علت رویش موهای مردانه در زنان (هیرسوتیسم)

دکتر هما فاتحی [ پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drfatehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، ساختمان آژند ، بلوک B ، طبقه سوم ، واحد 309 تلفن مطب : 32245018 - 031

زمانی که موهای کرکی یا طبیعی بدن از حالت نرمال خود خارج می شوند و با سرعت و ضخامت بیشتری رشد می یابند به این معضل پرمویی یا هیرسوتیسم گفته می شود که ممکن است شامل نقاط مختلفی از بدن یک فرد باشد و از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ اما اغلب در صورت، چانه، پشت لب، کشاله ی ران، سینه، زیر شکم و اطراف ناف دیده می شود. هیرسوتیسم یک اصطلاح پزشکی برای رشد بیش از حد موهای بدن در زنان است و اغلب از هر ده زن یک نفر قبل از یائسگی به این مشکل دچار می شود. حدود ۸ درصد از زنان مبتلا به هیرسوتیسم هستند که این امر باعث می شود در بدن آنها موهای زائد رشد یابند.

علل رویش موهای مردانه در زنان

در بلوغ، تخمدان های دختر ترکیبی از هورمون های جنسی زنانه و مردانه را تولید می کنند و موجب رشد مو در ناحیه زیر بغل و چانه می شوند. اگر تعادل این ترکیب با نسبت بسیار بالای هورمون های جنسی مردانه (آندروژن) به هم بریزد، هیرسوتیسم ممکن است ایجاد شود.

سندرم تخمدان پلی کیستیک: که به دلیل عدم تعادل هورمون های جنسی شایع ترین علت هیرسوتیسم است، ممکن است باعث ایجاد اختلال در قاعدگی، چاقی، ناباروری و گاهی چندین کیست در تخمدان شود.

سندرم کوشینگ: این بیماری هنگامی ایجاد می شود که بدن در معرض سطوح بالای هورمون کورتیزول قرار دارد. این بیماری ممکن است از غدد آدرنالی ایجاد شود که کورتیزول بیش از حدی را تولید می کنند یا ناشی از مصرف داروهایی مانند پردنیزولون در طولانی مدت باشد.

هیپرپلازی مادرزادی آدرنال: مشخصه این بیماری ارثی تولید غیرطبیعی هورمون های استروئیدی، از جمله کورتیزول و آندروژن، در غدد فوق کلیه است.

تومورها: به ندرت، تومور ترشح شده آندروژن در تخمدان ها یا غدد فوق کلیه می تواند باعث ایجاد هیرسوتیسم شود.

داروها: برخی از داروها می توانند باعث ایجاد هیرسوتیسم شوند. این داروها شامل دانازول (که برای درمان زنان مبتلا به آندومتریوز به کار می رود)، کورتیکواستروئیدهای سیستمیک و فلوکستین (پروزاک) برای افسردگی است. گاهی، هیرسوتیسم ممکن است بدون علت قابل تشخیص ایجاد شود.

بارداری: همان طور که می دانید، تعادل هورمون ها در زمان بارداری کمی مختل می شود. یکی از تغییراتی که اتفاق می افتد افزایش سطح تستوسترون و استروژن است؛ اما رشد ناخواسته ی موی زائد برای همه ی خانم های باردار رخ نمی دهد.

هیپرپرولاکتینمی: هایپرپرولاکتینمی بیماری است که باعث می شود بدن مقادیر زیادی هورمون پرولاکتین تولید کند. پرولاکتین در درجه ی اول مسئول تولید شیر در زنان شیرده است. زنانی که به این بیماری مبتلا هستند ممکن ترشح شیر از پستان ها را تجربه کنند، حتی اگر شیرده نباشند. برخی از افراد مبتلا به هیپرپرولاکتینمی ممکن است ناباروری یا عدم پریودی را نیز تجربه کنند.

اختلالات تیروئید: تیروئید، هورمون هایی تولید می کند که به تنظیم متابولیسم و دمای بدن کمک می کنند. هنگامی که تیروئید عملکرد مناسبی نداشته باشد و عدم تعادل هورمونی ایجاد کند، ممکن است باعث ایجاد موهای زائد در بدن شود.

هیپرپلازی مادرزادی آدرنال: هیپرپلازی مادرزادی آدرنال، یک بیماری نادر است که بر غدد فوق کلیه تأثیر می گذارد و می تواند علائم شدیدی ایجاد کند. وقتی غدد فوق کلیوی به درستی کار نکنند، بدن ممکن است آندروژن زیادی تولید کند. زنان مبتلا به این بیماری ممکن است علائمی مختلفی را تجربه کنند، مانند بم شدن صدا، رشد زودرس موهای شرمگاه، بزرگ شدن کلیتوریس، رشد موهای زائد بدن، رشد موی زائد صورت، دوره های قاعدگی نامنظم یا فقدان قاعدگی، آکنه ی شدید و کوتاهی قد در بزرگسالی؛ اما رشد سریع قد در کودکی.

تشخیص رویش موهای مردانه در زنان

برای پیدا کردن علت موهای زائد باید به سن ایجاد، سرعت پیشرفت رشد مو و نشانه همراه آن توجه کنیم. اگر چرخه های قاعدگی به هم خورده باشد به احتمال زیاد مشکل از تخمدان است.(مثلاً تخمدان پر کیست) ربطی به غده فوق کلیه ندارد؛ اما اگر ترشح شیر از پستان، فشار خون بالا، سهولت کبود شدن، افزایش وزن قسمت های مرکزی مثل شکم و ضعف وجود داشته باشد به مشکلات غده فوق کلیه فکر می کنیم.

اگر قاعدگی شکل طبیعی دارد، ممکن است رویش موی مردانه ژنتیکی باشد.

نواحی تشخیص رویش موهای مردانه در زنان

• صورت
• قفسه سینه
• کشاله ران
• باسن

این نوع رویش موی مردانه بیشتر اوقات در هنگام بلوغ ایجاد می شود و علت آن تغییرات هورمونی شدیدی است که در این دوران ایجاد می شود.

درمان رویش موهای مردانه در زنان

1. مدیریت هورمون ها :

اگر اضافه وزن دارید، احتمالاً پزشک پیشنهاد خواهد کرد که برای جلوگیری از رشد موهای زائد خود، وزنتان را کاهش دهید. چاقی می تواند روند تولید و پردازش هورمون های بدن را تغییر دهد. حفظ یک وزن سالم می تواند سطح آندروژن بدن شما را بدون استفاده از دارو اصلاح کند. اگر رشد موهای زائد در شما از علائم بیماری PCOS یا اختلالات غدد فوق کلیوی باشد، ممکن است نیاز به درمان پزشکی داشته باشید. دارودرمانی به شکل مصرف قرص های ضدبارداری یا داروهای ضد آندروژن می تواند به تعادل سطح هورمون های شما کمک کند.

داروهای آنتی آندروژن: آندروژن استروئیدی و آنتی آندروژن غیراستروئیدی (خالص) می توانند گیرنده ها آندروژن را مسدود کرده و تولید آندروژن را از غدد فوق کلیوی، تخمدان ها و غدد هیپوفیز کاهش دهند.

قرص های ضدبارداری ترکیبی: این قرص ها که حاوی استروژن و پروژسترون هستند، می توانند به کوچک تر شدن کیست های PCOS کمک کنند. هورمون استروژن هم می تواند به کاهش موهای زائد کمک کند. این داروها معمولاً یک راه حل بلندمدت برای درمان هیرسوتیسم می باشند. احتمالاً بیشترین بهبودی را سه تا شش ماه پس از دارودرمانی متوجّه خواهید شد.

2. لیزر موهای زائد :

لیزر موهای زائد استفاده از اشعه های نور متمرکز برای آسیب رساندن به فولیکول مو است. فولیکول های آسیب دیده نمی توانند مو تولید کنند و مویی که در حال حاضر وجود دارد، ریزش می کند. با استفاده از درمان های کافی، لیزر موهای زائد می تواند یک نتیجه دائمی یا تقریباً دائمی را به همراه داشته باشد.

3. الکترولیز :

الکترولیز برداشتن مو با استفاده از جریان های الکتریکی است. این روش هر فولیکول مو را جداگانه درمان می کند، بنابراین جلسات آن می توانند طولانی تر باشند. جلسات لیزر موهای زائد و الکترولیز می توانند گران باشند و برای دستیابی به نتایج دلخواه نیاز به گذراندن جلسات متعدد است. برخی از بیماران این روش های درمانی را ناخوشایند و کمی دردناک می یابند.