سندروم شوگرن چیست؟

کلینیک پوست صدف [ پوست ، مو و زیبایی ]آدرس وب سایت : www.sadafclinic.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، مجتمع آژند ، بلوک آ ، طبقه سوم ، کلینیک صدف تلفن مطب : 32240827 - 031

سندروم شوگرن نوعی بیماری خودایمنی است به این معنی که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به قسمت هایی از آن حمله می کند. در واقع در سندروم شوگرن، سیستم ایمنی بدن عمدتاً به غدد اشک و بزاق فرد حمله می کنند و باعث خشکی دهان چشم در افراد می شود. همچنین ممکن است خشکی در قسمت های دیگر بدن که نیاز به رطوبت دارند، مانند بینی، گلو و پوست نیز دیده شود. علاوه بر این سندروم شوگرن بر سایر قسمت های بدن، از جمله مفاصل، ریه ها، کلیه ها، رگ های خونی، اندام های گوارشی و اعصاب نیز ممکن است تأثیر بگذارد. این بیماری اغلب همراه با سایر اختلالات سیستم ایمنی مانند روماتوئید آرتریت و لوپوس است. در سندروم شوگرن، غشاهای مخاطی و غدد ترشحی رگ های چشمان شما و دهان معمولاً ابتدا تحت تأثیر قرار گرفته و سپس سبب کاهش اشک و بزاق می شوند. اگرچه سندروم شوگرن در هر سنی ممکن است دیده شود، با این حال این بیماری معمولاً بعد از سن ۴۰ سالگی ایجاد می شود. همچنین اکثر افراد مبتلا به سندروم شوگرن، زنان هستند.

علت بیماری سندرم شوگرن

علت سندرم شوگرن ناشناخته است. محققان تصور می کنند که ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی تعیین کننده این بیماری هستند در حالی که ژن های خاصی وجود دارند که خطر ابتلا به سندرم شوگرن را در فرد افزایش می دهند، ژن ها به تنهایی عمل نمی کنند. اعتقاد بر این است که سیستم ایمنی بدن باید توسط نوعی ماشه فعال شود مانند عفونت ویروسی یا باکتریایی که سیستم ایمنی بدن را به بیش از حد می رساند. همچنین شواهد نشان می دهند که اگر یکی از اقوام مبتلا به سندرم شوگرن باشد، خطر ابتلا برای افراد دیگر وجود دارد. در واقع، حدود 12 درصد از افراد مبتلا به این بیماری دارای یک یا چند نفر از بستگان مبتلا به این نوع بیماری هستند.

در حالی که هنوز پاسخ مشخصی در مورد اینکه چرا این عارضه بیشتر از مردان بر زنان تأثیر می گذارد وجود ندارد. محققان معتقدند که هورمون استروژن ممکن است در این امر نقش داشته باشد. یک عامل خطر عمده برای ابتلا به این بیماری در زنان، پس از دوران یائسگی است. سطح استروژن در بدن پس از یائسگی کاهش می یابد.

علائم سندروم شوگرن

رایج ترین علائم سندروم شوگرن شامل موارد زیر است:

• خشکی دهان، ممکن است احساس گچی بودن یا وجود پنبه در دهان داشته باشید.
• خشکی چشم که ممکن است بسوزد، بخارد یا احساس خاک و شن در چشم داشته باشید.
• خشکی گلو، لب ها یا پوست
• خشکی در بینی
• تغییر در بویایی یا چشایی
• غدد متورم در گردن و صورت
• راش های پوستی و حساسیت به نور UV
• سرفه خشک یا تنگی نفس
• احساس خستگی
• مشکل در تمرکز یا به یادآوری مسائل
• سردرد
• خشکی در واژن خانم ها
• تورم درد و خشکی در مفاصل
• سوزش معده، احساس سوزشی که از معده به قفسه سینه می رود.
• بیحسی یا مور مور شدن در برخی نقاط بدن

تشخیص سندروم شوگرن

با توجه به اطلاعات ارائه شده در بخش قبل مشاهده کردید که علائم سندروم شوگرن بسیار متنوع و گسترده است، بنابراین تشخیص آن تنها از روی علائم بروز داده شده کار چندان آسانی نیست. به همین دلیل است که اکثر پزشکان در وهله اول برای تشخیص این بیماری تجویز آزمایش می کنند. این آزمایش ها شامل موارد زیر است:

۱) آزمایش خون

در آزمایش خون، وجود پادتن ها و هورمون های مرتبط با سندروم شوگرن مورد بررسی قرار می گیرد تا اطمینان حاصل شود که علائم مشاهده شده مربوط به سندروم شوگرن است. آزمایش خون همچنین می تواند اطلاعات زیر را در اختیار پزشک قرار دهد:

• نشانه هایی از وجود مشکلات التهابی
• نشانه هایی از بروز مشکلات کبدی و کلیوی
• سطح سلول های خون
• میزان آنتی بادی های مؤثر در سندروم شوگرن

۲) آزمایش چشم

در صورتی که علائم بیمار شامل مشکلات چشمی باشد، انجام آزمایش چشم و معاینات چشمی برای بیمار ضروری خواهد بود، به این ترتیب می توان میزان خشکی چشم و میزان اشک تولیدی را اندازه گیری کرد. در برخی از موارد نیز استفاده از قطره چشم کمک می کند تا میزان آسیب دیدگی قرنیه مشخص شود.

۳) عکس برداری

در صورت تشخیص پزشک با استفاده از عکسبرداری می توان عملکرد غدد بزاقی را مشخص کرد.

۴) سیالوگرافی

در این روش که نوعی عکسبرداری با اشعه ایکس است، میزان بزاق تزریق شده به داخل دهان از طریق رنگ تزریق شده به بزاق جلوی گوش ها میسر می شود.

۵) ساینتی گرافی غدد بزاقی

این روش نیز شامل نوعی تصویربرداری هسته ای است. در این روش از طریق تزریق ایزوتوپ رادیواکتیو به داخل رگ زمان رسیدن آن به تمامی غدد بزاقی ردیابی می شود.

۶) بیوپسی

بیوپسی شامل نمونه برداری از لب برای تشخیص سلول های التهابی سندروم شوگرن است. برای این کار یک لایه بزاقی از لب ها به عنوان نمونه برداشته شده و زیر میکروسکوپ مورد بررسی و آزمایش قرار می گیرد.

درمان سندرم شوگرن

درمان این بیماری به شدت آسیبی که به اندام های بدن وارد شده است، بستگی دارد. به طور کلی درمانی برای این بیماری تا به حال پیشنهاد نشده است؛ اما داروهایی برای کنترل این بیماری وجود دارد که به شرح زیر است:

• قطره چشمی سیکلوسپورین یا لیفیدگراست برای رفع خشکی چشم
• داروهایی مانند پیلوکارپین و سویملین برای تولید بزاق و اشک
• داروهای غیراستروئیدی در صورت مشاهده علائم روماتیسم
• دارو هیدروکلروکویین و متوترکسات

گاهی پزشک تشخیص می دهد که برای درمان سندروم شوگرن بهتر است جراحی انجام دهد و مجرای اشک چشم را ببندد و پلاکهای کلاژنی یا سیلیکونی در داخل مجاری اشک بگذارد.

عوارض سندرم شوگرن

• عارضه ناشی از عفونت در افراد مبتلا به سندرم شوگرن امری غیر معمول نیست. عفونت هایی که در این بیماران شایع هستند شامل، عفونت های دندانی، عفونت های چشمی، سینوزیت، برونشیت و واژینیت است.
• برخی از افراد مبتلا به این بیماری می توانند دچار التهاب غده پاروتید در گونه ها شوند. این می تواند منجر به خشکی مجاری تخلیه غده شود و سنگ هایی ایجاد کنند که این لوله های تخلیه را مسدود می کنند. این می تواند جدی باشد و به آنتی بیوتیک های تهاجمی و جراحی نیاز داشته باشد.
• درصد کمی از بیماران مبتلا به سندرم شوگرن به سرطان غدد لنفاوی (لنفوم) مبتلا می شوند. این مورد معمولاً فقط پس از سال ها با بیماری ایجاد می شود.
• یک بیماری نادر و جدی که به طور غیرمعمول با سندرم شوگرن در ارتباط است، سیروز صفراوی اولیه است که یک بیماری خود ایمن کبد است که منجر به زخم شدن بافت کبد می شود. یکی دیگر از عوارض نادر جدی این عارضه، التهاب رگ های خونی (واسکولیت) است که می تواند به بافت های بدن که توسط این عروق تأمین می شوند، آسیب برساند.