هر آنچه باید در مورد بیماری ماستیت بدانید

دکتر سید محمد رضا حکیمیان [ بورد جراحی و فلوشیپ جراحی سرطان ]آدرس وب سایت : www.drhakimian.com
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، کوچه 23 تلفن مطب : 36294896 - 031

ماستیت نوعی بیماری التهابی است که می‌تواند به دلیل عفونت یا عوامل دیگر در پستان‌ها ایجاد شود و یکی از شایع‌ترین مشکلات پستان محسوب می‌شود. این بیماری معمولاً با درد، تورم و علائم ناخوشایند دیگر همراه است و نیاز به درمان سریع دارد. ماستیت ممکن است به طور خودبه‌خود یا در نتیجه شیردهی بروز کند و می‌تواند یک یا هر دو پستان را درگیر کند. در این مقاله به بررسی علائم، علل و درمان این بیماری خواهیم پرداخت.

ماستیت چیست؟

ماستیت نوعی التهاب در بافت پستان است که ممکن است به دلیل عفونت باکتریایی یا عوامل غیرعفونی ایجاد شود. این بیماری معمولاً با علائمی مانند درد، تورم، قرمزی، و گرمی پستان همراه است. ماستیت بیشتر در زنان شیرده دیده می‌شود، اما می‌تواند در هر فردی، حتی مردان، رخ دهد. این بیماری به دو نوع اصلی ماستیت عفونی (ناشی از عفونت) و ماستیت غیرعفونی (ناشی از عوامل التهابی) تقسیم می‌شود. تشخیص و درمان به‌موقع، به ویژه در موارد عفونی، برای جلوگیری از عوارضی مانند تشکیل آبسه ضروری است.

علل ابتلا به ماستیت

• وارد شدن باکتری های مضر دهان نوزاد، به مجرای شیر پستان مادر؛ وجود ترک در نوک پستان راه ورود این باکتری ها و میکروب ها را بیشتر کرده پس احتمال ابتلا را افزایش می دهد.
• سرطانی به نام کارسینومای التهابی
• درصورتی که نوزاد به طور کامل شیردهی نشود نیز احتمال مسدود شدن مجاری و در نتیجه ابتلا به بیماری افزایش می یابد.
• بیماری هایی از قبیل دیابت، ایدز و نقص سیستم ایمنی

علائم و نشانه های ماستیت

• درد
• تورم و حساسیت
• احساس وجود توده سفت در پستان
• عفونت
• تب بالا به همراه لرز
• احساس خستگی
• قرمزی روی پوست سینه
• خروج ترشحات غیرطبیعی از نوک پستان
• گرما و داغ شدن پستان
• سوزش در زمان شیر دادن

نکاتی درباره ماستیت

• شدت ماستیت در افراد مختلف متفاوت است؛ در برخی افراد به صورت موقتی و با علائم خفیف ظاهر می‌شود، اما در برخی دیگر می‌تواند شدید و تکرارشونده باشد.
• مراجعه به موقع به پزشک و رعایت توصیه‌های درمانی نقش مهمی در مدیریت این بیماری دارد و به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک می‌کند.
• ماستیت یک بیماری خوش‌خیم است و ارتباطی با سرطان پستان ندارد. همچنین، خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش نمی‌دهد.
• این بیماری معمولاً در زنان 17 تا 42 سال شایع‌تر است.

ماستیت در دوران شیردهی

ماستیت دوران شیردهی شایع‌ترین نوع این بیماری است و اغلب باعث درد و ناراحتی هنگام شیردهی می‌شود. این نوع ماستیت یکی از اصلی‌ترین دلایل مراجعه زنان شیرده به متخصص جراحی سینه است. با این حال، ماستیت محدود به دوران شیردهی نیست و ممکن است در هر زمانی، حتی خارج از دوران بارداری و شیردهی، ایجاد شود.

اهمیت تشخیص و درمان به‌موقع ماستیت

علائم ماستیت می‌تواند به صورت ناگهانی یا تدریجی ظاهر شود. تشخیص زودهنگام و مراجعه به پزشک متخصص نقش کلیدی در درمان مؤثر این بیماری دارد. هرچه درمان زودتر آغاز شود، روند بهبودی سریع‌تر و ساده‌تر خواهد بود. تأخیر در درمان می‌تواند به طولانی‌تر شدن دوره بیماری و افزایش عوارض آن منجر شود.

درمان بیماری ماستیت

متاسفانه هنوز درمان قطعی و مشخصی برای این بیماری یافت نشده است ولی به طور معمول از داروهای کورتون، آنتی بیوتیک، داروهای ضد التهاب برای درمان استفاده می شود.

آنتی‌بیوتیک برای درمان ماستیت

درمان ماستیت عفونی معمولاً با تجویز آنتی‌بیوتیک‌های مناسب آغاز می‌شود. این داروها به کاهش عفونت و التهاب کمک می‌کنند و درد و ناراحتی بیمار را تسکین می‌دهند. آنتی‌بیوتیک‌های مورد استفاده معمولاً از گروه پنی‌سیلین‌ها یا سفالوسپورین‌ها هستند. انتخاب داروی مناسب باید با توجه به نوع باکتری و شدت عفونت انجام شود. در موارد ماستیت غیرعفونی، آنتی‌بیوتیک‌ها معمولاً تأثیری ندارند، مگر اینکه عفونت ثانویه وجود داشته باشد.

پماد برای درمان ماستیت

پمادهای موضعی می‌توانند به کاهش درد، التهاب و تسکین علائم ماستیت کمک کنند. پمادهای ضدالتهاب مانند دیکلوفناک یا ایبوپروفن موضعی برای کاهش تورم و درد مؤثر هستند. همچنین، پمادهای آنتی‌بیوتیکی مانند موپیروسین ممکن است در صورت وجود ترک‌خوردگی یا عفونت سطحی پوست پستان تجویز شوند. استفاده از پماد باید با تجویز پزشک صورت گیرد تا از اثربخشی درمان و پیشگیری از عوارض اطمینان حاصل شود.

عمل جراحی ماستیت

جراحی در ماستیت به‌عنوان آخرین گزینه درمانی و در صورت عدم پاسخ به دارو یا تشکیل آبسه‌های پیچیده انجام می‌شود. جراحی می‌تواند شامل تخلیه آبسه، برداشتن بافت آسیب‌دیده (لامپکتومی) یا در موارد نادر، ماستکتومی (برداشتن کامل پستان) باشد. هدف از جراحی، کاهش علائم، رفع عفونت و پیشگیری از عود بیماری است. این روش باید با مشورت پزشک متخصص و بر اساس شدت بیماری انتخاب شود.

فرق ماستیت و آبسه

ماستیت و آبسه سینه ؛ هر دو مشکلات مربوط به پستان هستند، اما ماستیت به التهاب عمومی بافت پستان اشاره دارد، در حالی که آبسه تجمع چرک در یک ناحیه خاص از پستان است که معمولاً نتیجه پیشرفت ماستیت عفونی است.

علائم:

• ماستیت درد و تورم گسترده
• آبسه درد موضعی و توده قابل لمس

علت:

• ماستیت انسداد یا عفونت
• آبسه عارضه ماستیت عفونی

شدت:

• ماستیت خفیف‌تر
• آبسه جدی‌تر و پیچیده‌تر

آیا ماستیت خطرناک است؟

ماستیت در اکثر موارد یک بیماری خوش‌خیم و قابل درمان است، اما اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند خطراتی ایجاد کند. عدم درمان به موقع ممکن است به تشکیل آبسه منجر شود که نیاز به تخلیه جراحی دارد. همچنین، عفونت شدید و گسترش آن به بافت‌های اطراف می‌تواند وضعیت بیمار را پیچیده‌تر کند. در ماستیت غیرعفونی، نگرانی‌های مربوط به عود بیماری وجود دارد، اما این بیماری به خودی خود خطرناک نیست و ارتباطی با سرطان پستان ندارد.

فقط زنان شیرده به بیماری ماستیت مبتلا می شوند؟

زنانی که زایمان نکرده اند یا یائسه شده اند نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. علت این ابتلا تغییرات هورمونی است.

رعایت چه نکاتی سبب پیشگیری از ابتلا به این بیماری می شود؟

• تعویض مداوم پستان ها برای شیردهی که سبب تخلیه کامل سینه ها می شود.
• تا زمانی که نوزاد به غذا خوردن بیفتد، شیردهی را ادامه دهید.
• سعی کنید ساعات بین شیردهی طولانی نشود.
• شستن پستان ها با آب گرم قبل از شیردهی سبب افزایش خروج شیر می شود.
• برای توقف شیردهی به صورت تدریجی عمل کنید زیرا قطع ناگهانی آن باعث بازگشت ماستیت می شود.

چه نکاتی می تواند پس از ابتلا به ماستیت مفید باشد؟

• با استفاده از کمپرس سرد می توان یک سری از علائم مانند درد و تورم را کاهش داد. دقت کنید که کمپرس آب گرم می تواند سبب افزایش تورم و التهاب پستان ها شود.
• به مادران توصیه می شود که زمانی که سینه ها نرم تر هستند تمام شیر داخل سینه خود را خارج کنند سپس به نوزاد بدهند.
• شیردهی مکرر به نوزاد می تواند سبب کاهش التهاب شود. این مادران باید سعی کنند که حتی در صورت درد نیز به شیردهی ادامه دهند. برای خارج کردن شیر می توان از شیردوش ها نیز استفاده کرد. حتی اگر نوزاد مایل به خوردن شیر نیست، بهتر است شیر اضافه تخلیه شود.
• نوشیدن بیشتر مایعات باعث تولید بیشتر شیر شده که می تواند به کاهش علائم آزار دهنده ی این بیماری کمک کند. چرا که مایعات با افزایش تعداد دفعات ادرار، به دفع باکتری‌ ها و عوامل عفونت ماستیت از بدن کمک می کنند.
• استفاده از سوتین‌ و یا تاپ‌های تنگ منع می شود.
• شستن مرتب سینه ها با آب و صابون باعث منع ورود باکتری های مضر به مجاری شیر می شود.