عمل کله سیستکتومی

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

عمل کله سیستکتومی ( برداشتن کیسه صفرا )
این عمل برای اولین بار درتاریخ، در سال 1882 توسط Carl Johann August Langenbuch برروی انسان انجام شد و از آن به بعد، این عمل ضمن تکامل ازنظر تکنیکی، به عمل استاندارد برای درمان سنگهای صفراوی علامت دار تبدیل شد. امروزه این عمل به روش باز ( open ) یا لاپاراسکوپی انجام می شود.اندیکاسیونها(دلایل علمی انجام عمل): این عمل برای گروه های مختلفی از بیماریهای صفراوی انجام می شود که عبارتند از :

- سنگهای صفراوی علامت دار: درتمام بیمارانی که درد شکم با مشخصات کولیک صفراوی دارند وسونوگرافی وجود سنگ کیسه صفرا را تایید کرده است ، به شرط تحمل عمل جراحی ازنظر وضعیت عمومی (توان قلبی ، ریوی ...)، باید تحت عمل جراحی کله سیستکتومی قرار گیرند. در بیمارانی که علائم تیپیک نیست باید ازنظربیماریهای مشابه مثل زخم پپتیک، رفلاکس مری، پانکراتیت، آپاندیسیت، دردهای قلبی و دردهای مربوط به قفسه سینه وغیره نیز بررسی شوند ودرصورت نیافتن دلیل دیگری برای درد، تحت عمل جراحی قرارگیرند.

- عوارض سنگ صفراوی: درصورت بروز عوارض سنگ صفرا شامل پانکراتیت صفراوی، سنگ کله دوک و کله سیستیت حاد.
- سنگهای بدون علامت: سنگ صفراوی بدون درد در بیماران با دسترسی مشکل به امکانات درمانی اورژانس (زندگی درمناطق دورافتاده، کار درکشتی یا نیروهای نظامی و ماموریت های طولانی و...)- بیماران دیابتی(مورد اختلاف نظراست)- ریسک بالای سرطان کیسه صفرا- آنمی داسی شکل- بیماران Immunosuppressed(دچار ضعف ایمنی) وبیماران تحت عمل جراحی داخل شکمی به دلایل دیگر، بایدعمل شود.هرچه سن بیمار کمترباشد باید راحت تر و زودتر برای عمل تصمیم گرفت.(در هیچ موردی جراحی سنگ صفرا بدون برداشتن کیسه صفرا انجام نمی شود(مگر موارد بسیار استثنایی مثل آمپیم کیسه صفرا یا کله سیستیت حاد مقاوم به درمان طبی که بیمار تحمل عمل نداشته باشد که دراین موارد کله سیستوستومی می شود) و در تمام موارد که دراین مطلب بحث می شود، عمل جراحی یعنی برداشتن کیسه صفرا.

- کلسترولوز وآدنوماتوز: آدنوماتوز و کلسترولوز کیسه صفرا که که همراه درد باشند(در سونوگرافی مشخص می شود).
- پولیپهای کیسه صفرا : پولیپ کیسه صفرا در صورت داشتن درد - اندازه بزگتر از 1 سانتیمتر یا اندازه 5/0 تا 1 سانتیمتر ولی منفرد همراهی با سنگ ریسک بالای کانسر کیسه صفرا درخانواده - رشد و افزایش اندازه، یا ظهور بعد از سن 50 سالگی باید عمل شود.
- کیسه صفرای کلسیفیه ( Porcelain gall bladder ): بعلت شانس خیلی بالای کانسر کیسه صفرا دراین بیماران باید هرچه زود تر عمل شوند.
- کله سیستیت بدون سنگ( Acalculous) حاد، یا مزمن (که به آن Gall bladder dyskinesia هم گفته می شود).

- لجن صفراوی: لجن صفراوی که عبارت است ازصفرای غلیظ حاوی کریستالهای حاصل از فوق اشباع شدن ترکیبات صفرا، بعلاوه موکوس غلیظ در کیسه صفرا، اگردر دوسونوگرافی با فاصله زمانی ازهم، تایید شود و همراه دردهای تیپییک کولیک صفراوی باشد نیازمند به عمل است. لجن صفراوی می تواند تمام عوارض سنگ صفرا را ایجاد کند.

روش جراحی :
- جراحی باز: جراحی برداشتن کیسه صفرا از ابتدا با روش باز شروع شده که دراین روش، عمل با برش های مختلف روی شکم (خط وسط ، کوخر یا ساب کوستال راست و پارامدیان راست) انجام می شود. یعنی با بریدن جدار شکم و دسترسی به احشای درونی ناحیه فوقانی راست شکم، شریان و مجرای کیسه صفرا جستجو وبا نخ بسته وقطع می شود و سپس کیسه صفرا از بسترخود درزیر کبد جدا شده ، خارج می شود. درپایان برحسب نیاز (احتمال نشت خون یا صفرا از بستر کیسه صفرا ) ممکن است برای خارج کردن ترشحات، درن گذاشته شود. این روش می تواند با بیهوشی عمومی یا بی حسی نخاعی انجام شود.

جراحی لاپاراسکوپی :
در این روش که جدیدا(از دهه هشتاد قرن بیستم) شروع شده وازنظر اولویت انتخاب، جایگزین روش قبلی شده است، از طریق تعدادی سوراخ (بطور کلاسیک 4 سوراخ)، فضای شکم با استفاده از گاز کربنیک باز شده و با تامین نور و دید کافی با سیستمهای دوربین و ویدئو و با استفاده از ابزارهای خاص، عمل جراحی انجام می شود. این روش به دلیل کاهش درد،عفونت، طول بستری و عوارض قلبی عروقی عمل وهمچنین کاهش احتمال چسبندگی های بعد ازعمل وآسیب کمتر به زیبایی شکم، به سرعت جای عمل باز را گرفته، بطوریکه امروزه روش باز بیشتر در بیمارانی که به هر دلیلی امکان استفاده از روش لاپاراسکوپی راندارند یا حین عمل لاپاراسکوپی، به دلایل تکنیکی نیاز به تغییر به روش باز پیدا می کنند انجام می شود(البته این عمل نیزمانند هر جراحی دیگری عوارض مشترک با اعمال دیگر و عوارض خاص خود را دارد در آینده به آنها خواهیم پرداخت).این روش عمل درشرایط فعلی فقط با بیهوشی عمومی امکان پذیراست.