کک و مک چیست؟ رهایی از کک و مک

دکتر فاطمه عندلیب [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drandalib.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، بن بست پارکینگ عمومی توحید ، مجتمع آسمان ، طبقه چهارم تلفن مطب : 36260819 - 031

کک و مک یا لکه قهوه‌ای عبارت است از یک خال یا لکه تیره رنگ که بر روی پوست به وجود می‌آید و بیشتر در پوست صورت، سینه، جلوی بازوها و پشت دست‌ها دیده می‌شود. کک و مک به صورت لکه‌های کوچک قهوه‌ای رنگ یا برنزه‌ای است که بیشتر در افراد دارای پوست و موی روشن به وجود می‌آید. این لکه‌ها معمولاً در اوایل عمر هر فرد بر روي پوست اظاهر مي‌شوند و معمولاً تعداد آنها در ماه‌های تابستان زیاد می‌شود و در زمستان به خودي خود محو می‌شوند. یکی از روش های درمان کک و مک صورت و بدن، لیزر می باشد که معمولاً درمان کک و مک با لیزر درمانی موفقیت آمیز بوده و رضایت بیماران را در پی دارد. انواع متعددی از لیزرها وجود دارند که می‌توان از آنها برای کاهش یا رفع کامل کک و مک استفاده کرد.

کک و مک چیست؟

کک و مک نقاط قهوه ای کوچک روی پوست هستند. غالباً در مناطقی از پوست که در معرض آفتاب قرار دارند ظاهر می شوند.در اکثر موارد بی ضرر می باشند و مشکل پزشکی برای فرد ایجاد نمی کنند.

علت ایجاد کک و مک

عوامل مختلفی در به وجود آمدن کک مک نقش دارد که شامل ژنتیک، بیماری‌ها (مانند اگزرودرما پیگمنتوسام که یک بیماری نادر است که موجب افزایش حساسیت پوست در برابر امواج ماوراء بنفش مانند نور آفتاب می‌شود) و مواجهه با نور خورشید می‌باشد. علت کک و مک صورت، وجود سلول‌های خاصی در پوست است که رنگدانه‌ای به نام ملانین تولید می‌کنند. ملانین همان ماده‌ای است که باعث رنگی شدن پوست می‌شود. وقتی که نور خورشید به پوست بدن می‌تابد، باعث می‌شود که پوست برای محافظت از لایه‌های زیرین خود اقدام به تولید مقدار بیشتری از رنگدانه ملانین کند. حال اگر این ملانین در یک نقطه بیشتر ساخته شود، منجر به تشکیل کک و مک خواهد شد. علاوه بر آن، نور خورشید باعث می‌شود که کک و مک‌هایی که از قبل در پوست وجود داشته‌اند، رنگ تیره‌تری پیدا کند.

لکه‌های تیره‌ای که در زمان بارداری و یا در اثر مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری بر روی پوست به وجود می‌آید، تحت عنوان ملاسما یا ماسک بارداری نامیده می‌شود. قرار گرفتن پوست در معرض نور خورشید باعث می‌شود که این لکه‌ها هم تیره‌تر شوند. نوع دیگری از لکه‌های پوستی نیز وجود دارد که به شکل خال‌های صاف و بزرگ و در اثر مواجه با نور آفتاب در سنین میانسالی بر روی پوست ظاهر می‌شود و با عنوان لکه‌های پیری، لکه‌های جگری یا لنتیجین‌ها شناخته می‌شوند.

علائم کک و مک

هیچ نشانه یا علامت خاصی از کک و مک به جز نقاط قابل مشاهده وجود ندارد. کک و مک را می‌توان بر اساس اندازه و رنگ آنها به دو نوع تقسیم کرد. اگر این عارضه به صورت لکه‌های مایل به قرمز یا قهوه‌ای و با اندازه‌ای پهن‌تر است، اغلب در تابستان اتفاق می‌افتد و در زمستان محو می‌گردد. فردی که دارای رنگ پوست روشن‌تر است بیشتر در معرض ابتلا به این نوع از کک و مک قرار دارد.

عوامل خطر کک و مک

ژنتیک

• کک و مک‌ اصولاً یک عارضه ژنتیکی می باشد و به طور خاص در افرادی که به لحاظ ارثی پوست روشن و موی بلوند یا قرمز دارند، به وجود مي‌آيند.
• بیماری اگزرودرما پیگمنتوسام (یک بیماری ارثی بسیار نادر) بروز کک و مک در افراد مبتلا به این بیماری که موی قرمز هم دارند، بسیار شایع است.
• بیماری نوروفیبروماتوزیس (یک بیماری ارثی دیگر) در افراد مبتلا به این بیماری معمولاً بروز کک و مک در ناحیه زیر بغل بسیار شایع است.

سن

لکه‌های پیری به صورت تغییر رنگ پوست و تیره‌تر شدن آن در ناحیه دست‌ها و پشت دست‌ها و به میزان کمتری در ناحیه صورت ایجاد می‌شوند. این لکه‌ها در ظاهر شبیه به کک و مک‌های ساده هستند و بیشتر در پوست بزرگسالان و افراد مسن که در طول زندگی خود زیاد در معرض آفتاب قرار داشته‌اند، به وجود می‌آید.

انواع کک و مک

به طور کلی دو نوع اصلی از علت کک و مک صورت وجود دارد که شامل کک و مک‌های ساده و کک و مک‌های ناشی از سوختگی از آفتاب می‌باشد.

• کک و مک ساده (لنتیگو سیمپلکس) لکه‌های رنگی تیره‌ای هستند که در پوست افرادی که از نظر ژنتیکی استعداد آن را دارند، به وجود می‌آید.
• کک و مک ناشی از آفتاب سوختگی (سولار لنتیگو) نوعی آسیب‌دیدگی دائمی پوست است که به صورت لکه‌هایی با رنگ کمی تیره‌تر از پوست، حاشیه‌های نامنظم و اندازه کمی بزرگ‌تر از قطر یک مداد، بروز می‌کند.

رهایی از کک و مک

کرم ترتینوئین

ترتینوئین یک ماده‌ی شناخته شده برای کمک به پاکسازی لکه‌های تیره ناشی از افزایش سن، آکنه ولگاریس، کک و مک و سایر موارد می‌باشد. ترتینوئین را باید در زمان خواب روی پوست استفاده کرد (این ماده در طول روز نباید استفاده شود). داروی ترتینوئین را روی پوست هم زمان با دیگر محصولاتی که شامل بنزوئیل پراکسید یا اسید گلیکولیک هستند، استفاده نکنید. ابتدا صورت خود را بشویید و سپس اجازه دهید تا ترتینوئین به مدت حداقل ۳۰ دقیقه روی پوست باقی بماند.

لایه‌برداری با مواد شیمیایی

لایه‌ برداری پوست با مواد شیمیایی یک روش بسیار کارآمد برای درمان لک صورت و برطرف کردن کک و مک و خال‌های پوست است. در این روش، ابتدا ماده مورد استفاده برای لایه‌برداری با غلظت بیشتری بر روی کک و مک‌ها مالیده می‌شود و در مرحله بعد تمام سطح پوست به طور یکنواخت با این ماده پوشانده می‌شود. به این ترتیب، اثر درمانی ماده لایه‌بردار در بهبود ساختار پوست و کم رنگ کردن یا رفع کامل کک و مک‌ها مشاهده خواهد شد.

رادیوفرکانسی

امواج رادیو فرکانسی (RF) برای از بین بردن لکه‌های ناشی از افزایش سن استفاده می‌شوند. رادیو فرکانسی (RF) پس از اعمال بیهوشی موضعی انجام می‌گردد. پس از درمان علائمی مانند تورم جزئی یا قرمزی ممکن است به نظر برسند که این علائم ظرف مدت چند روز بهبود می‌یابند.

لیزر درمانی

کک و مک صورت را می‌توان با لیزر لایه بردار درمان کرد. انرژی نور خارج شده از لیزر موجب شکستن رنگدانه و تبدیل آن به میکرو ذرات می‌شود. پس از آن، مکانیسم طبیعی بدن این میکروذرات را جذب کرده و آنها را از بین می‌برد. برای کاهش یا از بین بردن هر گونه ناراحتی، یک کرم بیحس کننده موضعی ۳۰ دقیقه قبل از شروع درمان در ناحیه هدف استفاده می‌شود. معمولاً بلافاصله پس از درمان با لیزر احتمال خاکستری شدن یا سفید شدن موقت ضایعه وجود دارد. سپس این ناحیه به حالت قرمزی که شبیه آفتاب سوختگی است، تغییر رنگ می‌دهد. بسته به شدت ضایعات رنگدانه قرمزی پوست ناحیه‌ی تحت درمان ممکن است برای مدت ۲ تا ۷ روز طول بکشد. ضایعات رنگدانه‌ای با گذشت ۷ تا ۱۰ روز پس از لیزر درمانی تیره‌تر شده و سپس پوسته پوسته یا محو می‌شوند. پس از آن، پوست طبیعی و تازه رشد می‌کند و جایگزین کک و مک های از بین رفته می‌شود.

آی پی ال (IPL)

آی پی آل (IPL) مشابه لیزر عمل می‌کند. نور توسط سلول‌های هدف خاص دارای رنگ در پوست جذب می‌شود. سپس انرژی نور به انرژی گرمایی تبدیل می‌شود تا بتواند منطقه‌ی هدف خاصی را تحت تأثیر قرار دهد. آی پی آل دقیقاً همان لیزر نیست؛ زیرا آی پی آل طول موج‌های رنگی بسیاری را در هر پالس رها می‌کند در حالی که لیزر تنها قادر به ارائه یک طول موج است. تعداد بیشتری از آی پی آل ها قادر به نفوذ بدون استفاده از انرژی بیش از حد هستند؛ زیرا این دستگاه‌ها مجهز به یک فیلتر برای اصلاح انرژی خروجی جهت درمان مناطق خاص می‌باشند. آی پی آل قادر به هدف قرار دادن اجزای خاصی از پوست که نور را جذب می‌کند، می‌باشد. درمان با آی پی آل بدون از بین بردن اپیدرم (لایه‌های فوقانی پوست)، درم (لایه‌های عمقی‌تر پوست) را هدف قرار می‌دهد. به همین دلیل است که از آن به عنوان روش متداول غیرتهاجمی یاد می‌شود. مزیت استفاده از آی پی آل روی سطح آسیب دیده این است که آی پی آل حداقل آسیب را ایجاد می‌کند.

پیشگیری از کک و مک

از آنجایی که ما نمی توانیم ژنتیک خود را که به کک ومک مرتبط است را تغییر دهیم، اقدامات پیشگیرانه اصلی ما برای جلوگیری از جذب نور خورشید و حفاظت در برابر نور خورشید عبارتند از :

• استفاده از کرم های ضد آفتاب با اس پی اف (عامل حفاظت از خورشید) 50
• استفاده از کلاه هاى لبه دار
• پوشیدن لباس های محافظ نور خورشید (پیراهن، بلوز آستین بلند، شلوار بلند)
• اجتناب از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به خصوص ساعت 10 صبح تا 4 عصر