عفونت کلیه چه علائم و عوارضی دارد؟

دکتر امیر بهنام فر [ فلوشیپ جراحی سرطان های دستگاه ادراری و تناسلی ]آدرس وب سایت : www.doctorbehnamfar.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شیخ مفید ، بین چهارراه دهش و رکن الملک تلفن مطب : 36631677 - 031

علائم عفونت کلیه:

علائم و نشانه های عفونت کلیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تب
• لرز
• درد پشت، پهلو یا کشاله ران
• درد شکم
• تکرر ادرار
• میل شدید و مداوم برای ادرار کردن
• احساس سوزش یا درد هنگام ادرار کردن
• تهوع و استفراغ
• چرک یا خون در ادرار (هماچوری)
• ادراری که بوی بد می دهد یا کدر است

علل عفونت کلیه:

اگرچه سیستم ادراری به گونه ای طراحی شده است که باکتری ها را از خود دور نگه دارد اما ممکن است مشکلاتی رخ دهد. اشریشیا کلی (E. coli) یا سایر باکتری های موجود در روده می توانند از طریق مجرای ادرار وارد دستگاه ادراری شوند. این باکتری ها می توانند به سمت مثانه حرکت کنند. وقتی این اتفاق می افتد، می تواند باعث سیستیت (التهاب مثانه) شود. همچنین می تواند باعث عفونت دستگاه ادراری (UTI) شود. سیستیت در 1 تا 3 درصد از زنان بالغ در سال رخ می دهد. اگر عفونت تا کلیه ها ادامه یابد می تواند باعث عفونت کلیه شود. این مشکلی نادر است اما می تواند شدید باشد. حدود 1 مورد از هر 30 مورد عفونت ادراری منجر به عفونت کلیه می شود.

در صورت ابتلای مکرر به عفونت مثانه یا داشتن مشکل ساختاری در دستگاه ادراری، احتمال ابتلا به عفونت کلیه بیشتر است. ادرار به طور معمول فقط در یک جهت جریان دارد (از کلیه ها به مثانه). اگر جریان ادرار مسدود شود یا در جهت اشتباه جریان یابد، ممکن است عفونت ایجاد شود. جریان ادرار می تواند با موارد زیر مسدود شود، از جمله:

• سنگ کلیه
• تومورهای داخل یا خارج مجاری ادراری
• مشکلات ساختاری دستگاه ادراری
• افراد مبتلا به دیابت یا ضعف سیستم ایمنی در معرض خطر ابتلا به عفونت هستند. زنان باردار مبتلا به عفونت ادراری باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده و تحت درمان قرار گیرند. عفونت کلیه در یک زن باردار می تواند بسیار جدی باشد.

عوامل خطرزا:

عواملی که خطر ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می دهند، عبارتند از:

زن بودن:

مجرای ادرار در زنان کوتاه تر از مردان است که باعث می شود باکتری ها از خارج از بدن به مثانه حرکت کنند. نزدیکی مجرای ادرار به واژن و مقعد نیز فرصت بیشتری برای ورود باکتری ها به مثانه ایجاد می کند.
عفونت هنگامی که در مثانه قرار می گیرد می تواند به کلیه ها سرایت کند. زنان باردار حتی بیشتر در معرض خطر عفونت کلیه هستند.

انسداد مجاری ادراری:

شامل هر چیزی است که جریان ادرار را کند می کند یا توانایی شما را برای تخلیه مثانه در هنگام ادرار کاهش می دهد، از جمله سنگ کلیه، چیزی غیرطبیعی در ساختار دستگاه ادراری، بزرگ شدن غده پروستات.

ضعف سیستم ایمنی:

شامل شرایط پزشکی است که سیستم ایمنی را مختل می کند، مانند دیابت و HIV. برخی از داروها، مانند داروهایی که برای جلوگیری از رد اعضای پیوندی مصرف می شوند نیز تأثیر مشابهی دارند.

آسیب اعصاب اطراف مثانه:

آسیب عصبی یا طناب نخاعی می تواند احساسات عفونت مثانه را مسدود کند، به طوری که از پیشرفت آن به سمت عفونت کلیه غافل شوید.

استفاده از سوند ادراری در دراز مدت:

کاتترهای ادراری لوله هایی هستند که برای تخلیه ادرار از مثانه استفاده می شوند. ممکن است یک کاتتر در حین و بعد از برخی روش های جراحی و آزمایش های تشخیصی استفاده شود.

داشتن شرایطی که باعث می شود ادرار به روش اشتباه جریان یابد:

در رفلاکس وزیکوورترال، مقدار کمی ادرار از مثانه به حالب ها و کلیه ها برمی گردد. افراد مبتلا به این بیماری در دوران کودکی و بزرگسالی بیشتر در معرض خطر عفونت کلیه قرار دارند.

عوارض عفونت کلیه:

اگر عفونت کلیه درمان نشود می تواند منجر به عوارض بالقوه جدی شود، مانند:

1. اسکار کلیه: می تواند منجر به بیماری مزمن کلیه، فشار خون بالا و نارسایی کلیه شود.
2. مسمومیت خون (سپتی سمی): کلیه ها مواد زائد خون را فیلتر می کنند و خون تصفیه شده را به بقیه بدن باز می گردانند. داشتن عفونت کلیه می تواند باعث گسترش باکتری از طریق جریان خون شود.
3. عوارض بارداری: زنانی که در دوران بارداری دچار عفونت کلیه می شوند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای زایمان نوزادان کم وزن باشند.

پیشگیری از عفونت کلیه:

با انجام اقداماتی برای پیشگیری از عفونت مجاری ادراری، خطر ابتلا به عفونت کلیه را کاهش دهید، به ویژه بانوان:

• نوشیدن مایعات بخصوص آب: مایعات می توانند به حذف باکتری ها از بدن در هنگام ادرار کردن کمک کنند.
• ادرار کردن به محض احساس نیاز: زمانی که میل به ادرار کردن دارید، از تأخیر در دفع ادرار خودداری کنید.
• ادرار کردن بعد از مقاربت: ادرار کردن در اسرع وقت پس از مقاربت به پاکسازی باکتری ها از مجرای ادرار کمک می کند و خطر عفونت را کاهش می دهد.
• پاکسازی با دقت محل دفع: پاک کردن از جلو به عقب بعد از ادرار و پس از اجابت مزاج به جلوگیری از گسترش باکتری به مجرای ادرار کمک می کند.
• اجتناب از استفاده از محصولات زنانه در ناحیه تناسلی: استفاده از محصولاتی مانند اسپری های دئودورانت در ناحیه تناسلی می تواند تحریک کننده باشد.

تشخیص عفونت کلیه:

بسیاری از مشکلات در لگن و شکم می توانند علائمی مانند عفونت کلیه ایجاد کنند. پزشک می خواهد مشکل را به درستی تشخیص دهد تا بفهمد چه اتفاقی می افتد و بهترین درمان را پیدا کند.
برای تشخیص مشکل، پزشک ممکن است از آزمایش های زیر استفاده کند:

1. سابقه پزشکی: از شما سوالاتی در مورد علائم، زمان شروع آن ها و تاریخچه سلامت عمومی شما پرسیده می شود.
2. معاینه بدنی: شامل یک معاینه پزشکی عمومی برای جمع آوری نمونه خون و ادرار است. پزشک احتمالاً شکم شما را فشار می دهد تا درد یا حساسیت را بررسی کند.
3. آزمایش ادرار: نمونه ای از ادرار شما برای بررسی علائم عفونت آزمایش می شود. تعداد بالای گلبول های سفید و باکتری ها به معنای وجود عفونت است.
4. کشت ادرار: در کشت ادرار، باکتری های موجود در ادرار ممکن است در ظرف چند روز روی ظرف کشت رشد کنند. این اطلاعات به پزشک کمک می کند تا بهترین آنتی بیوتیک مورد استفاده را تعیین کند.
5. کشت خون: کشت خون می تواند تشخیص دهد که آیا عفونت به خون شما سرایت کرده است یا خیر.
6. توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن): سی تی اسکن برای تشخیص عفونت کلیه ضروری نیست، اما تصاویر سه بعدی دقیق از دستگاه ادراری و کلیه ها را برای تشخیص مشکلات نشان می دهد. سی تی همچنین می تواند ببیند که آیا انسدادی وجود دارد که نیاز به درمان داشته باشد یا خیر.
7. سونوگرافی کلیه: سونوگرافی می تواند تصاویری از کلیه ها و حالب ها بگیرد تا نشان دهد که آیا زخم، سنگ یا موارد دیگری وجود دارد که مجاری ادراری را مسدود می کند یا خیر. این اطلاعات می تواند به تصمیم گیری در مورد درمان کمک کند.
8. سیستورتروگرام ادراری (VCUG): یک تصویر اشعه ایکس از مثانه و مجرای ادرار است که در حالی که مثانه پر است و در حین ادرار گرفته می شود و از رنگ کنتراست استفاده می کند. این آزمایش می تواند مشکلات موجود در مجرای ادرار و مثانه را نشان دهد.
9. معاینه دیجیتال رکتوم (DRE): یک معاینه فیزیکی از پروستات است. مردانی که ممکن است عفونت کلیه داشته باشند، احتمالا تست DRE را انجام می دهند تا ببینند که آیا پروستات متورم، گردن مثانه را مسدود می کند یا خیر.
10. اسکن دی مرکاپتوسوکسینیک اسید (DMSA): این آزمایش از مقادیر کمی از مواد رادیواکتیو برای بررسی دقیق عملکرد کلیه ها استفاده می کند. دوربین ها و رایانه های ویژه تصاویری ایجاد می کنند تا ببینند کلیه ها عفونی، زخم یا آسیب دیده اند یا خیر.

پزشک همچنین به دنبال مشکلاتی است که می تواند باعث عفونت کلیه شود، مانند سنگ کلیه یا نقص مادرزادی. این موارد را می توان برای جلوگیری از عفونت های بعدی درمان کرد.

درمان:

عفونت کلیه با آنتی بیوتیک درمان می شود. این دارو به صورت قرص برای مصرف در منزل ارائه می شود. اگر عفونت بسیار بد است یا اگر بیمار استفراغ می کند، ممکن است لازم باشد برای دریافت آنتی بیوتیک در رگ (IV) به بیمارستان بروید. برای التیام عفونت و جلوگیری از عود آن، مصرف دو یا چند هفته آنتی بیوتیک معمول است.

پس از درمان، از کشت ادرار برای اطمینان از عدم بازگشت عفونت استفاده می شود. اگر نیاز باشد، برای دو هفته دیگر دارو تجویز می شود. در صورت تکرار، تا 6 هفته از دارو می توان استفاده کرد. در صورت مشاهده انسداد در دستگاه ادراری یا نقص مادرزادی ممکن است نیاز به جراحی باشد.