انسفالیت یا التهاب بافت مغز، عارضه نادری است؛ اما هنگامی که بروز می کند، می تواند بسیار خطرناک بوده و بسته به محل بروز آن در مغز، باعث تغییرات شخصیتی، ضعف و سایر علائم شود. این بیماری معمولاً حاصل یکی از چند نوع عفونت ویروسی به خصوص است که به همین علت گاهی اوقات به آن انسفالیت ویروسی گفته می شود. کودکان، سالخوردگان و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، آسیب پذیرترین گروه ها در برابر این بیماری هستند. مناسب ترین درمان و شانس بیمار برای بهبودی به نوع ویروس و شدت التهاب بستگی دارد. در انسفالیت حاد، عفونت مستقیماً سلول های مغز را درگیر می کند. در انسفالیت همراه عفونت، ظرف یک تا دو هفته بعد از ایجاد عفونت ویروسی یا باکتریایی، مغز و نخاع ملتهب می شوند. شناسایی سریع انسفالیت به همراه روش های تشخیص و درمانی پیشرفته احتمال بهبود نتیجه را در مبتلایان به این بیماری افزایش می دهد.
انسفالیت ویروسی در طول یا بعد از عفونت ناشی از برخی از بیماری های ویروسی مانند آنفولانزا، تب خال، سرخک، اوریون، سرخجه، هاری، آبله مرغان و امثال آن رخ می دهد. ویروس نوع یک تب خال یکی از شایع ترین و جدی ترین علل انسفالیت ویروسی است. انسفالیت مرتبط با تب خال می تواند به سرعت بروز کرده و باعث تشنج یا تغییرات روانی و حتی کما یا مرگ شود. این نوع انسفالیت زمانی رخ می دهد که ویروس نوع یک تب خال به جای حرکت در بدن و تولید علائم شایع تر خود، مانند ایجاد تاول در پوست، به مغز می رود. تشخیص و درمان زود هنگام انسفالیت تب خال می تواند جان بیمار را نجات دهد. البته ابتلا به تب خال احتمال ابتلا به انسفالیت را افزایش نمی دهد.
انسفالیت آربوویروس شکل دیگری از انسفالیت ویروسی است. این بیماری به وسیله ویروس های مختلفی به وجود می آید که توسط حشرات (مانند پشه ها و انواع ساس و کنه) منتقل می شوند. عفونت های آربوویروسی، برخلاف تب خال، فصلی هستند و عمدتاً در تابستان و اوایل پاییز رخ می دهند. این عفونت ها بر اساس منطقه دسته بندی و نام گذاری می شوند، مانند انسفالیت سنت لوئیس. در موارد نادر عفونت های باکتریایی، قارچی، انگلی یا ریکتزی نیز می توانند باعث انسفالیت شوند. سرطان یا حتی قرار گرفتن در معرض برخی داروها یا سموم هم می تواند باعث انسفالیت شود.
هر کسی می تواند به بیماری آنسفالیت مبتلا شود؛ اما عواملی که ممکن است خطر این بیماری را افزایش دهند عبارتند از:
برخی از انواع آنسفالیت ها در گروه های سنی خاصی بیشتر دیده می شوند. به طور کلی کودکان خردسال و بزرگسالان بیشتر در معرض خطر انواع آنسفالیت ویروسی هستند.
افرادی که به بیماری اچ آی وی یا ایدز مبتلا هستند داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می کنند یا بیماری دیگری دارند که باعث ضعف سیستم ایمنی بدن می شود. این افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به آنسفالیت هستند.
ویروس های منتقله از طریق پشه یا کنه در مناطق خاصی از جغرافیا شایع تر هستند.
بیماری های منتقله از طریق پشه و کنه در فصل تابستان بیشتر شایع می باشند.
بیشتر افرادی که به آنسفالیت مغزی مبتلا می شوند، معمولاً علائمی مشابه با علائم آنفلوانزا دارند؛ اما در موارد شدیدتر این بیماری، ممکن است بیماری با علائم مختلفی همچون موارد زیر خودش را نشان دهد:
بزرگترین تمایز بین آنسفالیت و مننژیت مربوط به بخشی از بدن شما است که این شرایط بیشتر روی آن تأثیر می گذارد. مننژیت تورم غشاهای اطراف مغز (مننژ) و نخاع است. انسفالیت التهاب خود مغز است.
افراد مسن و کسانی که درمان فوری دریافت نمی کنند، در معرض خطر بیشتری برای ایجاد عوارض زیر هستند:
پزشک علاوه بر معاینه و بررسی سابقه پزشکی بیمار، ممکن است چندین آزمایش زیر را برای تشخیص آنسفالیت تجویز کند:
اگر پزشک مشکوک به آنسفالیت ویروسی باشد، ممکن است آزمایش خون نیز تجویز کند.
درمان عفونت مغزی به نوع آنسفالیت و شدت آن بستگی دارد. راهکارهای درمانی احتمالی به شرح زیر است:
فلج پاها در اثر دیسک کمر یکی از عوارض نادر بیماری دیسک است که با اقدامات درمانی به موقع می توان از آن جلوگیری کرد. توصیه می شود در صورت بروز هر گونه علائمی ، برای پیشگیری از آسیب های جدی به مهره های کمری، هر چه سریعتر به متخصص مغز و اعصاب مراجعه نمایید.