اسپرم چیست؟

دکتر امیر بهنام فر [ فلوشیپ جراحی سرطان های دستگاه ادراری و تناسلی ]آدرس وب سایت : www.doctorbehnamfar.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شیخ مفید ، بین چهارراه دهش و رکن الملک تلفن مطب : 36631677 - 031

اسپرم ممکن است سلول های ریزی باشد اما 50 درصد آنها مسئول تولید مثل هستند. مردان روزانه میلیون ها سلول از این سلول را تولید می کنند اما برای بارور کردن تخمک و ایجاد زندگی تنها یک سلول لازم است. اسپرم سلول زایشی مردانه یا گامت است. اصطلاح gamete به این معنی است که سلول نیمی از یک کل است. هنگامی که یک اسپرم با گامت ماده یا تخمک ترکیب می شود، منجر به جنین انسان می شود.

قسمت های مختلف یک سلول اسپرم:

هنگام مطالعه یک سلول اسپرم زیر میکروسکوپ، دانشمندان معمولا می توانند سه بخش زیر را شناسایی کنند:

• سر:

سر اسپرم حاوی کروماتین که ماده DNA است و کروموزوم ها را می سازد.به طور معمول، هم سلول اسپرم مرد و هم سلول تخمک زن، هر کدام دارای 23 کروموزوم هستند. هنگامی که اسپرم و تخمک با هم ترکیب می شوند، جنینی با 46 کروموزوم ایجاد می شود. پوشاننده سر اسپرم کلاهکی است که پزشکان آن را آکروزوم می نامند. آکروزوم حاوی پروتئین هایی است که به اسپرم کمک می کند تا به پوسته بیرونی تخمک نفوذ کند.

• قسمت میانی:

بخش میانی اسپرم حاوی میتوکندری های تولید کننده انرژی است. این ساختارهای تخصصی انرژی لازم برای حرکت سلول اسپرم را فراهم می کنند.

• دم:

هدف دم اسپرم یا تاژک اجازه حرکت دادن است. دم اسپرم را به سمت جلو و به سمت تخمک برای لقاح می راند.

اسپرم کجا تولید می شود؟

بیضه ها، اندام تناسلی مردانه مسئول تولید اسپرم هستند. آنها همچنین تستوسترون تولید می کنند که یک هورمون جنسی مسئول بسیاری از ویژگی های مردانه است.اسپرماتوژنز فرآیند ایجاد سلول های اسپرم است. این فرآیند در لوله های منی ساز داخل بیضه ها آغاز می شود. این لوله ها سلول های اسپرمی به نام اسپرماتوسیت تولید می کنند.اسپرماتوسیت ها تحت چندین دور تقسیم قرار می گیرند تا سلول ها را به اسپرماتید تبدیل کنند. اسپرماتیدها اسپرم های جوانی هستند که باید رشد کرده و بالغ شوند تا زمانی که به سلول های اسپرم تبدیل شوند.بر اساس یک مقاله در سال 2013، بدن مرد در حدود 74 روز برای تولید سلول های اسپرم جدید زمان نیاز دارد. این زمان می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.

ماندگاری، تعداد و تحرک اسپرم:

به طور متوسط، یک مرد تقریباً 73 میلیون سلول اسپرم در هر میلی لیتر انزال تولید می کند.هنگامی که یک فرد اسپرم خود را آزاد می کند، می تواند تا حداکثر 5 روز در واژن زن زنده بماند. دو عامل کلیدی که می توانند بر باروری مردان تاثیر بگذارند، تعداد اسپرم و تحرک اسپرم است.تعداد اسپرم به تعداد سلول های اسپرم موجود در انزال مردانه اشاره دارد. تحرک اسپرم به توانایی اسپرم برای حرکت به سمت تخمک اشاره دارد.

تعداد اسپرم:

بیضه ها روزانه میلیون ها اسپرم تولید می کنند اما این تعداد می تواند بسیار متفاوت باشد. پژوهشی نشان می دهد که اندازه بیضه هیچ تاثیری بر تعداد اسپرم های تولید شده توسط مرد در روز ندارد.با این حال، همین تحقیقات نشان می دهد که تولید روزانه اسپرم می تواند بر اساس نژاد افراد متفاوت باشد.این مطالعه میانگین تولید روزانه اسپرم را برای مردان از نژادهای زیر نشان می دهد:

• اسپانیایی: بین 231 تا 398 میلیون اسپرم در روز
• سفید: حدود 193 میلیون تا 318 میلیون اسپرم در روز
• چینی: بین 70 تا 173 میلیون اسپرم در روز

اگر فردی به مدت یک سال در باردار شدن با شریک زندگی خود موفق نباشد، ممکن است پزشک آزمایش مایع منی را پیشنهاد کند. این آزمایش شامل انزال فرد در یک ظرف است. سپس مایع منی برای بررسی به آزمایشگاه می رود.
در تجزیه و تحلیل مایع منی تعداد اسپرم و عوامل زیر ارزیابی می شود:

1. حجم مایع منی
2. غلظت اسپرم
3. تحرک اسپرم
4. مورفولوژی اسپرم

برخی از افراد ممکن است انزالی با اسپرم کم یا بدون وجود اسپرم داشته باشند. اما این امر همیشه به این معنی نیست که بیضه های آنها اسپرم تولید نمی کند. این بیماری که پزشکان آن را آزواسپرمی می نامند، می تواند ناشی از تولید کم اسپرم یا مشکلی مانند انسداد باشد که انتقال اسپرم به داخل مجرای انزال را مهار می کند.

تحرک اسپرم:

تحرک برای لقاح تخمک بسیار مهم است. تخمک حاوی اندامک هایی نیست که به آن اجازه حرکت دهد. بنابراین، به اسپرم بستگی دارد که بتواند خود را به سمت تخمک سوق دهد.بر اساس یک مطالعه در سال 2015، تخمین زده می شود 85% مردان نابارور می توانند اسپرم تولید کنند. با این حال، اسپرم آنها به اندازه کافی سالم نیست یا به اندازه کافی خوب حرکت نمی کند تا تخمک را بارور کند.کیفیت و تحرک اسپرم معمولا با افزایش سن کاهش می یابد. سایر عواملی که ممکن است بر کیفیت و تحرک اسپرم تاثیر بگذارد عبارتند از:

• سبک زندگی غیرفعال
• مصرف بیش از حد الکل
• سیگار کشیدن
• مصرف استروئیدهای مصنوعی، از جمله مکمل های ورزشی
• استفاده از داروهای غیر قانونی
• بیماری یا مشکلات قلبی
• قرار گرفتن طولانی مدت در معرض گرما، مانند سونا یا جکوزی

بنابراین، اصلاح برخی از عوامل سبک زندگی می تواند به برخی از افراد در بهبود باروری کمک کند.