لیپوم یا غده چربی زیر پوست چیست؟

دکتر فاطمه عندلیب [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drandalib.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، بن بست پارکینگ عمومی توحید ، مجتمع آسمان ، طبقه چهارم تلفن مطب : 36260819 - 031

لیپوم، توده چربی است که زیر پوست (ما بین پوست و لایه عضلانی زیرین) و به دلیل رشد بیش از حد سلول های چربی ظاهر می شود. لیپوم یا غده چربی می تواند در هر قسمتی از بدن ظاهر شود، اما عمدتاً در شانه ها، قفسه سینه، گردن، ران و زیر بغل تشکیل می شود و در برخی موارد نادر، ممکن است در ارگان های داخلی، استخوان ها و عضلات نیز مشاهده گردد. لیپوم ها نرم هستند و هنگام لمس با انگشت ها به راحتی، حرکت می کنند. نکته مهمی که باید بدانید، این است که لیپوم ها سرطانی نیستند و معمولاً نیازی به درمان ندارند، مگر این که رشد کنند یا منجر به بروز علائمی مانند درد شوند. لیپوم عمدتاً در سنین میانسالی تشخیص داده می شود و ممکن است برخی افراد، بیش از یک لیپوم داشته باشند.

علل ایجاد لیپوم

علت لیپوما کاملاً مشخص نیست. آنها در بیشتر مواقع ارثی هستند؛ بنابراین، ژنتیک می تواند یکی از عوامل مهم این بیماری باشد. معمولاً پزشکان نمی توانند علت دقیق این بیماری را تشخیص دهند. بعضی از افراد به طور ارثی ژن معیوبی دارند که می تواند باعث بروز این مشکل شود که یکی از موارد نادر بوده و به عنوان لیپوماتوز چندگانه خانوادگی شناخته می شود.

لیپوم همچنین می تواند افرادی با بیماری های خاص را درگیر کند؛ مانند:

• سندروم گاردنر
• بیماری مدلانگ
• سندروم کودن
• ادیپوسیس دولوروسا

علائم لیپوم

علائم لیپوم شامل توده ای است که:

• در زیر پوست واقع شده است.
• در زمان لمس کردن، نرم به نظر می رسند.
• به راحتی با فشار انگشت حرکت می کند.
• کوچک هستند (اکثر لیپوماها کمتر از ۲ اینچ (۵ سانتیمتر) قطر دارند؛ اما می توانند رشد کنند).
• گاهی دردناک هستند (اگر رشد کرده و بر روی اعصاب فشار وارد کنند و یا اگر حاوی عروق خونی باشند، درد ایجاد می کنند).

عوامل خطرساز لیپوم

چندین عامل خطر ابتلا به بیماری لیپوما را افزایش می دهد.

• بازه ی سنی 40 تا 60 سال: اگرچه این بیماری می تواند افراد با هر سنی را درگیر کند؛ ولی افرادی با بازه ی سنی 40 تا 60 سال، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
• ژنتیک: بیشتر لیپوماها ارثی هستند. افرادی که در اعضای خانواده و یا خویشاوندان آنها، لیپوما دیده شده است، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند. همچنین تأکید می شود که بیشترین آمار مبتلایان برای افراد 40 تا 60 سال است. سایر عوامل خطرساز که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند شامل موارد زیر است:
• چاقی
• عدم تنظیم گلوکز
• بیماری های کبدی
• دیابت
• کلسترول بالا

انواع لیپوم

لیپوم ها (غده های چربی) انواع مختلفی دارند که پزشکان نوع آنها را با بررسی بافت آن زیر میکروسکوپ تشخیص می دهند.

1. لیپوم معمولی: رایج ترین نوع آن می باشد.
2. لیپوم آتیپیک (Atypical lipoma) این تومورها دارای محتوای عمیق تر و سلول های بیشتری هستند.
3. هیبرنوما (Hibernoma): این نوع حاوی چربی قهوه ای به جای چربی های سفید است که در نوع معمولی دیده می شود.
4. میلولیپوم (Myelolipoma): بافت چربی در میلولیپوم برخلاف لیپوم های معمولی، گلبول های سفید خون تولید می کنند.
5. لیپوم سلول دوکی (Spindle cell lipoma): همان طور که از اسمش مشخص است، سلول های چربی در این نوع دوکی شکل هستند.
6. لیپوم پلئومورفیک (Pleomorphic lipoma): این نوع دارای سلول های چربی در اشکال و اندازه های مختلف می باشد.
7. فیبرولیپوم (Fibrolipoma): حاوی بافت های چربی و فیبری است.
8. آنژیولیپوم (Angiolipoma): حاوی تعداد زیادی رگ خونی و چربی است.

تشخیص لیپوم

لیپوم عمدتاً از طریق معاینه فیزیکی تشخیص داده می شود و پزشک با لمس توده به این نتیجه می رسد که آیا لیپوم با درد همراه است یا خیر. در برخی موارد، ممکن است نیاز به انجام بیوپسی باشد تا تشخیص قطعی سرطانی نبودن لیپوم داده شود. جهت انجام این روش، نمونه کوچکی از غده چربی برداشته می شود و جهت بررسی های بیشتر زیر میکروسکوپ، به آزمایشگاه ارسال خواهد شد.

گاهی لیپوم با کیست اشتباه گرفته می شود، به همین دلیل نیاز است تصاویر شفافی از توده در اختیار پزشک قرار بگیرد تا تشخیص دقیق تری داده شود. تست های تصویربرداری مانند سی تی اسکن و MRI علاوه بر اینکه به تشخیص تمایز میان کیست و لیپوم کمک می کنند، محل تشکیل لیپوم و هم چنان میزان عمیق بودن و اینکه آیا به اعصاب یا دیگر بافت ها فشار وارد می کند یا خیر را نیز نشان می دهند.

درمان غده چربی یا لیپوم

غده های چربی می توانند در داخل عضلات یا اندام های داخلی نیز ایجاد شوند؛ اما این وضعیت اغلب اتفاق نمی افتد و بسیار نادر است. اگر لیپوم یا غده چربی آزار دهنده یا دردناک و در حال رشد باشد و یا عضلات شما را تحت تأثیر قرار دهد و سفت شده باشد باید آنها را جراحی یا لیزر کنید. همچنین ممکن است ملتهب، قرمز رنگ یا عفونی شوند و ترشحات بدبویی از آنها خارج شود که در این صورت نیز نیاز به تخلیه و درناژ دارند.

1. جراحی: مؤثرترین درمان برداشتن لیپوم از طریق جراحی است. این یک روش سرپایی مختصر است که معمولاً با بی حسی موضعی انجام می شود. متخصص جراحی با یک برش آن را از طریق جراحی بیرون می آورد. از آنجا که لیپوم ها مستقیماً در زیر پوست قرار دارند، برش عمیق نیست و جای زخم کوچکی ایجاد می کند. شاید نیاز باشد چند هفته بعد برای خارج کردن بخیه مجدداً به جراح خود مراجعه کنید. بهتر است عمل جراحی غده چربی یا لیپوم با لیزر انجام شود تا اسکار و جای زخم عمیقی به جای نگذارد.
2. استروئیدها: این نوع دارو می تواند به کوچک شدن لیپوم یا غده چربی کمک کند که معمولاً درون غده چربی تزریق می شوند اما به طور کامل آن را از بین نمی برند.
3. لیپوساکشن: متخصص جراحی برای بیرون کشیدن بافت چربی از سوزن و سرنگ استفاده می کند.

زمان مراجعه به پزشک

در صورت مشاهده ی تغییرات در لیپوما، یا افزایش تعداد آن، شما باید به پزشک مراجعه کنید. این تغییرات می تواند شامل موارد زیر باشد:

1. افزایش سایز توده، یا رشد سریع و ناگهانی آن
2. ملتهب شدن
3. تغییرات قابل مشاهده روی پوست سطحی آن.
4. دردناک بودن توده
5. تبدیل شدن به یک توده ی سفت و غیر قابل حرکت

عوارض لیپوم

لیپوم توده های خوش خیم سلولهای چربی هستند. با این حال، متخصصان در مورد اینکه لیپوماها احتمال سرطانی شدن دارند یا نه اختلاف نظر دارند. توده سرطانی سلولهای چربی به عنوان لیپوسارکوما شناخته می شود.

هزینه جراحی غده چربی

هزینه برداشت لیپوم بسته به دستمزد پزشک، غده چربی، وضعیت بیمه بیمار برای هر فردی متفاوت است که در جلسه مشاوره با پزشک مشخص می شود.