عوامل هورمونی و ژنتیک مهمترین علت ریزش مو در خانم ها و شایعترین علت ریزش مو دراقایان
طی سالیان اخیر تعداد مراجعه کنندگان اقا وخانم به علت ریزش مو به مطب ها و کلینیک های تخصصی پو.ست ومو افزایش یافته ، طبق تجربه بسیاری از پزشکان علت اغلب ریزش مو در مردان و حتی در بانوان علت هورمونی و ژنتیکی ( ارثی ) یا اندروژنتیک است ، موضوعی که برای افراد مبتلا بسیار مهم و شاید دردسر ور ( از نظر درمان ) و عذاب اور است چرا که این نوع ریزش علاج قطعی ندارد و به همین علت خیلی از مبتلایان مرتب پزشک خود را عوض میکنند. بسیاری از ایشان حتی در سن جوانی درمان را با نا امیدی رها میکنند و نتیجه این خواهد شد که بعد از چند سال قطر موهها بسیار نازک و تراکم مو در جلو و یا فرق سر بسیار کم میشود ، در ابتدا بصورت کلی در مورد علل ریزش مو توضیح داده میشود و سپس بصورت خاص در مورد این نوع ریزش توضیح داده خواهد شد ریزش مو دو علت کلی دارد یا ارثی ( همان ژنتیکی و هورمونی ) است یا اکتسابی
موارد اکتسابی به این معنی است که فرد به یک علت معلوم و مشخص دچار ریزش مو میشود به عنوان مثال 1/ کم خونی فقر اهن و کمبود بعضی از ریز مغذی ها مثل زینک یا روی و یا کمبود سلنیوم و سایر ...... ، 2/ بیماری های تیرویید ( کم کاری و بخصوص پرکاری تیروئید ) 3/ ،شوک و استرس های شدید به دلایل متعدد خصوصا بعد از اعمال جراحی یا بیماری های منجر به بستری در بیمارستان و حتی استرس های روحی شدید و طولانی به هر علت ، 3/ ریزش موی فصلی ( ریزش مو در فصل های خاص ) 5/ تب های بالا بخصوص تب به علت انواع عفونت ها ،6/ ریزش مو 2 تا 4 ماه بعد از زایمان در بعضی یا بسیاری از خانم ها ، 7/ ریزش مو بعد از مصرف بعضی از داروها مثل داروهای ضد سرطان ،یا داروهای هورمونی خصوصا حاوی ترکیبات پروژسترون ، بعضی از داروهای ضد فشار خون و..... ریزش مو بعلت مصرف بیش از اندازه ویتامین ا و د ی و سایر عوامل اکتسابی که ممکن است باعث ریزش مو بخصوص در بانوان و گاها در اقایان در هر سن شود. در ریزش اکتسابی معمولا موهها در تمام نقاط سر درحال ریزش است و اگر یک دسته مو در هر نقطه سر با یک فشار کششی ملایم کشیده شود چند تار مو کنده میشود ولی در ریرش ارثی معمولا شروع ریزش تدریجی و بصورت مرموزی بتدریج موههای جلو و فرق سر نازک و کم پشت میشود و موههای پشت سر یا ناحیه گیجگاه تراکم نرمال دارند البته موارد خاص هموجود دارد در بعضی خانم ها در نوع ریزش ارثی موهها بصورت منتشر در تمام نقاط ریزش میکنند وظاهر ریزش مو شبیه ریزش اکتسابی است و دراین مورد خاص افتراق یا تشخیص از نوع ریزش اکتسابی ممکن است کمی مشکل شود و نیاز به شرح حال دقیق تر وحتی ازمایشات پاراکلینیک مثل کم خونی و بیماریهای تیروئید و سایر اختلالات هورمونی و غددی باشد لذا هر فردی که اولین بار به پزشک برای درمان ریزش مو مراجعه میکند باید ابتدا شرح حال دقیق و سئوال و پرسش متعدد و حتی گاها ازمایشات پاراکلینیک وو..... پرسیده و درخواست شود تا مشخص شود علت اصلی ریزش چیست و بر اساس علت ایجاد ریزش درمان صورت گیرد ، نکته مهم اینکه هرگاه علت ریزش عوامل ذکر شده باشد با درمان اختصاصی هریک از علل ذکر شده ریزش بسرعت ( طی 1 تا 3 ماه ) کاهش و حتی در موارد بسیاری متوقف میشود. ولی زمانی که هیچ کدام از علت های ذکر شده دلیل ایجاد ریزش در فرد مبتلا نیست و شخص مبتلا کاملا سالم است و توسط پزشکان متععد تحت درمان با انواع مولتی ویتامین ها ، اهن و سایر ریز مغذی ها مثل روی و بیوتین و.... قرار گرفته و بعد از چند ماه باز متوجه میشود موههای ریخته شده نه تنها رویش نکرده بلکه بطور مرموزی با مرور زمان موهها نازک تراکم جلو یا فرق سر کم میشود در اینصورت است که برای پزشک یقین حاصل میشود که ریزش این فرد علت هورمونی و ژنتیکی دارد .البته پزشکان متخصص پوست با تجربه خیلی مواقع در همان ویزیت اول با یک شرح حال و معاینه دقیق و مشاهده پاترن یا حالت ریزش مو نوع ریزش ارثی - هورمونی را تشخیص میدهند . و اما توضیحاتی در مورد ریزش هورمونی و ژنتیکی یا اندرو ژنتیک
در این نوع ریزش بطور زنتیکی یا ارثی در پوست سر فرد مبتلا خصوصا جلو و فرق سر انزیم بسیار فعالی وجود دارد به نام 5 الفا ردوکتاز که باعث تبدیل تستسترون ( هورمون مردانه که نسنبتا غیر فعال است ) به دی هیدرو تستسترون ( هورمون مردانه بسیار فعال ) میشود و این هورمون با مکانیسم های مختلف از جمله اختلال در خون رسانی ریشه مو و و...... باعث مینیاتوری شدن یا اب رفتن و تحلیل تدریجی ریشه مو میشود لذا بتدریج و بطور مرموز طی ماهها و سال ها موهها نازک و تعداد و تراکم موهها کم و کمتر میشود و درصورتیکه این پروسه با درمان های کنترلی طولانی مدت و ادامه دار کنترل نشود نهایتا باعث طاسی سر در مردان مبتلا و کاهش شدید تراکم مو در خانم ها ی مبتلا میشود. سن شروع این نوع ریزش ممکن است از سن بلوغ و یا حتی 20 تا 30 سالگی شروع شود ، سرعت کاهش مو و شدت ان هم در مبتلایان مختلف کاملا متفاوت است و کاملا بستگی به زمینه ها و استعداد های ژنتیکی فرد دارد و حتی در موارد شدید دیده شده که مثلا جوانی در سن 30 سالگی طاس شده یا حتی خانمی 30 تا 35 ساله دچار کاهش شدید موهها شده ، ولی درمواردی که استعداد ژنتیکی فر د مبتلا ضعیف است و هورمون فعال دی هیدرو تستسترون کمتر تولید میشود این پروسه در فرد مبتلا دیرتر و در سن های بالاتر بروز میکند و نهایتا در صورت عدم درمان کنترلی توسط پزشک این اشخاص در میان سالگی و ببعد دچار طاسی خواهند شد . خلاصه مطلب اینکه بر حسب ژمینه ژنتیکی فرد شدت بیماری را میتوان به سه فرم خفیف ، متوسط و شدید تعریف کرد. چه درمان هایی در کنترل این نوع ریزش موثر است و مدت درمان تا چند سال است و ایا درمان قطعی وجود دارد
ابتدائا باید گفت چون نمیتوان ژنتیک فرد را تغییر داد لذا نمیتوان این نوع ریزش را بطور قطعی درمان کرد مگر اینکه در دهه های اینده در علم پزشکی خصوصا حوزه ژنتیک تحولی رخ دهد و محقیقین بتوانند پس از پیدا کردن کد ها ی اختصاصی ژنی که باعث ریزش مو میشود ان را دستکاری و غیر فعال کنند و این معضل را علاج قطعی کنند، ولی این ریزش درمان پیشگیرانه و کنترلی دارد به این معنی که تا زمانی که فرد دارو را بصورت موضعی یا خوراکی مصرف میکند ریزش مو متوقف میشود ولی چند هفته یا چند ماه بعد از قطع درمان مجددا ریزش مو شروع میشود لذا درمان همیشگی است و مدت مشخصی ندارد ولی انچه مسلم است بهترین دارو در جهت کنترل ریزش داروهای موضعییا خوراکی است که باعث افزایش خون رسانی پوست سر و خصوصا کاهش هورمون دی هیدروتستسترون شود. در موارد خفیف این بیماری معمولا ترکیبات موضعی تجویز میشود والبته نوع محلول ممکن است هر چند ماه یکبار تغییر یا تقویت شود ولی در موارد متوسط و شدید تجویز داروهای خوراکی کم کننده هورمون فهال تستسترون موثرتر است ،در ضمن نوع دارو و دوز مصرفی داروهای ضد هورمون در هر فرد ممکن است متفاوت باشد چرا که مزاج و سازگاری افراد به داروها متفاوت است . مشکلی که خیلی مواقع پیش میایید فرد مبتلا و حتی اطرافیان نزدیک فرد مبتلا از مصرف این داروهها ترس دارند و فکر میکنند این داروهها هورمونی است و هورمون هم برایشان ضرر دارد ، درصورتیکه واقعییت ندارد و در واقع این داروها ضد هورمون و تنظیم کننده و متعادل کننده هورمون است و البته ممکن است یک دارو به یک فرد نسازد و پزشک مجبور شود ان را تغییر دهد و نهایتا پزشک است که تشخیص میدهد چه دارویی را تجویز کند و البته علم طب به ما اطبا اموخته که ابتدا باید از داروهای ملایم تر و کم عوارض تر درمان را شروع کرد و درصورتیکه بعد از چند ماه کنترل ریزش حاصل نشد و کفه مزایا بر عوارض دارو بیشتر بود انگاه پزشک مجاز است داروی قوی تر و موثرتر را تجویز کند. در بعضی از موارد هم فرد مبتلا خصوصا اقایان اظهار میدارد که حوصله مصرف محلوها ی موضعی را ندارد و یا بعضی دیگر از درمان انتظار معجزه دارند و دوست دارند درمان خیلی سریع اثر کند تمام این موارد باعث میشود درمان این نوع ریزش هم برای بیما هم برای پزشک معالج بسیار سخت شود در هر حال پزشک معالج موظف است نوع این بیماری را برای فرد مبتلا حتی به اختصار توضیح دهید ( البته اگر بیمار بپذیرد و جبهه نگیرد و ناراحت نشود ) و بگوید که این بیماری مثل فشار خون و یا مرض قند و بسیاری از بیماریهایی که ریشه ژنتیکی دارند علاج قطعی ندارد و توضیخ دهد که ممکن است ریزش دیر ( مثلا بعد از 2 تا 4 ماه ) متوقف شود و رویش مجدد موهها هم ممکن است بسیار تدریجی و 4 تا 6 ماه بعد شروع شود و شخص مبتلا نباید نا امید شود چرا که اگر درمان را رها کند بعد از چند سال دیگر این درمان ها بسیار کم اثر و بی اثر خواهد بود و فرد دچار طاسی خواهد شد وانگاه مجبور خواهد شد که برای پیوند مو مراجعه کند که البته پیوند مو هم بحث بسیار دارد فقط گفتن این نکته لازم است که با پیوند مو مشکل طاسی فرد بطور کامل حل نخواهد شد چرا که تعداد موههای ذخیره در پشت سر برای پیوند مو محدود است و در عمل حدودا 4 تا 6 هزار مو از پشت سر برداشته میشود و به جلوی سر ( محل طاسی ) کاشته میشود و انطور که خیلی ها تصور ذهنی دارند محل طاسی خیلی پر پشت و پر مو نخواهد شد و دربسیاری موارد ( خصوصا در خانم ها ) با پیوند مو رضایت حاصل نمیشود ، با این وجود جایگاه پیوند مو را نمیتوان در علاج نسبی کسانی که دچار طاسی هستند انکار کرد و اگر فردی به علت عدم پیشگیری دچار این وضیعت شد به غیر از پیوند مو راه دیگری وجود ندارد

---