شکستگی دنده یکی از آسیب دیدگی های شایعی است که زمانی اتفاق می افتد که یکی از استخوان های قرار گرفته در داخل قفسه دنده شکسته یا دچار ترک می شود. شایع ترین علت بروز شکستگی دنده وارد شدن ضربه به قفسه سینه است. این آسیب دیدگی ممکن است در اثر سقوط، تصادف رانندگی یا ورزش های تماسی اتفاق بیفتد. معمولاً آسیب های وارد شده به ناحیه دنده باعث ترک خوردگی این ناحیه شده و به اندازه شکستگی استخوان های این ناحیه خطرناک نخواهد بود. زیرا شکستگی لبه های استخوان می تواند به اندام های داخلی مثل رگ های خونی یا دستگاه تنفسی فرد آسیب جدی برساند. در بیشتر موارد، دنده های شکسته شده معمولاً طی یک یا دو ماه بهبود می یابند. در درمان عارضه شکستگی دنده، کنترل درد اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت. زیرا با کاهش درد فرد می تواند به تنفس عمیق ادامه داده و از بروز عوارض تنفسی مثل ذات الریه (پنومونی) جلوگیری کند.

انواع شکستگی دنده

1) در رفتگی

اغلب شکستگی دنده فقط شکستگی در یک ناحیه می باشد که به آن شکستگی غیر کامل می گویند. به این معنا که همه قسمت های استخوان درگیر نشده است . شکستگی دنده از نوع در رفتگی، شکستگی کامل دنده ها است که باعث می شود دنده از جای اصلی خود خارج شود که البته همیشگی نیست. اگر دنده ها از جای اصلی خود خارج شوند، به آنها شکستگی از نوع در رفتگی می گویند که معمولاً بیشتر به ریه ها و دیگر بافت ها و ارگان های بدن آسیب خواهد رساند.

2) کوبیدگی قفسه سینه

در بعضی از موارد نادر، بخشی از قفسه سینه شکسته می شود و از اعضای بدن و استخوان جدا می گردد. این قسمت معمولاً ساختار اصلی خود را از دست می دهد و باعث می شود که فرد نتواند به درستی تنفس کند که به آن کوبیدگی قفسه سینه می گویند که خطرناک تر از شکستگی دنده ها می باشد.

زمان مراجعه به پزشک در شکستگی دنده

در صورتی که احساس می کنید قسمتی از قفسه سینه بعد از وارد شدن ضربه به آن، نسبت به لمس حساس شده یا اینکه در هنگام نفس کشیدن احساس درد می کنید. بهتر است برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.

اگر احساس فشار، پر بودن یا فشرده شدن در قسمت مرکزی سینه خود می کنید که بیش از چند دقیقه طول کشیده یا دردی که فراتر از قفسه سینه رفته و تا شانه یا بازوی شما کشیده می شود، فوراً به مراقبت پزشکی بپردازید. این علائم می تواند نشانگر حمله قلبی باشد در نتیجه باید سریعاً توسط پزشک مورد معاینه و درمان قرار بگیرید.

آزمایش های لازم برای تشخیص شکستگی دنده شامل:

اشعه ایکس: وسیله خوبی برای نشان دادن استخوان هاست. استفاده از پرتوهای اشعه ایکس برای تصویر برداری می تواند وضعیت و سلامت استخوان ها را نشان دهد. اما تصویر برداری اشعه ایکس نمی تواند مشکلاتی مثل ترک خوردن دنده یا شکستگی های که تازه اتفاق افتاده است را نشان دهد. البته تصویربرداری با اشعه ایکس می تواند به تشخیص هوا جنبی (Collapseed lung) کمک کند.

سی تی اسکن: این تصویر برداری همه جزئیاتی که ممکن است در تصویر برداری اشعه ایکس نادیده گرفته شده باشد را نمایان خواهد کرد. اسکن سی تی اسکن حتی به تشخیص آسیب به بافت نرم و رگ های خونی نیز کمک خواهد کرد. در این تکنولوژی تصویر برداری اشعه ایکس از زوایای مختلف تکرار و با تصویر برداری مقطعی از اعضای داخلی بدن ترکیب خواهد شد.

MRI:این شیوه تصویر برداری نیز می تواند برای نشان دادن بافت های نرم و اعضای داخلی در اطراف دنده ها استفاده شده و نشان دهنده هر گونه آسیب دیدگی در ناحیه قفسه سینه باشد. این شیوه شکستگی های جزئی دنده ها را نشان خواهد داد. در تصویر برداری ام آر آی از آهنربای قوی و امواج رادیویی برای تصویر برداری مقطعی استفاده می شود.

اسکن استخوان ها: این تکنیک برای دیدن شکستگی های فشاری، جایی که استخوان پس از آسیب های مکرر ترک خورده، مانند دوره های طولانی سرفه بسیار مناسب است. در حین اسکن استخوان، مقدار کمی از مواد رادیواکتیو به جریان خون فرد تزریق شده و این رادیواکتیو در قسمت هایی از استخوان که در حال ترمیم هستند، جمع شده و در نتیجه در حین اسکن استخوانی در تصویر به دست آمده به خوبی مشخص خواهند شد.

علائم شکستگی دنده چیست؟

• تنفس و سرفه شدید
• خون مردگی
• خونریزی زیر جلدی
• کبودی یا تورم در اطراف دنده ها
• تنگی نفس
• نفس کشیدن عمیق

عوارض ناشی از شکستگی دنده چگونه است؟

از عوارضی که در اثر شکستگی دنده ممکن است به وجود آید می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• روی هم خوابیدن ریه ها
• عفونت ریه ها
• پاره شدن نسج ریه
• تجمع هوا زیر پوست اطراف ناحیه شکستگی
• پاره شدن عروق خونی بین دنده ای

در بسیاری از موارد دنده ها تنها ترک می خورند این ترک خوردگی با وجود دردناک بودن به اندازه شکستگی دنده خطرناک نمی باشد. لبه ناهموار دنده ای که شکسته شده است می تواند به عروق اصلی و یا اندام های داخلی مثل ریه آسیب وارد کند.
شکستگی دنده معمولا یک یا دو ماه زمان می برد تا خود به خود بهبود پیدا کند اما نباید فراموش کنید کنترل کردن درد در شکستگی دنده از اهمیت بالایی برخوردار می باشد زیرا تنها در این صورت است که بیمار می تواند به تنفس عمیق ادامه دهد و از عارضه های ریوی مانند ذات الریه جلوگیری کند.

درمان شکستگی دنده چیست؟

برای اینکه بدانید زمانی که با شکستگی دنده مواجه شدید چگونه میتوانید آن را درمان کنید این موضوع را نیز باید در نظر داشته باشید که درمان شکستگی دنده بستگی به تعداد دنده های شکسته شده دارد. اگر تعداد دنده های شکسته شده بیشتر از 3 دنده باشد باید فردی که دچار شکستگی دنده شده است در بیمارستان بستری شده و تحت مداوای بهترین متخصص ارتوپد قرار گیرد.

درمان ابتدایی که در بیمارستان برای شکستگی دنده انجام می شود مصرف داروهای مسکن می باشد که بتواند درد را تکسین دهد. حتما این موضوع را بخوبی می دانید که درمان درد از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد زمانیکه فرد بیمار دارای درد باشد نمی تواند به راحتی نفس کشیده و در حقیقت از تنفس عمیق خودداری می کند.

داروهایی که برای درمان درد در این مواقع مورد استفاده قرار می گیرد شامل:

• داروهای ضد درد قوی(مخدر) و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوبروفن و ناپروکسن می باشند.

این موضوع را فراموش نکنید که شخص بیمار برای کنترل دردهای ناشی از شکستگی دنده باید از فعالیت هایی که باعث می شود به ناحیه آسیب دیده فشار وارد آورد پرهیز کرده و برای مدت زمان 4 الی 6 هفته مواظب باشد تا فشاری به ناحیه آسیب دیده وارد نکند.

• یکی دیگر از راه های درمان شکستگی دنده فیزیوتراپی می باشد در این شرایط پزشک متخصص برای تنفس بیمار تمرین های تنفس عمیق را توصیه می کند زیرا تنفس های کوتاه بیمار را به بیماریهای دیگر مانند ذات الریه نزدیک خواهد کرد. برای اینکه دنده شکسته شده را بتوان محکم و ثابت نگه داشت از باندهای فشار الاستیک دور برای در قفسه سینه استفاده می کنند.
• بلوک عصبی با بی حسی موضعی در نزدیکی محل آسیب از دیگر گزینه های درمانی برای درد های بسیار شدید است.
• Intercostal Nerve Blocks

ممکن است به دلایل مختلفی از جمله شکستگی دنده در ناحیه قفسه سینه دچار درد شوید. زمانی که در این قسمت از بدن خود درد احساس می کنید باید خود درمانی را کنار بگذارید و به فوق تخصص درد، آقای دکتر حسین عدل خو مراجعه کنید. متخصص درد جهت درمان درد در ناحیه قفسه سینه یا درد بین دنده ای با راهکاری ساده و موثر به روش بلوک عصب بین دنده ای این مشکل را برطرف می کند.پزشک فوق تخصص درد، سعی بر آن دارد که دردهای شما را به روش حداقل تهاجمی و بدون انجام عمل جراحی مانند بلوک عصب بین دنده ای درمان کند.

روند تزریق بلوک عصب بین دنده ای چگونه است؟

• پزشک ناحیه مورد نظر را برای انجام تزریق کاملا استریل می کند.
• یک سوزن نازک زیر دنده قرار می دهد و بی حسی را تزریق می کند.
• سپس با استفاده از سونوگرافی جهت هدایت دقیق تر، سوزن حاوی داروی ضد درد استروئیدی را برای بیمار تزریق می کند.
• پروسه درمان کمتر از ۳۰ دقیقه طول می کشد و بیمار نیازی به بستری شدن ندارد.

بلوک عصب بین دنده ای تا چه حد موثر است؟

برخی از بیماران بلافاصله پس از درمان، تسکین درد را شاهد هستند؛ اما ممکن است با کمتر شدن تاثیر داروی بی حسی، درد پس از چند ساعت بازگردد. به طور کلی تسکین طولانی مدت طی دو الی سه روز آغاز می شود، در واقع طی این مدت داروی استروئیدی منجر به بی دردی می شود.

مدت باقی ماندن اثر این دارو در هر بیمار متفاوت است. ممکن است تسکین ناشی از دارو چند ماه ادامه داشته باشد. اگر این نوع روش درمان برای شما تاثیرگذار باشد، می توانید دوره ها و دفعات دیگر تزریق را طبق زمانی که پزشک برای شما تعیین کرده است، انجام دهید تا بی درد بمانید.

فعالیت های روزمره بیماران پس از تزریق بلوک عصب بین دنده ای چگونه است؟

1. تا ۲۴ ساعت پس از تزریق بیمار نباید رانندگی یا فعالیت های سنگینی انجام دهد.
2. بیمار یک روز پس از انجام تزریق می تواند به فعالیت های عادی زندگی خود بازگردد.
3. نیاز به مصرف رژیم غذایی خاصی نیست.
4. داروها باید طبق تجویز پزشک مصرف شود.

از بلوک عصب بین دنده ای در چه مواقعی می توان استفاده کرد؟

زمانی که درد در قسمت دنده به دلایل زیر ایجاد شده باشد، می توان از این روش درمانی برای بهبود درد به کار برد:

• دردهای سرطانی
• شکستگی دنده ها
• بیماری زونا (افرادی که پس از بیماری زونا، دچار دردی مزمن در یک قسمت پوست خود، در ناحیه قفسه سینه، شده اند).
• متاستاز (بیمارانی که به دلیل وجود سرطان از یک ناحیه به ناحیه دیگر مانند قفسه سینه یا محل بین دنده ای دچار دردهای سرطانی در این قسمت شده اند. به طور مثال فردی که دچار سرطان کبد بوده و نواحی بین دنده ای او نیز درگیر شده است).

همه این موارد را می توان با تزریق بلوک بین دنده ای درمان کرد.

پیشگیری شکستگی دنده چگونه صورت می گیرد؟

اقدامات زیر می تواند به کاهش احتمال شکستگی دنده ها کمک کند:

• محافظت از خود در برابر آسیب های ورزشی: بهتر است هنگام ورزش های تماسی از تجهیزات مراقبتی و کلاه ایمنی مخصوص آن رشته استفاده کنید.
• کاهش احتمال زمین خوردن در منزل: به طور منظم کف منزل را تمیز کرده و وسایلی که ممکن است باعث سر خوردن یا گیر کردن پاها و زمین خوردن شود را از کف زمین جمع آوری کنید.
• استخوان های خود را تقویت کنید: دریافت مقدار کافی کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی برای داشتن استخوان های قوی بسیار مهم است. به خاطر داشته باشید که باید روزانه حدود 1200 میلی گرم کلسیم و 600 واحد بین المللی ویتامین D را از طریق مواد غذایی و مکمل ها دریافت کنید.

---