زخم بستر (bedsore) که به آن زخم فشاری هم گفته می شود . مناطقی از پوست و بافت تخریب شده است که به دلیل قطع خون رسانی این مناطق ؛ در اثر نشستن یا خوابیدن طولانی در یک وضعیت به وجود می آید .
در ابتدا ، زخم بستر به صورت منطقه قرمز رنگی از پوست که با گذشت چند ساعت از بین نمی رود ظاهر می شود . این منطقه ممکن است حساس و دردناک و ارغوانی رنگ شود . ادامه فشار و گردش خون ضعیف موجب تخریب پوست و بافت می شود .
با مرگ بافت ، زخم باز به وجود می آید . سپس ممکن است زخم ، عفونی شود . در موارد شدید ، اندازه زخم افزایش می یابد و ممکن است عضله و استخوان زیر پوست تخریب شوند .
زخم بستر اغلب در ناحیه لگن ، نشیمن ، قاعده مهره ها ، پاشنه پا ، مچ پا و شانه ها که مناطقی هستند که در آن ها بر آمدگی های استخوانی به وسیله بافت چربی زیاد محافظت نمی شوند به وجود می آید .
پیشگیری :
مهم ترین عامل پیشگیری ، تشویق فرد به تغییر منظم وضعیت قرارگرفتن بدن در طول روز است . چنان چه خود بیمار قادر به انجام این کار نیست باید فرد دیگری حداقل هر دو ساعت یک بار وضعیت قرارگیری بدن وی را تغییر دهد .
تشک های مخصوص ، مانند تشک های بادی با فشار متغیر و کوسن هایی که نحوه توزیع فشار ناشی از وزن بدن را تغییر می دهند به کاهش فشاری که بر مناطق حساس وارد می آید کمک می کنند . قرار دادن با لشتک های محافظ بر روی برجستگی های استخوانی نیز مفید است .
مشاهده منظم تحت فشار از نظر تشخیص علایم اولیه ایجاد زخم بستر و مراقبت دقیق پزشکی ضرورت دارد .
مراقبت پرستاری مناسب از نظر توجه به خشک و تمیز نگه داشتن پوست لازم است .
رژیم غذایی مناسب ، حاوی مقادیر زیاد ویتامین C و روی برای سالم نگه داشتن پوست و پیشگیری از ایجاد زخم بستر ضروری است . سایر ویتامین ها و مواد ظروری عبارتند از : ویتامین E ، ویتامین B کمپلکس ، منیزیم ، منگنز و سلنیوم که باید به وسله پزشک مشخص و تجویز شوند .
اساس درمان عبارت است از برداشتن فشارو تمیز نگه داشتن زخم .
پانسمان هایی که موجب تسریع بهبود زخم می شوند و درمان آنتی بیوتیکی می توانند عقونت را درمان کنند .
برداشتن بافت های مرده ، پیوند پوست و جراحی پلاستیک نیز ممکن است لازم شوند . برطرف کردن بیماری زمینه ای از نقش اساسی در درمان زخم بستر بر خوردار است .تیم تخصصی بیمارستان ، در هنگام مرخص کردن بیمار باید نحوه صحیح چرخاندن ، پانسمان کردن زخم و غذا دادن به بیمار را به فردی که قرار است مراقبت از وی را به عهده بگیرد آموزش دهند .