پوست چیست؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

پوست بزرگترین عضو بدن انسان است که در حدود چهار کیلوگرم وزن دارد. پوست ترکیبی از بافتهاست و وظایفی را به عهده دارد مثلا" به هنگام گرما با عرق کردن و گشاد کردن رگهای خود، شما را خنک کرده و در سرما همین رگها تنگ می شوند تا مانع ازدست رفتن حرارت درونی بدن گردند. پس در تنظیم دمای بدن نقش مهمی برعهده دارد. پوست یک اندام حسی نیز به شمار می رود.

پایانه های عصبی موجود در سطح پوست ، اطلاعات را از محیط گرفته و به مغز می فرستند. سپس مغز این اطلاعات را به احساس سرما، گرما، لمس ، فشار، و درد تعبیر می کند. پوست اولین سددفاعی بدن دربرابرعوامل بیماری زا محسوب می شود. علاوه براین ، دارای سلول هایی به نام سلول های " لانگرهانس"1 است که بخشی از سیستم دفاعی بدن به شمار می روند و با عوامل مهاجم خارجی مانند باکتری ها و ویروس ها مبارزه می کنند. پوست محلی برای ساخته شدن ویتامین " دی "2 هم هست بدین معنی که با کمک انرژی خورشید به تولید این ویتامین که برای محکم شدن استخوانها لازم است، می پردازد. لایه ها و اجزای مختلف پوست را دراین تصویر می توان دید:

لایه خارجی یا اپیدرم3
" اپیدرم" خارجی ترین لایه پوست بوده و همچون سدی عمل محافظت را برعهده دارد. ضخامت متوسط آن تقریبا" به اندازه یک کاغذ است. فوقانی ترین بخش اپیدرم ، لایه شاخی4 است و از سلول هایی به نام " کراتینوسیت"5 تشکیل شده . کراتینوسیت ها پروتئین سختی به نام "کراتین"6 تولید کرده و به این وسیله یک سپردفاعی انعطاف پذیر برای بدن ایجاد می کنند. به تدریج که سلولهای زنده از بخش تحتانی اپیدرم به سطح می آیند ، کراتینوسیت های سطحی می میرند. این سلول های مرده سرانجام از سطح پوست کنده شده و جدا می شوند. این چرخه مداوم باعث می شود که پوست ماهی یک بار نو شود.

این لایه خارجی نقش اصلی را در محافظت ازبدن در برابر اشعه آفتاب برعهده دارد. درواقع سلول هایی به نام "ملانوسیت"7 در زیر اپیدرم قراردارند. این سلول ها رنگدانه ای به نام " ملانین"8 تولید می کنند که باعث ایجاد رنگ پوست شده و به حفاظت از ما در برابر اشعه فرابنفش کمک می کند. وقتی که ما در برابر نور خورشید قرارمی گیریم ، ملانوسیت ها ملانین بیشتری تولید می کنند که باعث تیره شدن رنگ پوست می شود تا بعنوان یک سپرحفاظتی از وارد آمدن آسیب بیشتر توسط این اشعه جلوگیری شود. اگر ملانوسیت ها سرطانی شوند ، تومور حاصله " ملانوما"9 نام می گیرد.

لایه میانی یا درم10
این لایه "درم" نام داشته و بلافاصله زیر اپیدرم قرار دارد و نسبت به اپیدرم ضخیم تر است. درم حاوی کلاژن ، رگهای خونی و لنفاوی ، اعصاب ، فولیکول های مو( پیازمو) و غدد ترشح کننده عرق و چربی است. رگهای موجود در این لایه برای کنترل حرارت بدن ، تنگ یا گشاد می شوند. گلبول های سفید خون در درم گشت می زنند تا با میکروب های احتمالی که گاهی از اپیدرم رد می شوند، مبارزه کنند. سلول هایی به نام "فیبروبلاست"12 هم کلاژن ترشح می کنند . کلاژن به پوست قدرت و قوام می بخشد. رشته های پروتئینی "الاستین"13 در درم به پوست خاصیت ارتجاعی می دهند.

لایه عمقی
عمقی ترین لایه ، بافت زیرجلدی است که از بافت همبندی و چربی تشکیل شده و بین درم و عضلات یا استخوانهای زیرآن قرار دارد. این لایه هم دارای رگهای خونی و گلبولهای سفید است ولی مقدار این رگها و گلبول ها کمتر از آن چیزی است که در لایه درم دیده می شود. چربی موجود در بافت زیرجلدی مواد مغذی را ذخیره کرده و باعث جداسازی عضلات و استخوانها از پوست می شود.

ناخن ها ، پوست ، و مو
ناخن های شما هم نوعی پوست هستند! در واقع ناخن نوعی اپیدرم است که سخت وضخیم شده . سلول های ناخن از کف بستر ناخن منشا می گیرند. این سلول ها به سرعت می میرند ولی برخلاف کراتینوسیت ها ، چندان کنده نمی شوند. درساختمان ناخن شکل بسیار مقاوم تری از کراتین وجوددارد. پس به طور ساده می توان گفت که ناخن صفحه ای کراتینی است که از سطحی ترین لایه پوست ، سخت تر و ضخیم تر است.

مو رشته نازکی است که از برروی هم قرارگرفتن لایه های متعدد کراتین ساخته می شود. این نوع کراتین در ریشه مو تولید می شود.
نتیجه گیری : بنابراین می بینیم که پوست تنها پوششی برای زیبایی نیست. رگهای خونی و غدد عرق آن ، دمای بدن را تنظیم می کنند. سلول های ایمنی موجود در آن با عوامل عفونی مقابله می کنند. سلولهای عصبی آن برای دریافت حس فشارو حرارت به کار می روند . ویتامین دی درپوست ساخته می شود. البته نمای ظاهری پوست ، مو و ناخن در تصویری که فرد از خود درذهن دارد بسیارموثر است و برروحیه و روابط اجتماعی انسانها تاثیر قابل توجهی می گذارد.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------
1 Langerhans Cells
2 Vitamin D
3 Epiderm
4 Stratum Corneum
5 Keratinocytes
6 Keratin
7 Melanocyte
8 Melanin
9 Melanoma
10 Derm
11 Fibroblasts
12 - Elastin