در پزشکی نوین همواره طبقه بندی بیماران جهت درمان بهتر و کم عارضه تر مورد توجه بوده ولی به دلیل گستردگی فاکتورهای محیطی و ژنتیکی تا کنون طبقه بندی جامع و قابل قبولی ارائه نشده است تا بتواند همه فاکتورها را در خود جای دهد . ولی در طب سنتی ایران طبقه بندی جامع و کاملی وجود دارد که حدود سه هزار سال اساس و پایه درمان در طب سنتی بوده وهست و آن طبقه بندی بر اساس مزاجها و طبایع است که بیشتر فاکتورهای محیطی و ژنتیکی را شامل میشود .
اگرچه اهمیت مزاجها و طبایع در تشخیص بیماریها و طبقه بندی یبماران ،با پیدایش پزشکی نوین کم رنگ شد ولی در چند دهه اخیر با تالیفات و پژوهشهای ارزشمندی در سراسر دنیا دوباره به این مهم بهاء داده شده است ، ولی تا کنون مصداق جامع و قابل اندازه گیری از مزاجها وطبایع در طب نوین ارائه نشده است . تا اینکه در این پژوهش برای اولین بار با روشهای آماری. .موفق به دستیابی به رابطه معنا داری بین مزاجهاوطبایع به عنوان یکی از مصادیق اصلی طب سنتی وph خون به عنوان یکی از مصادیق بیوشیمیایی پزشکی نوین شدیم.
به این طریق که ابتدا فرم پرسشنامه 100 سوالی از کتب معتبر طب سنتی از قبیل ذخیره خوارزمشاهی و قانون توسط کارشناسان طب سنتی استخراج شد و پس از بررسی پایایی و روایی بودن فرم با روشهای آماری. فرم فوق برای 1000 بیمار مراجعه کننده تکمیل شد از طرفی در شرایطی کاملایکسانph خون حجامت بار اول بین دو کتف کلیه مراجعه کنندگان با دستگاه ph متر دارای دو رقم اعشار" اندازه گیری و ثبت گردید.
سپس با مقایسه فرم پرسشنامه 100 سوالی با phخون با ضریب اطمینان 96%یک رابطه معناداری به دست آمد که این رابطه به صورت رنج عددی در پایه لگاریتم بر حسب phمیباشد. و به این طریق با استفاده از یک دستگاه phمتر به سادگی میتوان مزاج وطبع افراد را به دست آورد .
دلیل این رابطه به این شرح است :همانطور که می دانید طبایع اصلی در طب سنتی عبارتند از :صفرا،دموی،سودا،بلغم که که هر یک ازطبایع مذکوربه دلیل منشا متفاوت دارای phمتفاوتی می باشند و بدیهی است غلبه هر مزاج در بدن" phعمومی را به سمت ph خود سوق میدهند.
از طرفی چون آنزیمها از فاکتورهای اصلی در متابولیسم پایه می باشند و هر آنزیمی در phاپتیممی ، فعالیت بهینه خود را دارد تغییر ph عمومی بدن می تواند فعالیت آنزیمی را کاهش و یا افزایش دهد و در نتیجه بر متابولیسم پایه بدن اثر گذارد و سبب غلبه مزاجی خاص درشخص نماید.
حصول این رابطه معنا دار علاوه بر یاری دادن پزشک درطبقه بندی بیمار جهت درمان بهتر و کم عارضه تر دلیلی بر حقانیت و حکمت طب سنتی ایرانی نیز می باشد از طرفی این رابطه میتواند به عنوان نقطه عطفی بین طب سنتی و نوین بوده و زمینه پژوهشهای دیگر در این زمینه را هموار نماید.
مقاله ارائه شده دردومین همایش کشوری طب مکمل و جایگزین
بیست و هشتم لغایت سی ام مهر 1389
سخنران:دکتر سید حسین صفوی زاده
نویسندگان: دکتر سید حسین صفوی زاده- جلال مراد ییا ن
