درمان پانکراتیت حاد

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

درمان پانکراتیت حاد

پس از تشخیص پانکراتیت حاد لازم است بیمار از نظر شدت بیماری نیز ارزیابی شود زیرا شدت بیماری دراداره آن دخیل است. برای تعیین شدت بیماری از اندازه گیری پارامترهای مختلفی استفاده می شود که معروفترین آنها معیارهای رانسون هستند که بر طبق منابع علمی جدید، در پانکراتیت صفراوی از غیر صفراوی متفاوت هستند و باتوجه به اینکه در کشورما پانکراتیت صفراوی شایعترین نوع است معیارهای رانسون در اینجا ذکر می شود. این معیار ها دو دسته می شوند که یک دسته در بدو ورود بیمار ارزیابی می شوند که عبارتند از: سن بالای 70، گلبول سفید بالای 18000، قند خون بالای 220، LDH بالای 400 و AST بالای 250 و دسته دوم معیارها که 48 ساعت بعد از ورود ارزیابی می شوند و عبارتند از: افت هموگلوبین بیش از 10، افزایش اوره خون بیش از 2میلیگرم در صد،کلسیم کمتر از 8، Base deficitبیش از 5 و حجم تقریبی مایع ازدست رفته بیش از 4 لیتر. روش دیگر، ارزیابی معیارهای APACHE IIاست که مجموعه ای از پارامترهای بالینی و پاراکلنیکی ارزیابی می شوند. سی تی اسکن نیز در تعیین شدت بیماری مفید است ولی به این منظور به کار نمی رود. بیمار مبتلا به پانکراتیت حاد لازم است که در بیمارستان بستری و تحت درمان قرار گیرد و در موارد پانکراتیت متوسط و شدید لازم است بیمار به مرکز مراقبت های ویژه (ICU) منتقل شود.

پس از بستری شدن بیمار برای کاهش ترشح پانکراس و درنتیجه پیشگیری از تشدید بیماری، تغذیه بیمار قطع می شود و مایع درمانی وریدی شروع می شود. برای کاهش ترشحات پانکراس می توان از داروی اوکتروتاید(ساندوستاتین) نیز استفاده کرد. تسکین درد نیز علاوه بر راحت شدن بیمار، در کاهش ترشح پانکراس نیز مؤثراست.

مسئله مهم دیگر در درمان این بیماران عبارت است از مایع درمانی. چون این بیماران علاوه بر اینکه قادر به خوردن و آشامیدن نیستند و استفراغ مکرر نیز دارند، مقدار قابل توجهی مایع در فضاهای داخل شکم و روده ها از دست میدهند و نیاز به تزریق مقادیر زیادی سرم دارند. همزمان لازم است اختلالات الکترولیتی همراه را نیز درمان کرد (اختلالات سدیم، پتاسیم و کلسیم و غیره). در این بیماران کلسیم بالا بعنوان علت بیماری و کلسیم پایین بعنوان عارضه بیماری(صابونی شدن چربی های داخل شکم وخلف صفاق) ممکن است بروز کنند که در هر دو صورت نیاز به کنترل و اصلاح دارند.

درصورتی که طول بیماری بیش از یک هفته شود، لازم است برای بیمار تغذیه کامل وریدی یا تغذیه از طریق لوله معده یا ژژنوم در نظر گرفته شود.

مراقبتهای تنفسی در بیماران با پانکراتیت شدید ضروری می باشد زیرا بسیاری از این بیماران دچار نارسایی تنفسی و ARDSمی شوند که نیاز به تهویه مکانیکی با فشار مثبت دارند.

تعیین علت بیماری: در حین درمان باید از نظر علت بیماری نیز بررسی های لازم انجام شود و عللی مثل هیپرکلسمی و هیپر لیپیدمی و دارویی کنترل شوند. درمورد پانکراتیت صفراوی هم، در اولین فرصت ممکن باید بیمار از سنگ صفرا پاک شود (کله سیستکتومی و بررسی مجاری صفراوی و درمان لازم در صورت وجود سنگ در مجرا). بیماران بالای 40 سال، با حملات مکرر، یا حمله پانکراتیت شدید که علت آن مشخص نباشد، باید از نظر تومورهای ناحیه آمپول واتر و پانکراس بررسی شوند.

در صورتی که طی چند روز سیر بیماری رو به بهبود نرفت، جهت بررسی عوارض، برای بیمار سی تی اسکن با کنتراست انجام می شود. در صورتی که پانکراتیت نکروزان تشخیص داده شد، بیمار باید آنتی بیوتیک وسیع الطیف دریافت نماید زیرا در این بیماران خطر عفونت زیاد و بسیار خطر ناک است و در صورتی که بروزکرد بیمار نیاز به جراحی اورژانسی برای کنترل عفونت پیدا می کند.

درمان جراحی در پانکراتیت حاد محدود به موارد کمی می شود که عبارتند از نکروز عفونی پانکراس، سیر وخیم بالینی علیرغم درمانهای طبی، افزایش شدید فشار داخل شکمی و پانکراتیت صفراوی. در پانکراتیت صفراوی، عمل جراحی پس از پایدار شدن بیمار انجام می شود (درموارد اورژانسی و سنگ گیرکرده در انتهای مجرای صفراوی فقط ERCPانجام میشود).

سودوسیست پانکراس: یکی از عوارض پانکراتیت است که در 10% موارد پانکراتیت حاد، 4 هفته پس از شروع بیماری، خود را نشان میدهد وبیش از نصف آنها خودبخود از بین می روند و بقیه به رشد خود ادامه می دهند یا از بین نرفته علائم ناراحت کننده مثل سیری زودرس، درد شکم و بی اشتهایی یا فشار بر سیستم صفراوی یا لوله گوارشی ایجاد می کنند که نیاز به جراحی پیدا می کنند.

آبسه پانکراس: به دنبال عفونی شدن پانکراتیت نکروزان یا سودوسیست پانکراس ایجاد می شود که علائم شدید عفونی و بدحال شدن بیمار را بدنبال دارد و در صورتی که درمان نشود کشنده است. درمان آن برحسب علت آبسه ومیزان دبری موجود در آبسه، تخلیه اورژانسی جراحی، با هدایت سونوگرافی یا با هدایت سی تی اسکن است.