مشکلات رفتاری درکودکان

دکتر سید محمدرضا صدرعاملی [ فوق تخصص روانپزشکی اطفال ]آدرس وب سایت : www.dr-sadrameli.ir
آدرس مطب : اصفهان ، توحید جنوبی ، بعد ز چهارراه پلیس ، نبش کوچه هشت ، مجتمع تابان ، طبقه پنجم تلفن مطب : 36295810 - 031

دربرخوردبا کودکانی که مشکل رفتاری دارند.والدین دچارنوعی درماندگی وناکامی میشوندکه مهمترین علت آن نوع رفتارکودک وعدم وجودهیچگونه حمایتی درسازگاری باکودک میباشد..آنچه مهم است راه حلها ونوع برخوردی است که ازجانب والدین دربرابر این نوع رفتارها صورت میگیرد.

جهت روشن شدن موضوع درنحوه برخوردبا مشکلات رفتاری کودکان بایستی دردرجه اول خودوالدین دردرک رفتارکودک وعوامل مختلفی که این رفتارراتحت تاثیر میگذارداگاهی کامل داشته باشند.آموزش یک سری مهارتهای خاص به والدین جهت مقابله بامشکلات رفتاری وایجادفضایی مثبت درختنواده همگی میتواند درکاهش بروزاین مشکلات موثرباشد.

صفات هرفردمجموعه ای ازرفتارهاست.رفتاریک جزء مشخص وقابل اندازه گیری است .بنابراین بایستی برای تغییرصفات رفتارراتغییرداد.برای تغییررفتارهم بایستی رفتارفرزند خودراخوب ببینیم وبشناسیم.یعنی بدانیم کاروفعلی که کودک انجام داده چیست؟کجا وچه زمانی انراانجام میدهد؟دفعات وشدت ان به چه میزان است؟.برای تقویت یک صفت بایستی رفتاری که ان صفت رامشخص میکندتقویت کرد.

رفتارها به دودسته تقسیم میشوند.رفتارهای مثبت یعنی رفتارهایی که میخواهیم آنها رابیشترکنیم ورفتارهای منفی یعنی آنهایی که میخواهیم آنها راکمترکنیم.

رفتارهای مقابله ای درکودکان(لجبازی-1)
درکودکان احساس قوی استقلال وعدم وابستگی وجودداردکه البته دربسیاری مواردتاثیرات مثبت نیزدارد.ولی زمانی که این احساس ازحدمعمول خودتجاوزکند کودک رابه سمت خودسری وسرکشی ولجاجت سوق میدهد..بنابراین مهم است که درکنارجنبه های مثبت.تاثیرجنبه های منفی انراکاهش دهیم.

ازجمله خصوصیات این کودکان انست که دربرابرهرکاری مقاومت میکنند.اغلب بابزرگترها درموردهرموضوعی جروبحث میکنند.برخاش وبهانه گیری ازدیگرمشخصه های این افراد است.همیشه همه چیزرابرای خودش میخواهد ودایمابرای بیشبردکارخودگریه میکند.

توجه دایمی می خواهدوحدومرزی برای آن نمیشناسد.این کودکان سرکش خودسر وغیرقابل بیش بینی هستند.معمولا موقعیت والدین وبزرگسالان راتشخیص نمیدهند وانضباط رارعایت نمیکنند.

درعلل ایجادچنین رفتارهایی عوامل مختلفی ازجمله سرشت .محیط خانواده وروشهای تربیتی والدین ونیزمحیط حاکم برجامعه دخالت دارندکه درقسمت بعدی به آنها خواهیم برداخت.

رفتارهای مقابله ای درکودکان(2)
دراین قسمت به دسته ای ازعلل رفتارهای مقابله ای درکودکان ویا آن چیزی که تحت عنوان لجبازی گفته میشودبرداخته میشود:

عوامل سرشتی:
سرشت هرکودک رامجموعه ای ازخصوصیات شکل میدهد.این خصوصیات شامل :قدرت سازگاری یعنی اینکه کودک چگونه خودراباتغییرات محیطی خودانطباق میدهد مثلاا گراوراازانجام کارلذت بخشی منع کنند یا واداربه انجام کاری کنند که کودک دوست نداردچگونه با آن کنارمی آید.واکنش بذیری یعنی چگونگی عکس العمل نشان دادن به موقعیتها و وقایع مختلف یکی دیگرازجنبه های سرشتی هرفرداست.

میزان اصراروبافشاری کودک برای ادامه یک رفتار(مثل لجبازی) واینکه کودک آن را تاچه زمانی ادامه میدهدجنبه سوم سرشتی هرفردراتشکیل میدهد.میزان هیجان بذیری وشدت واکنش کودک نیز دربوجود آمدن خصوصیات سرشتی مهم است.

روشهای تربیتی والدین:
بکارگیری یکسری رفتارهاوروشهای تربیتی توسط والدین درخانواده میتواندباعث تقویت لجبازی درکودکان شود:اگروالدین ازروش وفرایند زورگویانه برای دستوردادن به کودکشان استفاده کنند باعث منفی ترشدن وتهاجمی ترشدن وی میشوند.

اگرمیزان توجه به رفتارمثبت کودک کم ویابعبارت دیگرانتقادوسرزنش زیادباشد/ بی ثبات بودن باسخ والدین درمقابل مشکلات رفتاری کودک به این معنی که به یک رفتاردرزمان ومکانهای مختلف واکنش متفاوتی نشان بدهیم /الگوبرداری ازرفتارنامتناسب همتاها وهمسالان خودمیتواند تقویت کننده لجبازی درکودکان باشد.

محیط خانواده:
الگوبرداری ازرفتارنامتناسب والدین/استرسهای خانوادگی مثل طلاق.ازدواج مجدد.مشکلات جسمی و..........