تزریق بلوک عصبی SNRB چیست؟

دکتر بنفشه ولیان [ فوق تخصص درد ]آدرس وب سایت : www.drvaliyan.ir
آدرس مطب : تهران ، خیابان مطهری ، خیابان فجر ، کوچه مدائن ، پلاک 20 ، ساختمان پزشکان ماهان ، طبقه 5 تلفن مطب : 22896224 - 021

بلوک عصبی یا بلوک منطقه ای عصبی به ایجاد هرگونه وقفه عمدی در حرکت پیام عصبی در طول عصب گفته می شود که معمولاً در راستای کاهش درد انجام می شود. در این روش یک داروی شیمیایی را نزدیک یک عصب خاص تزریق می کنند تا جلوی عصبی مربوط به انتقال حس در را در مسیرهای نسی سپتیو (nociceptive) بگیرد (مسیرهای نسی سپتیو مسیرهایی عصبی هستند که سیگنال های درد ناشی از عوامل فیزیکی یا شیمیایی را از بافت های بدن به مراکز احساس درد می رسانند). با مسدود کردن این مسیرهای عصبی آن ناحیه از بدن بی حس می شود. بلوک عصبی یک روند کوتاه مدت است که معمولاً از چند ساعت تا چند روز به طول می انجامد و در طی آن بی حس کننده موضعی و کورتیکواستروئید و مواد دیگر در داخل یا کنار عصب تزریق می شود. تکنیک های بلوک عصب بخش با ارزشی از برنامه ی کنترل درد را تشکیل می دهند و به کمک آنها کارهای درمانی دیگر هم امکان پذیر می شود.

ترانس فورامینال

اگر درد کمر یا پاهای شما بیش از چهار هفته طول کشیده و شدید باشد یا با درمان های دیگر مانند فیزیوتراپی بهبود نیافته باشد، تزریق ترانس فورامینال ممکن است برای شما مناسب باشد. تزریق ترانس فورامینال می تواند به تسکین درد در ناحیه کمر، درد ساق پا و پاها که ناشی از عصب سیاتیک ، فتق دیسک یا سایر مشکلات کمر است کمک کند. در این روش سرنگ تزریق از بالای ریشه ی عصبی هدایت می شود. در این نوع از تزریق در هر بار فرو کردن سرنگ، تنها به یک ریشه ی عصبی تزریق انجام می شود. این روش برای افرادی که حداقل یک بار عمل ستون فقرات را انجام داده اند روش بسیار مناسبتری است.

تزریق بلوک عصبی SNRB چیست؟

تزریق بلوک عصبی یا در اصطلاح کامل تزریق بلوک انتخابی ریشه عصبی (SNRB) روشی برای درمان عصب نخاعی ملتهب می باشد. یک دارو، به طور معمول، یک داروی بی حس کننده یا بی حس کننده با کورتون در نزدیکی عصب نخاعی به هنگام خروج از سوراخ بین مهره ای (دهانه استخوانی بین مهره های مجاور) تجویز می شود. این دارو التهاب را کاهش می دهد و درد منتقل شده توسط عصب را از بین می برد.

کاربردهای بلوک عصبی

بلوک های عصبی معمولاً به منظور جلوگیری یا کنترل درد استفاده می شود و دارای مزایایی نسبت به روش های دیگر درمان درد می باشند. پزشک شما ممکن است انسداد عصبی را برای شرایط زیر توصیه کند:

• درد ناشی از زایمان
• درد قبل، حین و بعد از جراحی مانند تعویض مفصل زانو
• درد ناشی از سرطان
• درد ناشی از بیماری آرتریت
• کمر درد یا سیاتیک
• سردرد میگرنی
• سندرم درد منطقه ای مزمن
• گردن درد ناشی از فتق دیسک
• درد فانتوم یا خیالی
• درد طولانی مدت ناشی از عفونت بیماری زونا
• درد ناشی از اسپاسم در رگ های خونی
• تعریق بیش از حد (هیپرهیدروزیس)
• سندرم رینود

از بلوک عصبی همچنین می توان به عنوان یک راهکار تشخیصی برای مشخص کردن منشأ درد استفاده کرد. در واقع با بررسی تأثیر بلوک بر درد، پزشک قادر خواهد بود تا دلیل درد و نحوه درمان را تعیین کند.

مزایای بلوک عصبی

از بلوک عصبی می توان در کنترل دردهای طولانی مدت یا مزمن، برای مثال درد بعد از عمل، دردهای ناگهانی و تیز و یا دردهای کوتاه مدت استفاده نمود. بلوک عصبی با ایجاد تسکینی فوری، به کاهش درد می انجامد. از آنجایی که برخی تزریق ها، ناراحتی عصب ها را کاهش داده و امکان بهبود آن را فراهم می نماید، امکان تسکین طولانی مدت را نیز برای آنها فراهم خواهد نمود.
بلوک عصبی می تواند عملکرد بهتری در زندگی روزانه را برای افرادی مبتلا به دردهای مزمن را فراهم نموده و به امکان انجام فعالیت هایی همچون رفتن به کار، تمرین و انجام کارهای روزمره را فراهم خواهد نمود.
بلوک عصبی موقت معمولاً به عنوان یک درمان موقت محسوب می شود. این درد ممکن است ساعاتی پس از پایان یافتن اثر دارو بازگردد. برخی ممکن است به تکرار این روند و یا درمان های بلاک عصبی طولانی مدت به منظور مدیریت التهاب و درد نیاز داشته باشند.

انواع بلوک های عصبی

درد در هر نواحی خاصی از بدن به بلوک های عصبی متفاوتی نیاز دارد که این موارد به شرح زیر است:

بلوک عصبی اندام فوقانی (شبکه بازویی):

• اینتراسکالن (شانه، ترقوه یا بازو)
• سوپراکلاویکولار (بازو)
• اینفراکلاویکولار (آرنج و پایین)

بلوک های عصبی صورت:

• سه قلو (صورت)
• افتالمیک یا چشمی (پلک و پوست سر)
• بلوک سوپرا اوربیتال (پیشانی)
• بلوک فک بالا
• بلوک اسفنوپالاتین (بینی و کام)

بلوک های عصبی گردن و کمر:

• سرویکال اپیدورال (گردن)
• اپیدورال قفسه سینه (بالای کمر و دنده ها)
• اپیدورال لامبر (کمر و باسن)

بلوک های عصبی قفسه سینه و شکم:

• پاراورتبرال (سینه و شکم)
• بین دنده ای (سینه و دنده)
• پایین شکم

بلوک عصبی اندام تحتانی:

• شبکه هیپوگاستریک (ناحیه لگن)
• شبکه لامبر (جلوی ساق، ران، زانو و صافن زیر زانو)
• فمورال (تمامی قسمت جلوی ران، بیشتر قسمت های مفصل ران، زانو و لگن، اغلب برای تعویض مفصل زانو مورد استفاده قرار می گیرد)
• عصب سیاتیک (پشت پا، ساق پا، مچ پا و قسمت پایینی پا) که شامل بلوک عصبی پوپلیتائال (زیر زانو) است.

چگونگی انجام تزریق بلوک عصبی

در ابتدا بیمار بر روی تخت و به صورت دمر می خوابد. ممکن است در این مرحله به بیمار داروی آرام بخش تزریق شود. در نزدیکی محلی که تصور می شود منشأ درد است و قرار است تزریق در این محل انجام شود، ماده ی بیحس کننده در زیر پوست تزریق می شود. با کمک تصاویر رادیوگرافی (اشعه ایکس) که به طور همزمان نشان داده می شوند، پزشک سوزن را به محل مورد نظر هدایت می کند و سپس یک ماده ی کنتراست رنگی را تزریق می کند. بدین طریق پزشک می تواند سر سوزن را دقیقاً در جای صحیح و در نزدیکی عصب تحت فشار یا ملتهب قرار دهد.

بعد از این که سر سوزن در محل دقیق خود قرار گرفت، ماده ی مورد نظر در نزدیکی فورامن تزریق می شود. (فورامن دهانه ای است که در کناره های ستون مهره ها قرار دارد و شاخه های عصبی منشعب شده از طناب نخاعی از طریق این دهانه ها از ستون فقرات خارج می شوند). ماده ی تزریقی حاوی لیدوکائین (نوعی ماده بیحس کننده) و استروئید (نوعی داروی کورتیزون) می باشد. در صورت درد بیمار بعد از انجام این تزریق، تسکین پیدا کند مشخص خواهد شد که عصب مورد نظر منشأ درد بوده است. تزریق استروئید نه انتها به تشخیص منشأ درد کمک می کند بلکه با ایجاد اثر ضدالتهابی قوی موجب بهبودی عصب ملتهب می شود. در آخر محل تزریق پانسمان شده و معمولاً بیمار می تواند در همان روز کلینیک را ترک کند.

آمادگی قبل از تزریق بلوک عصبی SNRB

پزشک دستورات لازم را برای آمادگی قبل از تزریق به بیمار می دهد. حتماً موارد زیر را به پزشک معالجتان اطلاع بدهید:

• سابقه بروز هر گونه مشکل در اثر تزریق ماده حاجب یا حساسیت داشتن به داروها
• بروز علائم جدید مانند تب ناگهانی
• فهرست کلیه داروهای مصرفی از جمله مسکن های بدون نسخه ای مانند آسپرین
• باردار بودن یا برنامه ریزی برای بارداری
• احتمالاً از شما خواسته می شود که از چند ساعت قبل از تزریق بلاک عصبی ناشتا باشید و چیزی نخورید یا نیاشامید. اگر بیمار به دیابت وابسته به انسولین مبتلا باشد، نباید الگوی غذایی معمولش را پیش از درمان تغییر بدهد. بیماران می توانند داروهای معمول، مانند داروهای مخصوص برای درمان فشار خون بالا یا دیابت را مصرف کنند. همچنین مصرف مسکن ها یا داروهای ضدالتهابی در روز تزریق بلوک عصبی ممنوع است.

عوارض تزریق بلوک عصبی

اگرچه این عوارض نادر است؛ اما چند خطر با تزریق انتخابی بلوک ریشه عصبی ممکن است، از جمله:

• عفونت
• خونریزی
• واکنش های آلرژیک
• آسیب نخاعی
• پنوموتوراکس (خوابیدن ریه روی هم با تزریق قفسه سینه)
• برخی از بیماران ممکن است پس از بلوک عصبی دچار ضعف موقت عضلانی نیز شوند. این ضعف زمانی رخ می دهد که دارو به سمت رشته های حرکتی اعصاب جریان یابد و آنها را بی حس کند. این ضعف معمولاً در عرض چند ساعت برطرف می شود و مضر نیست.