بیماری آبله مرغان چیست و در چه صورت جای ابله مرغان می ماند؟

دکتر فاطمه عندلیب [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drandalib.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، بن بست پارکینگ عمومی توحید ، مجتمع آسمان ، طبقه چهارم تلفن مطب : 36260819 - 031

آبله مرغان یک نوع از بیماری های ویروسی است که در اثر عفونت با ویروس واریسلا زوستر (VZV) به وجود می آید. این بیماری ویروسی، بثورات پوستی ایجاد می کند که با تاول های کوچک، همراه با خارش شروع شده و در نهایت تبدیل به جوش می شود. شروع علائم از قسمت های صورت، پشت و سینه است. این بیماری شدیداً مسری بوده و می تواند از افراد بیمار به افراد سالم منتقل شود. ابتلای بزرگسالان به این بیماری ویروسی از شدت بیشتری نسبت به کودکان برخوردار است. از زمان ابتلا به بیماری تا ظاهر شدن علائم حداکثر ۲۱ روز طول می کشد و پس از ۱۰ روز بهبودی حاصل می شود. فرد بیمار به راحتی می تواند از طریق سرفه، عطسه و همچنین زخم های بثورات پوستی خود، سایر افرادی که با او از نزدیک در ارتباط هستند را هم مبتلا کند. تمام افراد باید در صورت داشتن علائم سریعاً به پزشک مراجعه نمایند تا علاوه بر گذراندن دوره درمان، از انتقال بیماری به سایر افراد و نزدیکان جلوگیری کنند.

آنچه در این مطلب می خوانیم:

انتقال آبله مرغان

برای بیمار شدن دو شرط کافی است: نزدیک بودن به بیمار مبتلا به آبله مرغان و نداشتن سابقه بیماری آبله مرغان. همه افراد بدون توجه به سن و قدرت ایمنی به آن مبتلا می شوند. در طول دوره نهفتگی نمی توان کاری انجام داد و فقط باید منتظر اولین علائم باقی ماند. در افراد مبتلا به آبله مرغان مقدار زیادی ویروس در فضای پشتی بینی وجود دارد که از طریق سرفه و عطسه می تواند به افراد دیگر منتقل شود. انتقال بیماری دو روز قبل از ظهور بیماری و تا هنگام دلمه بستن زیاد ضایعات جلدی ادامه دارد و همینطور از طریق تماس فیزیکی نیز می تواند به فرد مستعد منتقل شود. پس از ورود ویروس به بدن حدود2 الی 3 هفته طول می کشد تا علائم بیماری ظاهر گردد که به این دوره، دوره نهفتگی (کمون) گویند.

علائم بیماری آبله مرغان

تقریباً ۱۰ تا ۲۱ روز بعد از در معرض ویروس آبله مرغان قرار گرفتن، تاول های خارش دار بر روی نقاط بدن ظاهر می شوند؛ که این شرایط، تقریباً ۵ تا ۱۰ روز طول می کشد. ۱ تا ۲ روز قبل از ظاهر شدن بثورات جلدی، علائمی از قبیل تب و لرز، سردرد، بی اشتهایی و خستگی و احساس ضعف به وجود می آید. خارش پوستی از علائم اولیه آبله مرغان است. بثورات پوستی آبله مرغان از هنگام ظاهر شدن بر روی پوست، سه مرحله را طی می کنند:

1. در طی چند روز اولیه برجستگی های قرمزی بروز می کند.
2. سپس این برجستگی ها به تاول های پر از مایع تبدیل می شوند که به راحتی باز شده و نشت می کنند.
3. بعد از این دو مرحله، پوسته هایی تاول های شکسته را می پوشاند و چند روز طول می کشد تا بهبودی حاصل شود.

بثورات ممکن است طی چند روز ظاهر شوند که هر سه مرحله، برجستگی، تاول و ضایعات پوستی را حتماً طی می کنند. تا زمانی که تمام تاول های پوستی باز نشوند، امکان انتقال بیماری به افراد سالم وجود دارد و معمولاً از زمان ظاهر شدن علائم تا خوب شدن آنها، ۵ تا ۱۰ روز طول می کشد. افراد باید با دیدن علائم و ایجاد خارش در قسمت های مختلف خود، حتماً جهت معاینه و تشخیص به پزشک مراجعه نمایند؛ زیرا در این صورت می توانند هم از شدت بیماری خود بکاهند و هم از انتقال آن به دیگران خودداری کنند.

علائم آبله مرغان در کودکان

بیماری آبله مرغان در کودکان معمولاً به صورت خفیف ظاهر می شود و از بیماری های شایع در زمان کودکی محسوب می شود. ابتدا علائمی مانند سرماخوردگی در فرد احساس می شود و ممکن است آبریزش بینی یا حتی سرفه و عطسه نیز مشاهده شود؛ ولی در موارد شدید آن بثورات جلدی ممکن است کل بدن را درگیر کنند. ایجاد ضایعات چشمی و گوشی نیز در اثر این بیماری مشاهده شده است.

علائم آبله مرغان در بزرگسالان

از خطرناک ترین بیماری های ویروسی برای بزرگسالان، آبله مرغان است. علائم آبله مرغان در بزرگسالان، بسیار شدیدتر از نوجوانان و کودکان است، همچنین مرگ و میر و خطر بستری شدن در بزرگسالان ۲۵ درصد بیشتر از کودکان است. عفونت آبله مرغان در بزرگسالان ممکن است با سرگیجه، ضعف، تپش قلب، لرزش بدن همراه باشد که در صورت شدیدتر شدن عفونت، استفراغ، سرفه های مکرر، سفتی گردن و همچنین تب بالا مشاهده می شود. برای درمان به موقع و در امان بودن از عوارض آبله مرغان، باید در اولین فرصت تحت معاینه پزشک قرار گرفت.

افراد در معرض خطر آبله مرغان

افرادی که در معرض خطر بیشتر عوارض آبله مرغان هستند عبارتند از:

• افرادی که سیستم ایمنی آنها توسط داروها، مانند شیمی درمانی، یا بیماری مانند سرطان یا HIV ضعیف شده است.
• افرادی که برای بیماری یا بیماری دیگری مانند آسم از داروهای استروئیدی استفاده می کنند.
• نوزادانی که مادرانشان هرگز آبله مرغان یا واکسن آن را نگرفته اند.
• زنان بارداری که آبله مرغان نگرفته اند.
• افرادی که سیگار می کشند.
• نوجوانان و بزرگسالان
• نحوه تشخیص آبله مرغان
• افزایش دمای بدن به 38-39 درجه
• ضعف عمومی
• از دست دادن اشتها
• ظهور بثورات مشخص

در ابتدا بثورات نادر است و شبیه لکه یا جوش است. حجم بثورات به تدریج افزایش می یابد و تمام قسمت های بدن را می پوشاند. در مراحل اولیه، آبله مرغان را می توان با یک واکنش آلرژیک اشتباه گرفت؛ اما درماتیت تماسی به ندرت در سراسر بدن پخش می شود و هرگز به تاول تبدیل نمی شود. در این حالت فرد احساس خارش شدید می کند. خاراندن دانه های حاصل از آبله مرغان نیز نامطلوب است؛ زیرا این کار نه تنها باعث تسکین نمی شود بلکه خطر ایجاد زخم های زیادی روی پوست یا ایجاد عفونت ثانویه افزایش می یابد.

عوارض بیماری آبله مرغان

آبله مرغان به طور معمول یک بیماری خفیف است؛ اما می تواند جدی باشد و منجر به عوارضی از جمله شود:

1. عفونت های باکتریایی پوست، بافت های نرم، استخوان ها، مفاصل یا جریان خون (سپسیس)
2. کمبود آب بدن
3. ذات الریه
4. التهاب مغز
5. سندرم شوک سمی
6. سندرم ری در کودکان و نوجوانان

آیا دوباره آبله مرغان میگیریم؟

فردی که یکبار آبله مرغان گرفته باشد مصونیت دائمی برایش ایجاد می شود؛ اما در برخی از موارد بخصوص زمانی که فرد در سن بسیار پایین به آبله مرغان مبتلا شده باشد، احتمال ابتلای مجدد وجود دارد. البته در بسیاری از موارد، نادر است.

درمان آبله مرغان

با توجه به اینکه منشأ این بیماری ویروسی است، بنابراین آنتی بیوتیک ها بر روی آن اثری ندارند؛ اما در صورتی که باکتری ها به محل زخم ها حمله کنند به آنتی بیوتیک نیاز خواهیم داشت. این حالت موقعی رخ می دهد که بچه ها روی زخم و جوش ها را می خارانند و کندن آنها را شروع می کنند. بسته به عواملی مثل:

• سن و وضعیت سلامتی کودک
• گستردگی عفونت
• زمان بندی درمان
• میزان تحمل کودک نسبت به مصرف برخی داروها یا روش های درمانی

می توان داروی درمانی ضد ویروسی مناسب تجویز کرد. معمولاً پزشکان داروهایی مثل استامینوفن برای تب بالا و آنتی بیوتیک برای رفع عفونت های باکتریایی تجویز می کنند. همچنین پزشکان استراحت، نوشیدن زیاد مایعات و حمام با آب سرد هم توصیه می کنند. خوشبختانه از حدود 30 سال پیش که واکسن آبله مرغان ساخته شد، شیوع این بیماری در تمامی سنین مخصوصاً در کودکان با رنج سنی 1 تا 4 سال کاهش شدیدی پیدا کرد. 2 دوز از واکسن ضد آبله مرغان برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان توصیه می شود.

درمان جای آبله مرغان در بزرگسالان

این ویروس منجر به تشکیل تاول های دردناک و خارش در سراسر بدن می شود. گاهی اوقات، این تاول ها می تواند جای زخم و اسکارهایی بر روی پوست به جا بگذارد. اگر شما دارای جای زخم آبله بر پوست خود هستید، روش های درمان پزشکی و نیز درمان های خانگی وجود دارد که می تواند در از بین بردن جای زخم آن به شما کمک کند.

• تکنیک پانچ: در این روش از طریق برش پوست اطراف زخم، آثار زخم توسط پزشک برطرف می گردد. پزشک با استفاده از یک ابزار مدور با لبه تیز، پوست اطراف زخم را برمی دارد. سپس، پوست اطراف زخم را می بندد.
• لایه برداری شیمیایی : در این روش برای درمان جای زخم یک لایه از پوست برداشته می شود. این عمل می تواند ظاهر زخم آبله مرغان را محو کند.
• لیزر درمانی: از لیزر درمانی می توان برای درمان جای زخم ناشی از آبله استفاده کرد. لیزر درمانی گاهی اوقات نسبت به سایر روش ها برای رفع جای زخم روی صورت ارجحیت دارد؛ زیرا یک روش غیر تهاجمی است و احتمال نسبتاً کمی برای ایجاد اسکار وجود دارد. با این حال، به طور کامل قادر به رفع زخم های ناشی از آبله مرغان نیست، بلکه ظاهر آنها را محوتر می کند.
• استعمال کرم مبتنی بر سیلیکون که حاوی روی (zinc) است: می توانید از یک کرم مبتنی بر سیلیکون که شامل روی است استفاده کنید. این کرم می تواند باعث کاهش آثار زخم آبله مرغان و درمان جای زخم شود. از دستورالعمل بر روی جعبه دارو برای دوز مصرف و دفعات استعمال کرم، پیروی کنید.