کاربردهای مختلف بوتاکس چیست؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

بوتاکس دارویی تزریقی است که از باکتری سمیِ کلوستریدیوم بوتولینوم (Clostridium botulinum) تهیه می شود.اگر سم تولید شده از این باکتری را بخورید، شکلی از مسمومیت خطرناک خونی و کشنده ایجاد می شود که بوتولیزم (botulism) نام دارد اما وقتی آن را به بدنتان تزریق می کنید، نشانه های متفاوتی بروز می کند. بوتاکس بعضی از پیام های شیمیایی اعصاب را مسدود می کند و باعث فلج شدن موقتی ماهیچه ها می شود.

اولین بار در اوایل دهه 1980 یک چشم پزشک در آمریکا نشان داد که این سم در درمان انحراف چشم مفید و بی خطر است اما اثرات درمانی بوتاکس فراتر از آن بود. در سال 1988 شرکت داروسازی آلرگان حق توزیع سم بوتولیوم نوع A را به دست آورد و یک سال بعد سازمان غذا و داروی امریکا تاثیر این سم در درمان پلک زدن عصبی و انحراف چشم را تایید کرد. با ادامه تحقیقات هر روز جنبه دیگری از اثرات درمانی بوتاکس مشخص شد و در سی سال اخیر اثر بوتاکس در زیبایی مورد توجه قرار گرفته است.

مکانیسم اثر تزریق بوتاکس

مقادیر مشخصی از سم بوتاکس خالص به صورت رقیق و استریل برای اهداف زیبایی یا درمانی به کار می رود. پس از تزریق بوتاکس در محلی که پزشک متخصص و متبحر آن را مشخص می کند، تجزیه دارو آغاز می شود و با کاهش حرکت عضلات از طریق بلوک ایمپالس عصبی و فلج کردن ماهیچه باعث شل شدن آن می شود و سبب می گردد تا سطح پوست به تدریج صاف شود و چروک های متوسط تا شدید ناپدید شوند. با توجه به طول مدت اثر دارو و نظر پزشک فواصل تزریق دارو تعیین می گردد.

اثرات درمانی و ضددرد بوتاکس تنها به دلیل شل شدن عضلات نیست بلکه به طور مثال بوتاکس با ممانعت از ترشح استیل کولین از پایانه های عصبی مانع از ترشح انتقال دهنده های عصبی همچون ماده پی substance P نیز می شود.

کاربرد بوتاکس در زیبایی

1. چین وچروک های پوستی به مرور زمان در اثر عواملی متعددی همچون تغییرات سلولی، کاهش کلاژن سازی پوست، آسیب ناشی از رادیکال های آزاد، تماس با نور خورشید، استرس و غیره ظاهر می شوند. در این میان استفاده از بوتاکس می تواند باعث از بین بردن چین وچروک هایی دینامیک (ناشی از حرکت ماهیچه) گردد.
2. جلوگیری از پیشرفت و توسعه چین وچروک های استاتیک (ناشی از کاهش کشسانی پوست)
3. از بین بردن خط اخم
4. از بین بردن چین وچروک ها در ناحیه گردن، چانه و دور لب
5. بالا کشیدن گوشه لب های آویزان
6. رفع خطوط پاکلاغی در اطراف چشم
7. بهبود حالت ابروها
8. جلوگیری از دیده شدن بیش از حد لثه در هنگام خندیدن
9. بالاتر بردن نوک بینی

کاربردهای درمانی تزریق بوتاکس

1. رفع تعریق زیاد در کف دست و پا و زیر بغل (هیپروهیدروزیس)
2. حلیل عضله و کوچک کردن عضله در ساق پا
3. رفع دندان قروچه با کاهش حجم عضلات مسئول جویدن
4. درمان کجی گردن با رفع انقباض عضلات گردن (تورتیکولی)
5. درمان کمردرد
6. درمان پلک زدن بیش از حد و غیرقابل کنترل (بلفارواسپاسم)
7. درمان اسپاسم های گردن
8. رفع شل شدگی اسفنکتر تحتانی مری (آشالازی)
9. رفع سفتی و اسپاسم عضلات پس از سکته
10. رفع سفتی و اسپاسم عضلات ناشی از پارکینسون و فلج مغزی
11. درمان میگرن و سردردهای تنشی و خوشه ای
12. درمان اختلالات ماهیچه ای چشم همچون تنبلی و لوچی چشم
13. رفع اسکارهای برجسته و گوشت اضافه
14. درمان شقاق مقعد
15. درمان مثانه بیش فعال و بزرگی پروستات
16. پیشگیری از انقباض کپسولی در افراد دارای پروتز پستان

دوز مورد نیاز بوتاکس، محل صحیح تزریق، تعداد دفعات تزریق و غیره بستگی به شرایط هر بیمار دارد و این کار تنها باید توسط پزشک متخصص انجام شود.

در دهه ۹۰ و ابتدای سال های حدود ۲۰۰۰ میلادی، بوتاکس برای کاهش چین وچروک صورت محبوبیت پیدا کرد. اما بعضی افرادی که سردردهای میگرنی داشتند، بعد از تزریق بوتاکس برای برطرف کردن چروک پیشانی خود، متوجه شدند که علائم میگرن در آن ها کاهش پیدا کرده است. این امر باعث شد پژوهشگران به این فکر بیفتند که اثر تزریق بوتاکس را در درمان میگرن مطالعه کنند. در سال ۲۰۱۰، سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از بوتاکس آ (Botox-A) یا همان بوتاکس را برای درمان میگرن مزمن تایید کرد. اگر روش های درمانی دیگر بر شما اثری نگذاشته اند، می توانید تزریق بوتاکس را برای میگرن امتحان کنید.

برای درمان میگرن با بوتاکس باید آن را هر سه ماه یک بار تزریق کرد. بسته به واکنش بدن شما به بوتاکس، پزشکتان دوره زمانی مشخصی را برای درمان تعیین می کند. در هر جلسه، دُوزهای مختلفی از دارو را در نقاط مشخصی در پل بینی، شقیقه ها، پیشانی، پشت سر، گردن و قسمت بالایی پشت بدن تزریق می کنند.

درمان خط اخم

برای برطرف کردن خط اخم در درجه اول باید از بوتاکس استفاده کرد اما اگر این خط پیشرفته و عميق باشد و با بوتاکس کامل از بین نرود می توان از یک فیلر نیز استفاده کرد، یعنی اول بوتاکس تزریق می شود و بعد از حدود ۱۰ روز با کامل شدن اثر بوتاکس مشخص می شود که آیا نیاز به فیلر وجود دارد یا خیر. این حالت معمولا در افرادی اتفاق می افتد که خط اخم شان عمیق است و برای رفع آن دیر اقدام می کنند.

طبق پژوهش های انجام شده، خطرات تزریق بوتاکس به منظور زیباسازی و جوانسازی پوست به شدت کمتر از عوارض بوتاکس در موارد استفاده های درمانی است. در آمار ذکر شده تقریبا تمام کسانی که دچار عوارض حاد شده بودند، تزریق های درمانی بوتاکس را دریافت کرده بودند. دوز بوتاکس استفاده شده برای خطوط پوستی بسیار کم و بی خطر است. در استفاده های درمانی بوتاکس از دوزهای بالاتری استفاده می شود برای همین احتمال وقوع عوارض جانبی بیشتر است.

برندهای معتبر بوتاکس

تا پیش از سال ۲۰۰۹ تنها فرآورده ی بوتولونیوم نوع A که تاییدیه سازمان FDA را داشت، برند بوتاکس ساخت شرکت آلرگان بود. برای همین تزریق بوتولونیم با نام بوتاکس معروف شد. در صورتی که بوتاکس فقط یکی از فرآورده های دارای این ماده است که برای درمان اختلالات عضلانی و همچنین زیباسازی پوست مورد استفاده قرار می گیرد. بوتاکسِ ساخت شرکت آلرگان در ایران کمیاب است و به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد.

در سال ۲۰۰۹ دومین فرآورده ی بوتولونیوم مورد تایید FDA قرار گرفت. برند دیسپورت ساخت کشور انگلستان است و در بیش از ۶۵ کشور دنیا استفاده می شود. میزان اثربخشی و همچنین عوارض این دارو همانند بوتاکس ساخت شرکت آلرگان است. دیسپورت یکی از پرمصرف ترین برندهای بوتاکس در ایران به شمار می رود.

برند نورونوکس محصول کشور کره، دومین برند فراگیر بوتاکس در ایران است. این فرآورده قیمت پایین تری نسبت به دیسپورت و اثربخشی مشابهی دارد. نورونوکس مورد تایید سازمان FDA نبوده ولی استفاده از آن در ایران مجاز است.

سومین برند مجاز بوتاکس در ایران برند مسپورت است. مسپورت یا مصپورت (Masport) برندی ایرانی است که نسبت به سایر بوتاکس ها قیمت پایین تری دارد، دارای تاییدیه FDA نمی باشد ولی تاکنون عوارض خطرناک یا جدی از آن گزارش نشده است. مسپورت از لحاظ کیفیت با نمونه های مشابه خارجی قابل رقابت می باشد.

برندهایی با نام های کانادایی همه در واقع چینی هستند و عوارض خطرناکی ممکن است به دنبال داشته باشند.

هزینه تزریق بوتاکس چقدر است؟

هزینه تزریق بوتاکس به عوامل زیادی بستگی دارد. برخی از آن ها را در فهرست زیر مطرح کرده ایم:

• برند بوتاکس: با توجه به نوسانات ارزی، قیمت فرآورده های بوتاکس متغیر است. به طور کلی برند دیسپورت گران ترین و برندهای نورونوکس و مسپورت در رده های بعدی از نظر قیمت جای می گیرند. بسته به این که کدام از برند برای تزریق استفاده کنید، قیمت درمان هم تغییر می کند.
• مقدار بوتاکس مورد نیاز جهت درمان ناحیه که بستگی به بزرگی عضله مورد نظر دارد، هر چه مقدار بیشتری از بوتاکس جهت فلج عضله مصرف شود هزینه بالاتر خواهد رفت.