همه چیز در مورد هیستروسالپنگوگرافی

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

هیستروسالپینگوگرافی ، یک روش تصویربرداری تشخیصی است که در درجه اول در تحقیقات ناباروری زنان مورد استفاده قرار می گیرد. عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی نوعی روش تصویربرداری یا رادیوگرافی برای مشاهده رحم و لوله ها است که به وسیله نوعی اشعه ایکس به نام فلوروسکوپی و یک ماده حاجب حاوی ید انجام می شود.

فلوروسکوپی تکنیکی است که به کمک آن می توان اعضای داخلی بدن را در حال حرکت مشاهده کرد. در حین انجام رادیوگرافی، رحم و لوله ها با نوعی ماده حاجب محلول در آب پر می شوند که مشاهده و معاینه دقیق رحم و لوله های رحم را ممکن می کند، به این ترتیب رادیولوژیست می تواند با فلوروسکوپی، رحم و لوله ها را ببیند و آناتومی و عملکرد آن ها را ارزیابی کند. رادیولوژیست به کمک این عکس می تواند شکل و ساختار رحم، باز بودن لوله ها و بافت های اسکار داخل رحم و حفره شکم را مورد بررسی قرار دهد. مورد استفاده دیگر این عکس تعیین علت سقط های مکرر است. سقط های مکرر معمولاً ناشی از اختلالات رحمی مادرزادی یا اکتسابی هستند که عکس رنگی رحم به تشخیص علت و تعیین بهترین درمان برای این اختلالات کمک می کند. از جمله این اختلالات می توان به چسبندگی رحم، تومور های رحمی و فیبروم رحمی اشاره کرد.

دلایل انجام هیستروسالپنگوگرافی

عموماً این نوع عکسبرداری برای تشخیص علت ناباروری انجام می شود؛ اما بنابر تشخیص پزشک این نوع عکسبرداری می تواند به علل زیر نیز انجام شود:

• تشخیص چسبندگی رحم
• فیبروم رحم
• تشخیص تومور و سرطان رحم
• تشخیص علت دقیق ناباروری زنان
• برطرف شدن انسداد لوله فالوپ رحم
• بستن لوله رحم

مزایای هیستروسالپنگوگرافی

• این روش با حداقل تهاجم و عوارض نادر همراه است.
• مدت زمان انجام این روش، نسبتاً کوتاه است و می تواند اطلاعات ارزشمندی در خصوص انواع اختلالاتی که باعث ناباروری و یا مشکلات سقط جنین می شود، فراهم کند.
• گاهی اوقات این روش می تواند انسداد لوله های فالوپ را برطرف ساخته و به بیمار امکان بارداری بدهد.
• بعد از آزمایش اشعه ایکس، هیچگونه آثار تابش اشعه در بدن بیمار باقی نمی ماند.
• اشعه ایکس معمولاً هیچ عوارض جانبی در محدوده تشخیصی برای این آزمایش به همراه ندارد.

نحوه انجام هیسترو سالپنگوگرافی

عکس رنگی رحم توسط رادیولوژیست گرفته می شود و مدت زمان انجام عکس رنگی رحم بین 5 تا 30 دقیقه می باشد. بیمار باید به پشت بخوابد و اسپکولوم (وسیله ای جهت معاینه واژینال) توسط رادیولوژیست در داخل واژن قرار داده می شود. دهانه رحم (سرویکس) تمیز می گردد و ماده حاجب به وسیله لوله ای بسیار نازک به نام کانولا وارد رحم می گردد. به طور معمول مایع باید تمام فضای رحم و لوله های رحمی را پر نماید؛ ولی در صورت وجود انسداد، ماده حاجب بخشی از رحم و لوله های رحمی را پر نمی کند. سپس از رحم و لوله های رحمی با کمک اشعه x-ray عکس گرفته می شود و پس از عکسبرداری کانولا خارج می گردد.

آمادگی های لازم برای عکس رنگی رحم

• برای اینکه مطمئن شوید باردار نیستید بهتر است که انجام عکس رنگی رحم یک هفته بعد از آغاز عادت ماهیانه شما و پیش از تخمک گذاری انجام بگیرد.
• در این زمان بهتر است که مقاربتهای محافظت شده داشته باشید.
• در صورتی که شما عفونت فعال دارید در ابتدا باید این مشکل خود را درمان کنید و یا اینکه در صورت داشتن مشکلاتی از این قبیل و بیماری های جنسی متخصص رادیولوژی را در جریان بگذارید .
• در صورتی که در روده ها مدفوع و یا گاز وجود داشته باشد در دید و همچنین تشخیص متخصص تأثیرگذار خواهد بود به همین دلیل ممکن است پزشک برای شب قبل از عکس برداری برای شما مسهل تجویز کرده باشد که بهتر است آنها را مصرف کنید تا رحم و لوله ها به خوبی دیده شوند.
• برخی از پزشکان برای قبل و بعد از عکس برداری آنتی بیوتیک تجویز می کنند.
• در صورتی که به ماده ی حاجب یددار حساسیت دارید به پزشک خود اطلاع دهید.
• باید تمامی وسایل فلزی را در محدوده لگن از خود جدا کنید تا مشکلی در عکس برداری اشعه x ایجاد نشود.

موارد منع انجام هیستروسالپنگوگرافی

در برخی مواقع ممکن است گرفتن عکس رنگی رحم برای برخی زنان مناسب نباشد. پس در صورت وجود یا احتمال وجود هرگونه از موارد زیر، حتماً قبل از انجام این آزمایش، پزشک خود را در جریان بگذارید:

• سابقه حساسیت به ماده حاجب
• احتمال باردار بودن شما
• عفونت در رحم و لگن
• ابتلا به یک بیماری آمیزشی

عوارض هیستروسالپنگوگرافی رحم

در حالت کلی می توان گفت انجام این آزمایش هیچگونه عارضه ای برای بیمار به صورت طولانی مدت به همراه ندارد؛ اما انجام آزمایش عکس رنگی می تواند در هنگام آزمایش میزان کمی درد را برای بیمار به همراه داشته باشد. دلیل این درد ورود جسم خارجی به ناحیه واژن است که پس از مدتی برطرف خواهد شد. همچنین این امکان وجود دارد که سوزشی خفیف در ناحیه شکمی برای بیمار به وجود آید که با نام صفاق شناخته می شود. وجود لکه بینی تا چند روز پس از انجام این آزمایش طبیعی است و عموما تمام عوارض و موارد از قبیل لکه بینی، درد پس از یک هفته به صورت کامل رفع خواهد شد.

هزینه هیستروسالپنگوگرافی

هزینه عکس رنگی رحم بر اساس تعرفه های وزارت بهداشت و مرکز پذیرش، تعیین و محاسبه می گردد. در صورت انجام عکس رنگی رحم بدون درد یا با بیهوشی هزینه بیهوشی به هزینه های تصویربرداری رنگی رحم شما افزوده خواهد شد.