چشم ها ، قربانی اصلی چهارشنبه سوری

دکتر احمدرضا خلیلیان [ متخصص چشم پزشکی ]آدرس وب سایت : www.drkhalilian.com
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، قبل از چهارراه پلیس ، ساختمان یاس ، واحد 501 تلفن مطب : 36274240 - 031

مصدومان چشمی بیشترین آسیب دیدگان مراسم چهارشنبه سوری هستند
متأسفانه سالانه تعداد قابل توجهی از مردم کشورمان که بیش از نیمی از آنها را کودکان و نوجوانان تشکیل میدهند طی مراسم چهارشنبه آخر سال دچار صدمات چشمی میشوند. این آسیبها شامل سوختگی خفیف تا شدید پلکها، خراش قرنیه، سوختگی حرارتی- شیمیایی قرنیه، اجسام خارجی قرنیه یا داخلی چشمی،خونریزی داخل چشمی، جداشدگی یا پارگی شبکیه و یا حتی پاره شدگی کره چشم را شامل میشود. عکس العمل سریع بسته شدن پلکها و دور کردن رفلکسی سروصورت از منبع حرارتی شدید مثل شعله آتش باعث میشود تا سوختگی حرارتی خود کره چشم کمتر اتفاق بیافتد.

در مواردیکه سوختگی شیمیایی ناشی از مواد محترقه نیز به سوختگی حرارتی اضافه گردد، آسیبهای چشمی بغرنج شده و پیش آگهی ضعیف تر میگردد. بین 5/7 تا 27 درصد از بیمارانی که به اورژانس سوختگی مراجعه میکنند دچار سوختگی حرارتی چشمها هستند. عمق سوختگی پلکها و چشم بستگی به شدت حرارت ، مدت مواجهه و ضخامت پوست محل درگیری دارد. پوست پلکها نازکترین ضخامت را در مقایسه باپوست سایر نقاط بدن داراست. بنابراین سوختگیهای آن شدت بیشتر و عمیقتری خواهد داشت.

حتی در مواردی که آسیب حرارتی محدود به پلکهاست احتمال درگیری چشم در آینده وجود خواهد داشت. ایجاد بافت اسکار در پلکها میتواند با ایجاد انتروپیون(برگشت لبه پلکها به داخل)، اکتروپیون(برگشت لبه پلکها به خارج) و یا بازماندن پلکها و ممانعت از بسته شدن کافی آنها، آسیبهای جدی به قرنیه وارد کند و سرآغازی بر بیماریهای سطح چشم باشد. بنابراین روند درمانی این بیماران نیاز به همکاری تیمی از پزشکان شامل متخصصین جراحی،پوست و چشم دارد.

راهکارهای اجتماعی برای پیشگیری از آسیبهای حرارتی چشم ها :
* سازماندهی و مدیریت اجتماعی-فرهنگی مراسم آتشبازی به صورت عمومی در قالب جشنواره ها در اماکن عمومی و محافظت شده به جای اجرای خصوصی این مراسم در منازل یا محله ها
* رعایت فاصله ایمنی از محل آتشبازی ( حداقل 15 متر)
* مجریان اصلی مراسم چهارشنبهسوری از عینکهای محافظ نشکن از جنس پلی کربنات استفاده کنند و در صورت امکان، این عینکها در اختیار تماشاگران هم قرار داده شود چراکه حدود نیمی از صدمات چشمی ناشی از آتشبازی در تماشاگران، ناظران و نیمی دیگر در عاملان این مراسم رخ میدهد.
* ازآنجاکه بیش از نیمی از آسیبهای حرارتی چشم در کودکان و افراد زیر بیست سال اتفاق میافتد لزوم حضور و نظارت والدین برای جلوگیری از صدمات ناگوار چشمی امری حیاتی است.
* هرگز به کودکان و خردسالان اجازه در دست گرفتن هر گونه وسایل آتشبازی جرقه دار یا فشفشه را ندهید. یک فشفشه ساده حرارتی در حدود 1000 درجه سانتی گراد از خود ساطع میکند، حرارتی 10 برابر بیشتر از آب جوش !