علل بروز سلولیت در زنان و مردان

شهزاد محمدیان [ متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا ]آدرس وب سایت : www.armitaclinic.ir
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم تلفن مطب : 22366770 - 021

همانگونه که در مطالب قبل اشاره شد سلولیت بیشتر در زنان و به ندرت در مردان بروز می کند یعنی مردان بیشتر دچار چاقی و به ندرت دچار سلولیت می شوند وبر عکس، چاقی زنان در 99 درصد موارد بصورت سلولیت بروز می کند و هم اکنون تقریبا 90% زنان، در هر وزن بدنی، به درجاتی از سلولیت دچارند.

از طرفی می دانیم که سلولیت نتیجه انباشتگی بیش از حد چربی ها در هیپودرم است پس بطور کلی هر عاملی که به انباشتگی چربی ها در بافت هیپودرم کمک کند می تواند به عنوان عامل بروز سلولیت در نظر گرفته شود.و هر چه تعداد و شدت این عوامل در فردی بالاتر باشد، فرد بیشتر مستعد ابتلا به سلولیت خواهد بود.

چون سلولیت بیشتر در زنان رخ می دهد پس عوامل بروز این عارضه را باید در دو گروه مد نظر قرار داد:
گروه اول: عوامل مشترک که در مرد و زن به یکسان موثرند.
گروه دوم: عوامل خاصی که زنان را بیشتر از مردان مستعد ابتلا به این عارضه می کنند.

گروه اول یا عوامل زمینه ساز مشترک در زن و مرد
عوامل مشترک عواملی هستند که بدون توجه به جنس، ممکن است در یک مرد یا زن باشند و در هر دو جنس، به یک میزان، در بروز سلولیت موثرند این عوامل شامل موارد زیرند:

* عوامل نژادی: مثلا زنان سفید پوست بیشترین استعداد ابتلا به سلولیت را نشان می دهند.
* پیشینه خانوادگی مانند برخی بیماری های ارثی غدد درون ریز.
*ساختار اندام و اختلالات ارتوپدیک مانند تغییرات ستون فقرات و ....
* عدم تعادل هورمونی
* بی اعتدالی رژیمی مانند بی اعتدالی در قند، و چربی و .....
* بیماری های گوارشی
* وزن و سن

* اختلالات روحی و بیماری های روانی به ویژه افسردگی
* وضعیت فعالیت جنسی فرد
عادات کار،زندگی، خواب، تعطیلات و ورزش:lifestyle*
* فشارهای بیرونی: مانند لباس های تنگ و کشی که ممکن است به عنوان فاکتوری برای شروع نوع خاصی از سلولیت محسوب شوند.
* عفونت: بویژه عفونت هایی که با تغییرات بافت همبند همراه باشند.
* استعمال دخانیات: که به طور مشخص در کاهش جریان خون بافت زیر جلدی موثر است.

گروه یا عوامل خاص موثر در بروز سلولیت در زنان
عوامل خاص، عوامل ناشی از تفاوت های فیزیولوژیکی و هورمونی زنان با مردان هستند که صرفا در زنان وجود دارند و به انباشتگی چربی ها در بافت هیپودرم کمک می کنند. با توجه به اینکه سلولیت بیشتر در زنان بروز می یابد، بنابراین می توان گفت اینها عوامل اصلی و مهم بروز سلولیت هستند. این عوامل به شرح زیرند که با توضیح کامل ارائه می شوند:

* میزان چربی بدن زنان حدود دو برابر مردان است. (24 درصد وزن زنان را چربی تشکیل می دهد در حالی که این نسبت در مردان حدود 11 درصد است)
* قبلا گفته شد که سلولیت با انباشته شدن بیش از حد چربی ها در بافت هیپودرم شروع می شود. ساختار هیپودرم زنان متفاوت از مردان است و این تفاوت یکی از عوامل اصلی و مهم بروز سلولیت در زنان است.حجم حفراتی، که چربیها در آنها ذخیره می شوند،در هیپودرم زنان بسیار بیشتر از مردان است. آرایش دیواره های بافت همبند اطراف حفرات موجود در هیپودرم، در مردان بصورت لوزی یا مورب ولی در زنان بصورت استوانه ای است.

* هورمون استروژن خود یک عامل ذخیره کننده چربی در حفرات بافت هیپودرم است واین در حالی است که میزان هورمون استروژن در زنان، در شروع بلوغ، در حاملگی، در دوران قاعدگی و نیز با مصرف کنتراسپتیوها (داروهای پیشگیری از حاملگی)، افزایش می یابد. یکی از دلایل چاقی و افزایش تجمع چربی در بدن در دوران حاملگی نیز همین موضوع است.

* در سطح سلول های چربی گیرنده هایی به نام گیرنده های آلفا و گیرنده های بتا وجود دارد. گیرنده های آلفا فرآیند تجزیه و مصرف چربی را متوقف می کنند گیرنده های بتا بر عکس گیرنده های آلفا، موجب تحریک فرایند تجزیه و مصرف چربی می شوند. میزان توزیع این گیرنده ها در نقاط مختلف بدن، تا قبل از سن بلوغ، در زن و مرد یکسان است. ولی در زنان با شروع سن بلوغ، میزان توزیع گیرنده های آلفا(یعنی متوقف کننده های فرآیند تجزیه و مصرف چربی) در نواحی پهلو و باسن، به میزان پنج الی شش برابر نسبت به گیرنده های بتا افزایش می یابد. این افزایش نقش پر اهمیتی در کاهش مصرف چربی در بدن زنان دارد.به طور خلاصه تفاوت های فیزیولوژیکی زنان با مردان، که با انباشتن چربی ها در بافت هیپودرم، زنان را مستعد ابتلا به سلولیت می کنند،به شرح زیرند:

* چربی دو برابر نسبت به مردان
* حجم بیشتر حفرات هیپودرم و آرایش استوانه ای آنها
* افزایش گیرنده های آلفا در سن بعد از بلوغ