کلی زخم مشاهده شود. لیزر فرکشنال CO2 از جنبه‌های مختلف در درمان زخم سالک بهتر از روش لیزر کاهنده‌ی CO2 است.

اقدامات و مراقبت های قبل و بعد از انجام لیزر سالک

1. دو تا چهار هفته قبل از لیزر از قرار گرفتن در معرض نور خورشید و استفاده از دستگاه ها و مواد برنزه کننده پرهیز کنید.
2. 20 الی 30 روز قبل از لیزر فرکشنال استفاده از محصولات ضد پیری و لایه بردار را متوقف کنید. در صورت امکان از مصرف آسپرین، ادویل و ناپروکسن یا هر نوع داروی ضد التهابی دیگر اجتناب کنید. از هر نوع درمان های اسیدگلیکولیک پرهیز کنید. استفاده از مینوسیکلین، تتراسایکلین و داکسی‌سایکلین را متوقف کنید. از اپیلاسیون، مالش ساینده و درمان‌ها میکرودرم ابریژن اجتناب کنید.
3. قبل از انجام لیزر، بیمار باید توسط پزشک متخصص پوست و مو معاینه شود. انتظارات بیمار بررسی شده و میزان بهبود از طرف پزشک و متد انجام کار مشخص شود.
4. در زمان انجام لیزر، نیازی به آمپول بیحسی و… نیست و تنها استفاده از کرم های موضعی بیحس کننده که معمولاً حاوی لیدوکائین و یا پریلوکائیین هستند، کفایت می کند. این کرم ها را ساعتی قبل از انجام لیزر بر موضوع مورد نظر می زنند تا بیمار در هنگام انجام کار درد زیادی را احساس نکند.
5. بعد از پایان کار پوست محل لیز ملتهب و برافروخته است. معمولاً پزشک این برافروختگی را با کمپرس یخ و سرمای موضعی کاهش می دهد.
6. خوشبختانه در این نوع لیزر مانند لیزرهای نسل قدیمی، نیاز به پانسمان محل انجام لیزر نیست و تنها جهت افزایش سرعت بهبود ممکن است کرم هایی مثل زینک اکساید و کرم های ترمیم کننده و آنتی بیوتیک توسط پزشک تجویز شد.
7. روز بعد از انجام لیزر فرکشنال پوست حالت شبیه به سوختگی خفیف یا آفتاب سوختگی می شود و کمی تیره تر به نظر می آید. این حالت طی یک هفته و با پوست اندازی بهبود می باید و طی حدود دو هفته سرخی و دلمه های تشکیل شده روی پوست نیز از بین می رود.
8. همچنین در هفته اول پس از لیزر به هیچ وجه از کرم های معمول و لوازم آرایشی استفاده نکنید.
9. در صورت ایجاد دلمه بر روی موضع تحت درمان با لیزر، از کندن و دستکاری کردن آن خودداری کنید.

عوارض لیزر سالک

لیزر سالک به طور کلی عارضه خاصی که دائمی بوده و نگران کننده باشد ندارد؛ اگرچه پس از انجام لیزر قرمزی و تورم و نقاط تیره رنگ روی پوست برای دو تا سه هفته باقی می ماند؛ اما این نشانه ها ناشی از عملکرد درست لیزر است و به مرور برطرف شده و پوست تازه رخ می نماید.