نقش دارو های ضد هورمون مردانه در پیشگیری از عود موههای زائد بعد از لیزر درمانی
قبل از اختراع لیزر های پیشرفته در درمان موههای زائد معمولا پزشکان برای پیشگیری از بیشتر شدن موهها ی صورت و یا بدنه ( مناطق وابسته به هورمون ) و کم رنگ شدن و نازک شدن موهها از داروهای ضد هورمون مردانه از قبیل اسپیرینولاکتون ، سیپروترون کامپوند و سیپروترون استات و .......... . استفاده میکردند و معمولا هم به علت دوز بالای دارو و طول مدت بالای درمان ( حداقل دوسال ) و گاها عوارض دارویی ( خصوصا در دوز بالا ) بیمار داروهها را قطع میکرد و نهایتا درمان با مشکل و شکست همراه بود.
بعد از اختراع لیزر ، بسیاری از بیماران و پزشکان بسیار استقبال کردند و درمیان مدت وحتی در دراز مدت هم نتایج خوبی حاصل میشد ولی با گذشت زمان ( چند سال بعد از لیزر ) معلوم شد که حداقل در نیمی از مراجعین لازم است علاوه بر لیزر درمانی داروههای ضد هورمون مردانه هم نیاز دارند و درصورتی که این گروه از مراجعین تحت درمان با دارو ( همزمان با لیزر ) قرار نگیرند احتمال عود یک تا چند سال بعد از لیزر وجود دارد
به کدام از مراجعین مبتلا به موههای زائد علاوه بر لیزر باید دارو هم تجویز کرد ؟
1/ کسانی که طی شش ماه اخیر موههای زائدشان در حال پیشرفت و توسعه است
2/ در کسانی که دچار کیست تخمدان خصوصا تخمدان پلی کیستیک هستند ، حتی اگر علائم بالینی مثل اختلال پریود و چاقی جوش وو..........هم نداشته باشند
3/ کسانی که علاوه بر موههای زائد دچار یکی دیگر از علائم اختلال هورمونی هم هستند مثل اختلال پریود ، ریزش مو در جلو یا فرق سر ( شبیه نوع ارثی ریزش مو ) ، اکنه یا جوش از نوع هورمونی ، و ...........
4/ کسانیکه در ازمایشات هورمونی انجام شده هورمون های تخمدان ( استروژن و پروزسترون و تستسترون ) یا فوق کلیه ( مثل DHEA-S , 17 OH PROGESTRON, CORTISOL ) ، یا هیپوفیز ( مثل پرولاکتین و FSH , LH , TSH. ) اختلال دارند و برای تنظیم هورمون حتما باید برای تنظیم هورمون به همکار فوق تخصص غدد و گاها توسط متخصص زنان مراجعه کنند
ایا همه بیماران مبتلا به موههای زائد نیاز به دارو درمانی هم دارند و ایا دارو های ضد هورمونی عوارض هم دارد ؟
همانطور که توضیح داده شد همه مراجعین نیاز به دارو درمانی ندارند ، در تجربه اینجانب و بسیاری از همکاران حدودا نیمی از افراد مبتلا به هیرسوتیسم نیاز به دارو درمانی هم دارند که موارد اندر چند مورد فوق توضیح داده شد ، ولی انچه مسلم است معمولا نیاز به تجویز دوز ههای بالای دارو نیست و در بسیاری از موارد با دوز متوسطی از دارو هم میتوان از انتشار و عود موههای زائد جلوگیری کرد به عنوان مثال در قدیم ( قبل از لیزر درمانی ) اسپیرینولاکتون با دوز 200 میلی گرم در روز تجویز میشد ولی بعد از لیزر درمانی ( یا همزمان با لیزر درمانی ) در عمل میتوان با دوز 50 تا 100 میلی گرم اسپیرینولاکتون هم از پیشرفت و عود موههای زائد جلوگیری کرد.
مورد بعد اینکه طی چند سال گذشته داروههای ضد هورمونی امن تر وبی عارضه تر هم تولید شده به عنوان مثال قرص فینستراید یا پروپشیا که برای ریزش سر ارثی تجوسز میشود نیز میتوان از ان برای موههای زائد هم استفاده کرد ، دارویی بسیار کم عارضه فقط نکته مهم ان اینست که فرد مصرف کننده باید مجرد باشد واگر متاهل است حتما باید از قرص جلوگیری هم استفاده کند تا یقین حاصل شود در زمانیکه پروپشیا را مصرف میکند باردار نشود ( مثل خیلی از داروههای دیگر که شخص نباید باردارشود )
ایا داروههای ضد هورمونی مثل موارد ذکر شده میتوانند باعث نازایی شوند ؟
طی حداقل ده سال گذشته تحقیقات متعدد و بسیاری در این مورد انجام شده وهنوز ثابت نشده که داروههای ذکر شده باعث نازایی شوند ، لذا ترس بسیاری از خانم ها در این مورد کاملا بی مورد است
طول مدت درمان با دارو چه مدت است ؟
بستگی به مشکل هورمونی فرد و علائم کلینیکی بیمار دارد مثلا میتوان درمان را همزمان یا ترجیحا دو ماه بعد از لیزر شروع کرد و بعد از شش ماه تا یکسال با توجه به وضع هورمونی و سیر و پیشرفت موههای زائد قضاوت کرد واگر بعد از یک سال موهها عود نکرد وعلائمی دال بر اختلال هورمونی دیده نشد میشود درمان را قطع کرد و سه تا شش ماه بعد مجددا بیمار را ویزیت کرد ودر صورتیکه علائمی از عود موهها دیده شد مججدا درمان را شروع کرد وبالعکس اگر علائم عود دیده نشد مجددا شش ماه بعد بیمار را ویزیت کرد
در صورتیکه به هر دلیل بیمار نتواند ویا نخواهد دارد مصرف کند چه کار باید کرد ؟
اگر بعد از اتمام جلسات لیزر موهها عود نکرد که فبها ولی اگر بعد از مدتی شخص متوجه رویش مجدد موهها شد بهتر است سریعا لیزر را تکرار کند چرا که اگر زود اقدام کند تعداد جلسات لیزر کمتر خواهد شد ، حتی در بعضی از موارد میتوان داروههای موضعی تجویز کرد ، داروههای که جدید ا ساخته شده و حاوی مواردی هستند که بطور موضعی هورمون مردانه پوست را کم میکنند مثل کرم های حاوی افلورنیدین eflormithineیا وانیکا vaniqa ده درصد و یاکرم های خاوی گیاه سا ئو پالمتو sawpalmethoکهبطور موضعی هورمون مردانه ( تستسترون را کم میکنند ( البته نه به اندازه داروههای خوراکی ) و چون بعد از لیزر حتی اگر عود ایجاد شود معمولا تعداد و تراکم موههای عود کرده کمتر هستند در این موارد شاید این نوع کرم های موضعی در بعضی از افراد موثر باشند
نتیجه اینکه پزشک معالج حتما باید دقت لازم را داشته باشد و بداند که در چه مواردی و چه هنگام باید درمان دارویی ( علوه بر لیزر ) را م برای بیمار خود شروع کند وحتی در مواردی حتما لازم است بیمار به پزشک فوق تخصص غدد ارجاع داده شود
نویسنده دکتر مرتضی رضیعی متخصص پوست ومو www.dr-razi.ir
برای مطالعه دقیق لیزر موههای زائد http://www.dr-razi.ir/index.php/laserskin/3-hair-removal/32-hair-removal.html