الکتروتراپی؛ انواع، کاربردها، عوارض و فواید

دکتر علی فرخانی [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drfarkhani.com
آدرس مطب : اصفهان، خیابان شمس آبادی، چهارراه قصر، روبروی بانک ملت، کوی26 تلفن مطب : 32367465 - 031

درد، احساسی ناراحت کننده در میان انسان ها است و به دلیل محرک های شدید و آسیب رسان در فرد ایجاد می شود. این احساس ناخوشایند، در طول زندگی انسان، وی را اذیت می کند و حتی گاهی باعث می شود که فرد نتواند کارهای روزمره خود را به خوبی انجام دهد. همین امر، باعث می شود که فرد برای کاهش و تسکین دردهایش، مسکن های گوناگون مصرف کند؛ اما گاهی اوقات مسکن ها نیز در تسکین دردهای شدید جوابگو نیستند و باید برای رفع درد، روشی مؤثرتر انجام داد.

امروزه با پیشرفت علم پزشکی، روش های درمانی غیردارویی به درمان بسیاری از بیماری ها کمک می کنند. یکی از این روش ها، الکتروتراپی است که برای کاهش درد، گزینه ای مناسب و تضمین شده به شمار می رود. الکتروتراپی به معنی استفاده از عوامل فیزیکی روی بافت های بدن با استفاده از تجهیزات الکتریکی و با اهداف درمانی است. در این روش درمانی از عوامل فیزیکی مانند میدان ها و انرژی الکتریکی، مغناطیسی و فراصوتی استفاده می شود. در برنامه فیزیوتراپی از الکتروتراپی به عنوان کمک به روند درمان استفاده می شود.

کاربردهای الکتروتراپی

از الکتروتراپی به همراه درمان های دیگر نیز استفاده می شود و نمی توان آن را به تنهایی برای حل مشکلات بیمار استفاده کرد؛ اما فراموش نکنید که این روش می تواند به بهبود بسیاری از مشکلات انسان، کمک کند. در زیر موارد استفاده از این روش درمانی برای شما بیان می شود:

کاهش درد سیاتیک
استفاده برای کاهش درد در هنگام فیزیوتراپی و هدفمندتر شدن تمرینات
تسکین دردهای مختلف، بدون ایجاد اعتیاد، مانند خستگی و کمر درد مزمن
درمان اضطراب و افسردگی
درد عصب دیابتی
سردرد های میگرنی
التیام زخم
تحریک رشد استخوان و بهبود عملکرد فیزیکی
بهبود گردش خون
ترمیم بافت ها
تقویت ماهیچه ها
درمان آرتروز
تنگی کانال نخاعی
فتق دیسک کمر
آسیب روتاتور کاف
تنیس البو
تاندونیت و التهاب تاندون ها
بورسیت
درد های مفصلی
روماتیسم مفصلی
فیبرومیالژی
دررفتگی کشکک زانو

عکس الکتروتراپی

فواید الکتروتراپی

تسکین و کاهش درد
کمک به ترمیم سریع تر زخم ها
بهبود توانایی حرکتی عضلات
تحریک آزادسازی هورمون های ضد درد طبیعی مانند اندورفین
افزایش جریان خون موضعی
کاهش التهاب و تورم
تسریع ترمیم و بازسازی بافت های آسیب دیده
جلوگیری از انتقال درد
تحریک فرآیندهای سوخت و ساز بدن
تقویت سیستم دفاعی بدن

همچنین بخوانید: کاربردهای درمانی شاک ویو تراپی در فیزیوتراپی

مزایای الکتروتراپی

روشی غیر تهاجمی و بسیار ایمن می باشد که برای کاهش دردهای مزمن بسیار کار آمد عمل کرده است.
روشی گران قیمت نیست و نسبت به سایر روشهای درمانی از نرخ متعادلی برخوردار است.
روند دستیابی به سلامت کامل را تسریع کرده و دوره ی نقاهت را کوتاه تر میکند. (فرد مدت کمتری را در بیمارستان سپری میکند).
هورمونهای ضد درد را وادار به ترشح میکند.
با افزایش گردش خون علاوه بر درمان بافت آسیب دیده و کنترل درد، سیستم ایمنی بدن را نیز بالا میبرد.
به سلولهای بدن کمک میکند تا سوخت و ساز خود را افزایش دهند.
عوارض خاص و حادی را در پی ندارد.
در بسیاری از موارد، نیاز بیمار به جراحی را برطرف میکند.

انواع روش های الکتروتراپی

الکتروتراپی با دستگاه های متفاوتی از نظر فرکانس، شکل موج و اثرات آنها انجام می شود. برای همین درمان با این روش نیز در انواع و روش های مختلف برای بیماری ها استفاده می شود. در زیر رایج ترین انواع روش های این نوع درمان، برای شما بیان می شود:

تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS): این روش، در چرخه انتقال پیام درد به سیستم عصبی مرکزی اختلال ایجاد کرده و نقش مؤثری را در کاهش درد در بیمار ایفا می کند. جالب است بدانید که روش TENS باعث افزایش ترشح هورمون های ضد درد در فرد نیز می شود.
تحریک الکتریکی عصب ها از زیر پوست (PENS): در این روش، امواج الکتریکی از طریق سوزن هایی بسیار کوچک به زیر پوست منتقل می شوند. الکتروتراپی زیرپوستی، مثل روش TENS با وصل شدن سیم ها به دستگاه محرک به کمک باتری عمل می کند. با این تفاوت که در این روش، امواج به زیر پوست ارسال می شوند و به عضلات و عصب ها نیز نزدیک ترند. برای همین حساسیت عصب ها نیز به مقدار قابل توجهی کاهش پیدا می کنند.
تحریک الکتریکی عضلات (EMS): در روش EMS، برخلاف روش های دیگر، ماهیچه ها به جای عصب ها مورد هدف قرار می گیرند. این روش، از انواع خاص این نوع درمان است و باعث تحریک نورون های حرکتی و انقباض ماهیچه ها می شود. جالب است بدانید که از تحریک الکتریک عضلات، برای جلوگیری از بروز آتروفی عضلانی نیز استفاده می شود.
جریان تداخلی (IFC): این روش نیز یکی از انواع تحریک های الکتریکی است و فیزیوتراپیست، برای کاهش درد و بهبود گردش خون در بافت های آسیب دیده شما استفاده می کند. روش IFC، شباهت بسیاری زیادی به روش تحریک الکتریکی عصبی زیر پوستی دارد. با این تفاوت که در این روش، می توان جریان را به راحتی جا به جا کرد یا به آن تنوع بخشید تا دردناک ترین ناحیه درد نیز مورد هدف قرار گیرد.
درمان میدان الکترومغنطیسی پالسی (PEMF): این روش به بهبود عملکرد سلول ها و کاهش درد کمک می کند. جالب است بدانید که از روش PEMF برای رشد بهتر استخوان ها، تقویت جوش خوردگی و ترمیم آنها بعد از جراحی فیوژن ستون فقرات استفاده می شود. این گونه است که الکتروتراپی، به افراد ریسک پذیر در رشد کم استخوان ها نیز کمک می کند. استفاده از روش PEMF، باعث می شود که نیاز بیماران به جراحی های دیگر برای درمان بیماریشان نیز کاهش پیدا کند.
تحریک گالوانیکی: این نوع درمان، برای درمان آسیب دیدگی های شدید و همراه با ترومای بافت، تورم و خون ریزی استفاده می شود. این روش، برای درمان تعادل درون گوش نیز به کار می رود. در تحرک گالوانیکی، برخلاف روش TENS از جریان مستقیم استفاده می شود. در این روش، الکترودها به قسمت های مختلف بدن مانند کمر و گوش متصل می شود. پس از آن امواج مستقیم، میدانی الکتریکی در قسمت تحت درمان ایجاد می کنند. این میدان، جریان خون را تغییر می دهد. پدهای مثبت دستگاه، عملکردی شبیه یخ دارند و با کاهش جریان خون در ناحیه زیر پد، تورم را نیز کاهش می دهند. پدهای منفی نیز عملکردی شبیه به گرما دارند و به افزایش گردش خون و سرعت روند درمان کمک می کنند.

در تعدادی دیگر از دستگاه های الکتروتراپی، سیم ها را دور می زنند و الکترودها و نیروی باتری را در یک واحد ترکیب می کنند. این دستگاه ها به طور نامحسوس در پشت، بازو، پا و قسمت های دیگر بدن پوشیده می شود و برای تنظیم سطح تحریک آن، از کنترل دستی استفاده می کنند.

امواج مختلف در الکتروتراپی

در روش های الکتروتراپی از امواج گوناگونی استفاده می شود که هر کدام از آنها در ناحیه خاصی از بدن تاثیر گذاشته و موجب بهبود بیمار می شوند. این امواج عبارتند از:

جریان روسی: در این امواج فرکانس متوسط بوده و انرژی پالسی به طور متناوب به بدن منتقل می شود. این جریان موجب ترشح اندورفین نیز می گردد.
جریان تداخلی: IFC، حالتی از موج های الکتریکی بوده که برای درمان دردهای شدید از آن استفاده شده و معمولاً بعد از جراحی و آسیب دیدگی ها نیز از آن استفاده می شود. این امواج به راحتی و با شتاب بالایی از پوست عبور می کنند.
جریان مدوله: برای درمان دردهای آرنج، مچ پا، کف پا و دیگر نواحی کوچک در بدن از این جریان استفاده می شود. باید گفت این جریان شبیه به جریان تداخلی بوده و فقط در هنگام انتقال به بدن برای ترکیب فرکانس ها از یک کانال جداگانه استفاده می شود.
جریان دوگانه: دارای دو پالس بوده و شدت آن متناوب است. برای دردهای حاد و مزمن، همچنین تقویت عضلات، کاهش تورم و بهبود گردش خون مورد استفاده قرار می گیرد.
جریان میکرو: شدت آن کم بوده و برای ترمیم زخم ها مورد استفاده قرار می گیرد.(نسبت به دیگر جریان ها راحت تر و قابل تحمل تر است.)
ولتاژ بالا: استفاده از یک موج تک فاز با قطب مثبت و منفی به منظور کاهش تورم، تسکین درد و ترمیم زخم ها

مراقبت های بعد از الکتروتراپی

فراموش نکنید که بعد از هرجلسه الکتروتراپی کارهای زیر را انجام دهید:

استفاده از کرم و شیاف، برای تسکین علائم احتمالی
استفاده از مسکن های ساده برای کاهش ناراحتی های ایجاد شده

چه کسانی نباید از الکتروتراپی استفاده کنند؟

الکترو تراپی نباید برای زنان باردار و یا زنانی که قصد بارداری دارند استفاده شود. (فقط در زمان زایمان می توان استفاده نمود).
همچنین افرادی که به سرطان مبتلا هستند و کسانی که از ضربان ساز قلب استفاده می کنند نباید از الکتروتراپی استفاده کنند.
الکترو تراپی برای افراد مبتلا به خونریزی، فلبیت، شکستگی، سل ریوی، لوپوس و دیابت مناسب نیست.
افرادی که علت درد آنها تشخیص داده نشده است نباید از الکتروتراپی استفاده کنند.

آیا الکتروتراپی عوارضی هم دارد؟

رایج ترین عارضه جانبی در الکتروتراپی تحریک یا بثورات پوستی است که در اثر چسب های موجود در الکترودها یا نوار نگهدارنده الکترودها ایجاد می شود. استفاده بیش از حد از الکتروتراپی ممکن است باعث احساس سوزش در پوست شود. دستورالعمل های مربوط به مدت زمان درمان باید به دقت دنبال شود تا مشکلی ایجاد نشود. تحریک الکتریکی نباید در موارد بدخیمی یا مناطق دارای پوست آسیب دیده یا عفونت اعمال شود. کبودی، خونریزی یا عفونت با انواع الکتروتراپی که به پوست نفوذ می کند امکان پذیر است. قرار دادن پدها روی قلب یا روی لیدهای ضربان ساز قلبی می تواند باعث آریتمی قلبی شود و قرار دادن آنها روی شکم یک زن باردار می تواند باعث آسیب جنین شود. در واقع، به طور کلی به افرادی که دارای ضربان ساز هستند و زنان باردار، توصیه می شود که از الکتروتراپی به طور کامل خودداری کنند. قرار دادن پدها روی گلو می تواند باعث افت فشار خون شود. استفاده از الکتروتراپی هنگام رانندگی توصیه نمی شود.

هزینه الکتروتراپی در اصفهان

هزینه الکتروتراپی در روش ها و تکنیک های متفاوت متغیر و متفاوت است. این هزینه به نوع درمان، شدت عارضه و تعداد جلسات لازم برای انجام الکتروتراپی بستگی دارد. معمولاً دستگاه های بزرگ و پیشرفته تر نسبت به دیگر دستگاه ها هزینه بیشتری دارند.

برای آگاهی از کاربرد دستگاه بیوفیدبک و نوروفیدبک کلیک کنید.