علت افتادگی یا شل شدن بیضه چیست؟

دکتر امیر بهنام فر [ فلوشیپ جراحی سرطان های دستگاه ادراری و تناسلی ]آدرس وب سایت : www.doctorbehnamfar.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شیخ مفید ، بین چهارراه دهش و رکن الملک تلفن مطب : 36631677 - 031

بیضه ها غدد بیضی شکلی هستند که بخشی از ساختمان بدن مردان به شمار می روند. بیضه ها درون یک کیسه نازک پوستی به نام کیسه بیضه (اسکروتوم) قرار دارند. وقتی مردان پا به سن می گذارند، کیسه بیضه انعطاف پذیری خود را از دست می دهد و پوست شروع به شل شدن می کند. برخی اختلالات پزشکی نیز باعث می شوند تا پوست کیسه بیضه شل به نظر برسد. شل بودن بیش از اندازه، در نهایت منجر به درد خواهد شد. فتق کشاله ران نیزکه با بیرون زدن بافت از عضله شکم رخ می دهد، باعث شل شدن بیضه می شود، کیست هم همینطور است. به این پدیده که مورد توجه پزشکان قرار می گیرد شل شدن بیضه یا افتادگی بیضه گفته می شود. اگر شل شدن بیضه در انجام عملکرد روزانه فرد را با مشکل مواجه کند پزشک با توجه به شدت ضایعه یکی از روش های درمان غیر جراحی یا درصورت اجبار جراحی را انتخاب می کند.

عملکرد کیسه ی بیضه

• کیسه ی بیضه از بیضه ها در مقابل آسیب محافظت می کند.
• با دور نگه داشتن بیضه ها از بدن باعث می شود در دمایی پایین تر از دمای بدن قرار داشته باشند.

علت افتادگی بیضه

حفظ دمای بیضه ها

بیضه ها وظیفه ی ساختن هورمون تستوسترون و اسپرم را دارند؛ اما شرایط دمایی که بیضه در آن قرار دارد با دمای سایر اعضای بدن متفاوت است و باید در دمای پایین تری باشد. دمای بدن ۳۷ درجه است؛ ولی برای دور نگه داشتن بیضه ها از این دما آنها در کیسه ی بیضه یا کیسه ی اسکروتال آویزان هستند. در شرایطی هم که دمای بدن بالاتر رود این کیسه شل تر و بیضه ها آویزان تر می شود تا دمای بالا به ساختار و بافت بیضه ها آسیب نزند؛ چون بیضه ها در دمای بالا آسیب پذیر هستند. علاوه بر بیضه ها اسپرم نیز در دمای بالا آسیب می بیند. البته این نکته را هم در خاطر داشته باشید که میزان شل شدن بیضه در همه ی مردان یکسان نیست.

کهولت سن

یک عامل غیر قابل کنترل که باعث شل شدن بیضه ها می شود بالا رفتن سن است. کهولت و سالمندی باعث تغییر در انسجام پوست کیسه بیضه می شود و علت شل شدن کیسه ی بیضه است.

واریکوسل

یک علت شل و آویزان شدن بیضه ها واریکوسل است. بروز واریکوسل به دنبال تورم یک ورید یا رگ های دیگر نزدیک بیضه است. این تورم باعث می شود جریان خون به بیضه ها بیشتر شود و دمای آنها را بالاتر ببرد. در چنین حالتی بدن یک رفلکس دفاعی به صورت افتاده کردن بیضه ها برای پایین آوردن دمای آنها از خود بروز می دهد.

درمان افتادگی بیضه

برخی گزینه های جراحی برای درمان شلی بیش از حد بیضه ها در دسترس هستند. این گزینه ها به میزان زیادی برای افرادی مطرح هست که از حالت ظاهری بیضه های خود ناخشنود هستند. این درمان ها در عین حال ممکن است در مواردی که شخص با مشکلات ناشی از آویزان بودن بیضه های خود مواجه است، مفید باشند. در این موارد یک عمل جراحی به نام اسکروتوپلاستی می تواند کیسه بیضه را از حالت آویزان بودن بیش از حد دور کند. در طول اسکروتوپلاستی، جراح به دقت پوست اضافی را از کیسه بیضه برمی دارد و امکان آن را ایجاد می کند که بیضه ها در فاصله کمتری از بدن قرار گیرند. عمل جراحی برای درمان درمان شلی بیضه ها کارآیی دارد؛ اما نتایج حاصل از درمان دائمی نیست. اثرات جراحی احتمالاً به مرور زمان زائل می شود؛ زیرا با افزایش سن شل شدن پوست ادامه می یابد.

اگر مبتلا به واریکوسل هستید که باعث درد و ناراحتی شما می شود، در مراحل ابتدایی، مصرف مسکن های ساده ای مانند پاراستامول و پوشیدن لباس محافظ بیضه ممکن است به شما کمک کند. اگر واریکوسل شما همچنان باقی بماند، پزشک ممکن است در مورد گزینه جراحی با شما صحبت کند. در بسیاری از موارد، یک تکنیک به نام آمبولیزاسیون واریکوسل (بستن رگ واریسی) می تواند برای درمان واریکوسل مشکل ساز انجام شود. برخی از موارد واریکوسل نیاز به عمل جراحی دارد تا جراح رگ آسیب دیده را مستقیماً بسته و یا خارج کند.

آیا افتادگی بیضه باعث ناباروری میشود؟

اگرچه شل شدگی مرتبط به سن در کیسه بیضه نرمال است برخی از مردان ممکن است با نمای ظاهری این وضعیت راحت نباشند یا ممکن است که وضعیت مورد اشاره، مثلاً با نشستن اتفاقی شخص روی بیضه های خود، مشکلاتی را در زندگی روزمره وی ایجاد کند. درصورتی که علت شل شدن بیضه واریکوسل باشد ممکن است با ناباروری مردان مرتبط باشد.

جلوگیری از افتادگی بیضه

اگرچه شل بودن بیضه به دلیل پاسخ به تغییر دمایی بدن یک روند طبیعی است؛ اما می توان با رعایت مواردی در سبک زندگی میزان این عارضه را کاهش داد. موارد زیر اقداماتی است که برای پیشگیری از شل شدن بیضه ها بهتر است انجام دهید.

• ورزش کنید؛ زیرا ورزش کردن باعث تقویت عضلات و حتی عضلات ناحیه ی تناسلی شما می شود. عضلات قوی کمتر در معرض آسیب یا دیستروفی قرار می گیرند.
• روزانه ۸ لیوان آب بنوشید. نوشیدن آب سبب حفظ خاصیت کشسانی پوست و حتی پوست ناحیه ی تناسلی می شود.
• مواد مخدر و سیگار را از برنامه ی روزانه حذف کنید.
• از مشروبات الکلی استفاده نکنید.
• پوست کیسه ی بیضه را با مرطوب کننده های طبیعی یا کرم مرطوب کنید.
• مکمل های ویتامین آ، ویتامین ث، امگا ۳ مصرف کنید.