پسوريازيس چيست ؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

پسوریازیس (Psoriasis) كه نام هاي ديگر آن صدفک یا داءالصَدَف مي باشد، بیماری پوستی مزمني است که پلاك های قرمز پوسته ریز خارش دار در پوست سر و آرنج و ساعد و زانو و ساق و سایر بخش های بدن ایجاد می کند. این بیماری را می توان افزایش بیش از حد سلول های پوستی از میزان ریختن آن ها دانست. این بیماری ممکن است باعث ایجاد شوره های نقره ای رنگ پولک مانند شود و لزوماً خارش دار نيست. پسوريازيس اشكال گوناگون با شدت هاي متفاوت داشته و مسري هم نمي باشد. مشخصه اين دوره هاي مكرر فروكش و عود بيماري است. پسوريازيس در اواخر كودكي يا اوايل بزرگسالي شروع شده واغلب در سراسر عمر تداوم مي يابد.

پسوريازيس چگونه ايجاد مي شود؟

امروزه مشخص شده است كه پسوريازيس يك بيماري مرتبط با سيستم ايمني بدن است. در طي اين بيماري سيستم ايمني با ارسال سيگنال هاي معيوب موجب تسريع رشد سلول هاي پوست مي شود. در واقع در حالت عادي سلول هاي پوست بطور دائم از لايه هاي زيرين به طرف سطح حركت كرده، در آن جا هسته هاي خود را از دست داده و بصورت پوسته هاي مرده از بدن دفع مي شوند.اين روند بطور معمول حدود يك ماه به طول مي انجامد، اما در جريان پسوريازيس، چرخه حيات سلول هاي پوست بر اثر همان اشكالات سيستم ايمني، سرعت يافته، در نتيجه چندين لايه سلول مرده در سطح پوست تجمع پيدا مي كنند كه همان پوسته هاي پسوريازيس را تشكيل مي دهند. در حقيقت در عارضه پسوریازیس، بلوغ سلول ها سرعت می گیرد و فقط سه الی چهار روز طول می کشد. از آنجا که لایه زیرین سلول های پوستی زودتر از حالت طبیعی، تقسیم می شوند، سلول های مرده در پوسته های ضخیم تر روی خارجی ترین لایه پوست جمع می شوند.

ميزان شيوع پسوريازيس در جامعه چقدر است؟

بيماران اغلب تمايل دارند كه بدانند آيا افراد ديگري نيز با بيماري مشابه آن ها در جامعه وجود دارند يا خير؟ پسوريازيس از جمله بيماري هاي شايع پوست است، طوري كه تخمين زده مي شود حداقل يك درصد از مردم جهان به اين بيماري مبتلا باشند، بنابراين اگر شما از پسوريازيس رنج مي بريد، بايد بدانيد دست كم 70 ميليون نفر ديگر در دنيا با شما در اين درد شريك هستند!

البته شيوع پسوريازيس نيز همانند بسياري از بيماري هاي ديگر در نواحي مختلف دنيا متفاوت است و به نظر مي رسد بخصوص در كشورهاي اسكانديناوي بيشترين شيوع را داشته تا 6 درصد از جميعت اين نواحي ممكن است به پسوريازيس مبتلا باشند، در حالي كه بر عكس در ميان اسكيموها، ژاپني ها و غرب آفريقا پسوريازيس بيماري نادري محسوب مي شود.
اگرچه آمار دقيقي در مورد شيوع بيماري در مملكت ما وجود ندارد، اما بايد گفت پسوريازيس در ايران نيز جزو بيماري هاي شايع پوستي بوده، به نظر مي رسد در شمال ايران حتي از شيوع بالاتري نيز برخوردار باشد.

پسوريازيس در چه سني ايجاد مي شود؟

پسوريازيس اغلب در سنين جواني شروع مي شود، اما مي تواند در هر سني از دوران نوزادي تا سنين كهولت شروع شود. هم زنان و هم مردان تقريباً به يك نسبت به اين بيماري مبتلا مي شوند.

بيماري از كجا مي آيد؟ و چه عواملي در بروز آن دخيل هستند؟

اين سئوال اغلب از اولين سوالاتي است كه بيمار مبتلا به پسوريازيس يا همراهان وي از پزشك خود مي پرسند. پاسخ به اين سوال گرچه چندان ساده نيست اما به طور اختصار مي توان گفت كه عوامل متعددي در ايجاد شدن بيماري پسوريازيس موثرند و به اصطلاح اين بيماري يك بيماري چند عاملي يا مولتي فاكتوريال است. از ميان اين عوامل بدون شك وراثت نقش اساسي دارد. بررسي هاي متعدد ژنتيكي نقش ارث را ثابت كرده است، هرچند تنها در 3/1 موارد، سابقة وجود بيماري در ساير اعضاي خانواده ديده مي شود. اين مسئله نشان دهندة آن است كه عوامل ديگري غير از وراثت نيز در پديد آمدن اين بيماري دخيل هستند كه از مهمترين اين عوامل مي توان به موارد زير اشاره كرد.

1- عوامل روحي: بي شك استرس هاي مختلف روحي و هيجاني در بروز يا تشديد بيماري پسوريازيس موثرند و در بسياري از موارد خود بيمار به رابطه اين استرس ها با بيماري خويش پي مي برد.

2- عفونت ها: در مورد ارتباط عفونت ها با پسوريازيس اتفاق نظر وجود ندارد. شايد تنها رابطه ثابت شده بين اشكال قطرهاي پسوريازيس و عفونت هاي حاد استرپتوكوكي باشد.

3- صدمات فيزيكي: علاوه بر استرس هاي روحي، صدمات فيزيكي به پوست نيز مي تواند باعث ايجاد شدن پسوريازيس در محل ورود آسيب شود. بطور شايع خود بيمار نيز اين تجربه را پيدا مي كند كه درست در محل خراشيدگي پوست يا محل برش جراحي، ضايعات پسوريازيس ايجاد مي شوند. روي همين اساس است كه به بيمار مبتلا به پسوريازيس توصيه مي شود كه از كندن پوسته ها و خراشيدن پوست خود پرهيز كند، چراكه اين عمل مي تواند باعث تشديد بيماري وي شود.

4 - داروها: بسياري از داروهايي كه بيمار مصرف مي كند مي تواند باعث ايجاد شدن يا شعله ور شدن پسوريازيس شود. از مهمترين اين داروها مي توان به تركيبات ليتيوم، داروهاي مسدود كننده بتا مثل پروپرانولول و اتنولول، داروهاي ضد مالاريا مثل كلروكين، كلونيدين و تركيبات يد اشاره كرد.

5 - عوامل هورموني و متابوليك: پسوريازيس اغلب با عوامل هورموني نيز در ارتباط است. براي مثال بطور معمول در جريان حاملگي، پسوريازيس تخفيف يافته و برعكس پس از حاملگي و در جريان شيردهي تشديد مي شود. همچنين كمي كلسيم خون نيز مي تواند باعث تشديد پسوريازيس شود.

6- نور آفتاب: اكثر بيماران اذعان ميدارند كه بيماري ايشان در زمستان بدتر مي شود. شواهد گوناگون ديگر نيزحاكي از آن است كه نور آفتاب باعث بهبودي پسوريازيس مي شود. با اين وجود هستند بيماراني كه نور آفتاب باعث شعله ور شدن بيماريشان مي شود. روي همين اصل توصيه مي شود كه بيمار مبتلا به پسوريازيس از نور شديد آفتاب پرهيز كند.

آیا بیماری پسوریازیس مسری است؟

با توجه به عوامل بر شمرده شده در مورد منشأ بیماری، مشخص می شود كه پاسخ این پرسش به روشنی منفی است و بیمار و همراهان وی نباید كوچكترین نگرانی از این بابت داشته باشند. بنابراین، اگر هم بیماری در شخص دیگری از اعضای خانواده ایجاد شده است نه به علت سرایت از فرد مبتلا، بلكه اغلب به خاطر زمینه های ژنتیكی مشترك است. همینطور اگر بیماری در یك فرد رو به گسترش است، نه به علت سرایت از كانونی به كانون دیگر، بلكه به خاطر سیر بیماری و بعضاً به علت صدماتی است كه فرد به پوست خویش وارد كرده است.

آیا پسوریازیس ارثی است؟

همانگونه كه گفته شد ارث نقش مهمی در بیماری پسوریازیس دارداما ژن واحدی برای این بیماری وجود ندارد. بیماران مبتلا به پستوزیازیس اغلب دوست دارند بدانند كه آیا فرزندانشان نیز به این بیماری دچار خواهند شد یا خیر؟ پاسخ به این سئوال، چندان ساده نیست. بطور كلی می توان گفت اگر تنها یكی از والدین به بیماری دچار باشنداحتمال ابتلای فرزندشان كمتر از ده درصد خواهد بود اما اگر هر دوی والدین مبتلا به پسوزیازیس باشند تا 40 درصد این احتمال وجود خواهد داشت.

علایم شایع

این بیماری به شكل پوسته پوست های عـود کننده مزمن است که همراه با پلاک هـا یـا پـاپـول های فلس مانند خاکستری - نقرهای رنگ روی پوست ایجاد می شود. آرنـج هـا و زانـوها متـداولتـرین قسـمت های بدن هستند که دچار این عارضه پوستی می شـونـد. گـاهاً ایـن عـارضـه در یـک نقطه در هر دو سمت بدن ایجاد می شـود. اندازه ایـن لـکه هـا متــغیر است و ممـکن اســـت کــوچک و گاهی خیلی بزرگ (بزرگتر از کف دست) باشد.

نواحی پوستی مختصراً برجسته با کناره های قرمز و تنگ و پوشیده شده از پوسته های بزرگ سفید یا نقرهای رنگ در صدفک دیده می شود. این ضایعات ترک خورده و دردناک می گردند. خارش و درد مفاصل ممكن است همراه با این ضایعات پوستی بروز كند.

انواع پسوریازیس

1. پسوریازیس پلاک مانند بیشتر در نواحی اکستانسور اندام مانند ارنج و زانو و در پوست سر و بیضه و با رنگ قرمز پررنگ
2. پسوریازیس معکوس بر عکس نوع شایع پسوریازیس در نواحی فلکسور و در چین های پوستی مثل کشاله ران یا زیر بغل بصورت سطح نرم و خیس خورده (در دیابت و مصرف موضعی استرویید باید ابتدا علل قارچی را رد کرد)
3. پسوریازیس قطرهای در اطفال با سابقه عفونت مخملک با GAS و عفونت های ویروسی و با شیوع کمتر پس از قطع استرویید
4. پسوریازیس پوستولر لوکالیزه در کف دست و پا و با مصرف تنباکو ارتباط دارد.
5. پسوریازیس ناخن بصورت اونیکولیز یعنی جدا شدن ناخن از بستر و منقوط شدن ناخن Pitting و ایجاد لکه های روغنی oil spot
6. آرتریت پسوریازیسی در 70درصد موارد بصورت الیگوارتریت غیر قرینه
7. پسوریازیس اریترودرمیک 90 درصد پوست قرمز می شود و نیاز به درمان اورژانسی دارد.

علاوه بر پوست، چه اعضای دیگری در پسوریازیس ممكن است مبتلا شوند؟

همانگونه كه گفته شد در درصد كمی از بیماران مبتلا به پسوریازیس مفاصل درگیر می شود. همچنین در بخشی از بیماران ناخن ها درگیر می شوند. این امر بخصوص در افرادی كه درگیری مفصلی دارند بیشتر دیده می شود. درگیری ناخن ها ممكن است بصورت جدا شدن صفحه ناخن از بستر ناخن، بروز نقاط ریز روی ناخن، ضخیم شدن زیر ناخن و یا تغییر شكل و تغییر رنگ ناخن تظاهر كند. اگرچه در درصد بالایی از بیماران پسوریازیس، ناحیه سر درگیر می شود، اما این مسئله باعث ریزش مو نمی شود.

لطفا از عکس های قبل و بعد بیماران در گالری عکس دیدن فرمایید.