بزرگی پروستات چه علائمی دارد؟

دکتر امیر بهنام فر [ فلوشیپ جراحی سرطان های دستگاه ادراری و تناسلی ]آدرس وب سایت : www.doctorbehnamfar.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شیخ مفید ، بین چهارراه دهش و رکن الملک تلفن مطب : 36631677 - 031

هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) وضعیتی در مردان است که در آن غده پروستات بزرگ شده و سرطانی نیست. هایپرپلازی خوش خیم پروستات هایپرتروفی خوش خیم پروستات یا انسداد خوش خیم پروستات نیز نامیده می شود.

پروستات با بالا رفتن سن مرد دو دوره رشد اصلی را پشت سر می گذارد. اولین مورد در اوایل بلوغ اتفاق می افتد، زمانی که اندازه پروستات دو برابر می شود. مرحله دوم رشد در حدود 25 سالگی شروع می شود و در بیشتر زندگی مرد ادامه می یابد. هایپرپلازی خوش خیم پروستات اغلب با مرحله دوم رشد رخ می دهد.

با بزرگ شدن پروستات، غده به مجرای ادرار فشار می آورد و آن را نیشگون می گیرد. دیواره مثانه ضخیم تر می شود. در نهایت ممکن است مثانه ضعیف شود و توانایی تخلیه کامل را از دست بدهد و مقداری ادرار در مثانه باقی بماند. باریک شدن مجرای ادرار و احتباس ادرار (ناتوانی در تخلیه کامل مثانه) باعث بسیاری از مشکلات مرتبط با هایپرپلازی خوش خیم پروستات می شود.

پروستات چیست؟

پروستات غده ای گردویی شکل در بخشی از دستگاه تناسلی مردانه است. وظیفه اصلی پروستات تولید مایعی است که به مایع منی می رود. مایع پروستات برای باروری مردان ضروری است. این غده مجرای ادرار را در گردن مثانه احاطه کرده است. گردن مثانه ناحیه ای است که مجرای ادرار به مثانه می پیوندد. مثانه و مجرای ادرار بخشی از دستگاه ادراری تحتانی هستند. پروستات دارای دو یا چند لوب یا بخش است که توسط یک لایه بیرونی بافت محصور شده است و در جلوی راست روده، درست زیر مثانه قرار دارد. مجرای ادرار لوله ای است که ادرار را از مثانه به خارج از بدن می برد. در مردان، مجرای ادرار نیز منی را از طریق آلت تناسلی خارج می کند.

علت هایپرپلازی خوش خیم پروستات:

علت هیپرپلازی خوش خیم پروستات به خوبی شناخته نشده است. با این حال، عمدتا در مردان مسن رخ می دهد. هایپرپلازی خوش خیم پروستات در مردانی که بیضه آن ها قبل از بلوغ برداشته شده است ایجاد نمی شود. به همین دلیل، برخی از محققان بر این باورند که عوامل مرتبط با افزایش سن و بیضه ها ممکن است باعث هایپرپلازی خوش خیم پروستات شوند.

مردان در طول زندگی خود تستوسترون، هورمون مردانه، و مقدار کمی استروژن، هورمون زنانه تولید می کنند. با افزایش سن، میزان تستوسترون فعال در خون مردان کاهش می یابد که نسبت بیشتری از استروژن را به جا می گذارد. مطالعات علمی نشان داده اند که هایپرپلازی خوش خیم پروستات ممکن است رخ دهد زیرا نسبت بالاتر استروژن در پروستات فعالیت موادی را افزایش می دهد که باعث رشد سلول های پروستات می شوند.

تئوری دیگر بر دی هیدروتستوسترون (DHT)، یک هورمون مردانه که در رشد پروستات نقش دارد، تمرکز دارد. برخی تحقیقات نشان داده اند که حتی با کاهش سطح تستوسترون خون، مردان مسن به تولید و تجمع سطوح بالای DHT در پروستات ادامه می دهند. این تجمع DHT ممکن است سلول های پروستات را به ادامه رشد تشویق کند. دانشمندان اشاره کرده اند که مردانی که DHT تولید نمی کنند، دچار هایپرپلازی خوش خیم پروستات نمی شوند.

میزان شیوع هایپرپلازی خوش خیم پروستات:

هایپرپلازی خوش خیم پروستات شایع ترین مشکل پروستات برای مردان بالای 50 سال است. در سال 2010، حدود 14 میلیون مرد در ایالات متحده دارای علائم دستگاه ادراری تحتانی بودند که نشان دهنده هایپرپلازی خوش خیم پروستات بود. هایپرپلازی خوش خیم پروستات حدود 50 درصد از مردان بین 51 تا 60 سال و تا 90 درصد از مردان بالای 80 سال را تحت تأثیر قرار می دهد.

افراد در معرض ابتلا به هایپرپلازی خوش خیم پروستات:

مردانی که عوامل زیر را دارند بیشتر در معرض هایپرپلازی خوش خیم پروستات هستند:

• سن 40 سال و بالاتر
• سابقه خانوادگی هایپرپلازی خوش خیم پروستات
• شرایط پزشکی مانند چاقی، بیماری قلبی و گردش خون و دیابت نوع 2
• عدم ورزش بدنی
• اختلال در نعوظ

علائم هایپرپلازی خوش خیم پروستات:

علائم دستگاه ادراری تحتانی که حاکی از هایپرپلازی خوش خیم پروستات است ممکن است شامل موارد زیر شود:

• تکرر ادرار: دفع ادرار هشت بار یا بیشتر در روز
• فوریت ادرار: ناتوانی در به تاخیر انداختن ادرار
• مشکل در شروع جریان ادرار
• جریان ادرار ضعیف یا قطع شده
• چکیدن در انتهای ادرار
• شب ادراری: تکرر ادرار در طول دوره های خواب
• احتباس ادرار
• بی اختیاری ادرار: از دست دادن تصادفی ادرار
• درد بعد از انزال یا در هنگام ادرار
• ادراری که رنگ یا بوی غیرعادی دارد

علائم هایپرپلازی خوش خیم پروستات اغلب ناشی از آن است که:

• مجرای ادرار مسدود شده
• مثانه ای که به دلیل تلاش برای دفع ادرار از طریق انسداد بیش از حد کار می کند

اندازه پروستات همیشه شدت انسداد یا علائم را تعیین نمی کند. در برخی از مردانی که پروستات آن ها به شدت بزرگ شده است، انسداد کمی دارند و علائم کمی دارند، در حالی که سایر مردانی که پروستات اندکی بزرگ شده دارند، انسداد بیشتر و علائم بیشتری دارند. کمتر از نیمی از مردان مبتلا به هایپرپلازی خوش خیم پروستات علائم دستگاه ادراری تحتانی دارند.

گاهی اوقات مردان ممکن است تا زمانی که نتوانند ادرار کنند، متوجه انسداد خود نمی شوند. این وضعیت که احتباس حاد ادرار نامیده می شود، می تواند ناشی از مصرف داروهای سرماخوردگی یا آلرژی بدون نسخه که حاوی داروهای ضداحتقان هستند، مانند سودوافدرین و اکسی متازولین باشد. یک عارضه جانبی بالقوه این داروها این است که مانع از شل شدن گردن مثانه و ترشح ادرار می شوند. داروهای حاوی آنتی هیستامین، مانند دیفن هیدرامین، می توانند انقباض عضلات مثانه را ضعیف کرده و باعث احتباس ادرار، مشکل در ادرار کردن و ادرار دردناک شوند. هنگامی که مردان انسداد نسبی مجرای ادرار دارند، احتباس ادرار نیز می تواند در نتیجه مصرف الکل، دمای سرد یا یک دوره طولانی عدم تحرک رخ دهد.