چرا عکس ساده (رادیوگرافی) برای همه بیماری های شانه لازم است؟

امید ترکاشوند [ خدمات پزشکی در منزل ]آدرس وب سایت : www.omidesalamati.ir
آدرس مطب : تهران ، پونک ، سردار جنگل جنوبی ، میدان استاندارد ، پلاک 19 تلفن مطب : 91016923 - 021

مفصل شانه از پر حرکت ترین مفاصل در بدن به حساب می آید و از استخوان های بازو و کتف شکل گرفته است که توسط ماهیچه دلتوئید و تاندون ها ی روتاتور کاف در جای خود حفظ می شود. تمامی این عوامل در کنار یکدیگر کار می کنند تا شرایط را فراهم سازد که شانه ها آزادانه در جهت های مختلف حرکت کنند. شانه به دلیل این دامنه حرکتی بالا است که آسیب پذیر می شود. دلایل متعددی وجود دارد که باعث آسیب دیدگی شانه ها می شود که در ادامه به آنها اشاره می شود. یکی از مهمترین ابزارهای تشخیصی که برای بررسی ضایعات مفصل شانه از آن استفاده میشود، تصویربرداری از مفصل است. تصویربرداری از مفصل شانه میتواند با استفاده از رادیوگرافی ساده یا روش های دیگر انجام گیرد؛ ولی مسلماً رایج ترین آنها استفاده از رادیوگرافی ساده است.

بسیاری اطلاعات ممکن است در یک رادیوگرافی ساده دیده شود که در سی تی اسکن یا ام آر آی دیده نمیشود. از مزایای دیگر این روش تصویربرداری، کم بودن هزینه و راحتی آن است. ضایعات کوچک استخوانی و یا رسوب کلسیم در تاندون های شانه در MRI خوب دیده نمی شوند و گاهی اصلاً قابل تشخیص نیستند، در حالیکه در عکس ساده بسیار بهتر دیده می شوند و چه بسا جراح با دیدن آنها به همراه معاینه و شرح حال به تشخیص قطعی برسد.

آناتومی استخوان بندی شانه

• شانه از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان درست شده است.
• استخوان کتف یا اسکاپولا Scapula در طرف پشت
• قسمت بالایی استخوان بازو یا هومروس Humerus در طرف خارج
• استخوان ترقوه یا کلاویکل Clavicle در طرف جلو

علت درد شانه

درد شانه یک مشکل شایع با دلایل مختلف متعددی است که شامل موارد زیر می شوند:

شانه یخ زده

شانه منجمد یا شانه یخ زده گاهی با نام کپسولیت چسبنده شانه نیز شناخته می شود. این شرایطی است که در آن یک شانه دردناک و خشک می شود. علائم معمولاً بدون درمان از بین می روند؛ اما ممکن است این بیماری تا 2-3 سال به طول انجامد.

اختلالات روتاتور کاف

روتاتور کاف گروهی از ماهیچه ها و تاندون ها می باشد که مفصل شانه را احاطه کرده و به ثبات آن کمک می کند. اختلالات روتاتور کاف یکی از شایع ترین دلایل درد شانه است. اکثر افراد با موفقیت درمان می شوند و به بهبودی کامل دست می یابند.

ضربه (تروما)

• یک شکستگی استخوان، مانند شکستگی استخوان فوقانی بازو (هومروس) یا یک شکستگی ترقوه (کلاویکل).
• آسیب دیدگی بافت نرم مانند آسیب به رباط، تاندون یا عضله ی اطراف مفصل شانه: این عارضه ممکن است به طرق مختلف ایجاد شود، مانند آسیب ورزشی، سانحه ی رانندگی یا یک فشار روی شانه به دلیل بلند کردن یا حمل جسم سنگین.
• دررفتگی شانه: این بدان معنی است که توپی مفصل از حفره و جای خود خارج شده است.

درد ارجاعی

این به معنی دردی است که در اثر مشکلی در جایی دیگر از بدن ایجاد می شود؛ اما به دلیل مسیرهای عصبی در شانه احساس می شود. گردن شایع ترین منبع بروز دردهای ارجاعی است. گاهی اوقات ممکن است دردی که در شانه احساس میشود، منبع آن قلب یا دیافراگم (ماهیچه ای که ناحیه قفسه سینه شما را از ناحیه شکم جدا می کند) باشد. یک مشکل در ناحیه شکم می تواند باعث تحریک دیافراگم شود که گاهی اوقات میتواند در شانه احساس شود. در چنین مواردی معمولاً در ناحیه شکم نیز درد وجود دارد. به همین صورت اگر مشکل در ناحیه قفسه سینه شروع شود، معمولاً به همراه درد شانه، درد قفسه سینه نیز وجود خواهد داشت.

آرتروز

• استئوآرتریت یا آرتروز (ساییدگی و پارگی) در مفصل شانه
• آرتروز عفونت مفصلی یا آرتریت سپتیک: این بیماری شامل عفونت در مفصل می باشد. علائم آن شامل درد و سوزش روی یک مفصل، درد در هنگام حرکت دادن مفصل و احساس ناخوشی می شوند. آرتریت سپتیک، یک بیماری نادر است؛ اما نیاز به درمان اورژانسی دارد.
• آرتروزی که تعدادی از مفاصل مختلف دیگر و همچنین شانه را مبتلا می سازد، یعنی روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید.

علل دیگر

• درد ناشی از مشکلی در گردن.
• اختلالات مفصل آکرومیوکلاویکولار (اخرمی- ترقوه ای): برخی شرایط (مانند آسیب شانه یا آرتروز) ممکن است بر مفصل آکرومیوکلوویکولار که مفصلی واقع در بالای شانه است تأثیر بگذارد. مشکلات به وجود آمده در این مفصل معمولاً به دلیل سایش و پارگی مفاصل یا به دلیل آسیب دیدگی است.
• پلی میالژی روماتیكا یا آرتریت گیجگاهی: این وضعیتی است که باعث بروز درد، خشکی، سوزش و حساسیت در عضلات بزرگ، معمولاً در اطراف شانه ها، بازوها و باسن می شود.
• بی ثباتی یا ناپایداری شانه: شانه به این دلیل ناپایدار می شود که مفصل استخوان ها را نزدیک به هم نگه نمیدارد. استخوان بازویی (هومروس) غالباً از جای خود بیرون میزند.

علائم بیماری های شانه

درد کتف و شانه از نظر شدت می تواند ملایم تا شدید باشد. در این حالت با توجه به علت درد شانه، سایر علائم احتمالی مربوط به این مشکل شامل موارد زیر هستند:

• احساس غیر عادی بودن شانه مثل بی حسی، احساس سوزش و سردی
• تغییر شکل
• تغییر رنگ یا کبودی
• ورم و التهاب
• ضعیف شدن

در بعضی موارد، تشخیص درد شانه از درد گردن دشوار است و این درد می تواند در ناحیه بازو و دست ها نیز احساس شود. این نوع درد معمولاً با اعصاب گردن (که به آنها اعصاب رادیکولوپاتی گردن گفته می شود) ارتباط دارد؛ اما امکان ایجاد این درد در نتیجه بعضی انواع آسیب دیدگی های شانه همچون ناپایداری، در رفتگی یا نیم در رفتگی نیز وجود دارد.

نحوه رادیوگرافی شانه

در این نوع عکسبرداری بیمار ابتدا بازوی خود را تا جایی که می تواند از تنه دور می کند، سپس رادیولوژی از جهت زیر بغل بیمار به سمت شانه صورت می گیرد. به این نوع عکسبرداری نمای آگزیلاری گفته می شود. البته بیماری که دررفتگی شانه دارد، بالابردن بازو مشکل بوده و نیاز به تهیه رادیوگرافی در جهت های مایل می باشد.

آمادگی قبل از رادیوگرافی شانه

• باید از پوشیدن لباس هایی که دارای زیپ، کمربند یا دکمه های ساخته شده از فلز و اشیای فلزی خودداری کنید.
• در صورت وجود احتمال بارداری، زنان باید همیشه به پزشک و تکنسین پرتونگاری خود اطلاع دهند.

عوارض رادیوگرافی شانه

در مورد عوارض رادیولوژی می توان گفت که به دلیل استفاده از درصد پایینی از اشعه ایکس، دارای کمترین میزان خطر است و مزایای آن نسبت به عوارض خود به مراتب بیشتر است.