تزریق اپیدورال چیست و چگونه انجام می شود؟

دکتر سلمان فلاح [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drsalmanfallah.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول تلفن مطب : 91011414 - 031

تزریق استروئید اپیدورال (ESI) یک گزینه درمانی رایج برای بسیاری از انواع کمردرد و پا درد است. آن‌ها برای دهه‌ها مورد استفاده قرار گرفته‌اند و بخشی جدایی ناپذیر از مدیریت غیرجراحی سیاتیک و کمردرد محسوب می‌شوند.

اهداف تزریق

اهداف تزریق استروئید اپیدورال عبارتند از:

• کنترل درد با کاهش التهاب در داخل و اطراف ریشه‌های عصبی
• بهبود تحرک و عملکرد در ناحیه کمر و پاها
• افزایش توانایی بیمار برای انجام دادن فعالیت‌های روزمره و رها شدن از محدودیت‌های ناشی از تحمل درد

در بیشتر موارد تزریق استروئید اپیدورال، طول برنامه مراقبت شخصی ممکن است پس از یک سری درمان‌های غیرجراحی، مانند داروها و فیزیوتراپی در نظر گرفته شود.نقش تزریق به طور معمول ارائه تسکین کافی درد برای بازگشت به فعالیت‌های روزمره و پیشرفت در فیزیوتراپی است.

مزایای احتمالی تزریق استروئید اپیدورال

اکثر پزشکان موافق هستند که تزریق اپیدورال می‌تواند در طول یک دوره حاد درد کمر و یا پا مفید باشد. اشکالات اصلی تزریق‌ها این است که همیشه موثر نیستند و در صورت موثر بودن، تسکین درد موقتی است و از یک هفته تا یک سال متغیر است. به طور معمول، اگر تزریق اولیه موثر باشد، ممکن است حداکثر 3 تزریق در یک سال انجام شود.

تزریق استروئید در فضای اپیدورال کمر ممکن است مزایای زیر را داشته باشد:

• کاهش درد و التهاب عصبی: استروئیدها تولید مواد شیمیایی التهابی را کاهش داده و حساسیت فیبرهای عصبی را نسبت به درد کاهش می‌دهند و سیگنال‌های درد کمتری تولید می‌کنند.
• محدود شدن مصرف داروهای خوراکی: تسکین درد ناشی از این تزریقات ممکن است به محدود کردن یا رفع نیاز به داروهای خوراکی کمک کند. موردی که در صورت مصرف طولانی مدت عوارض جانبی دارد.
• ادامه روند فیزیوتراپی و بهبودی: این تزریق ممکن است باعث تسکین درد کافی شود تا به بیمار اجازه دهد با برنامه فیزیوتراپی و توانبخشی پیشرفت کند.
• به تعویق انداختن جراحی: تسکین درد ناشی از تزریق استروئید اپیدورال ممکن است باعث به تعویق انداختن جراحی شود و اگر فیزیوتراپی موثر باشد، ممکن است نیاز به مداخله جراحی را برطرف کند.

رویکردهای تزریق اپیدورال

تزریق اپیدورال ممکن است با استفاده از یکی از روش‌های زیر انجام شود:

• مسیر ترانسفورمینال: این تکنیک امکان تجویز دقیق محلول استروئید را در فضای اپیدورال، نزدیک ناحیه‌ای که احتمال تحریک عصب وجود دارد را می‌دهد. این روش تزریق، ریشه‌های عصبی خاصی را برای کنترل التهاب و درد هدف قرار می‌دهد.
• مسیر بین لایه ای: در این روش، سوزن از پشت ستون فقرات وارد شده و دارو در فضای اپیدورال ذخیره می‌شود. این روش از دقت کمتری برخوردار است، زیرا دارو را در نزدیکی ریشه عصب مورد نظر قرار نمی‌دهد و محلول استروئیدی آزاد است که در فضای اپیدورال پخش شود.
• مسیر دمی: این یک روش کلی است که ساده بوده اما دارو مستقیماً به منبع درد در فضای اپیدورال و اطراف اعصاب نمی‌رسد. رویکرد دمی ممکن است موثر نباشد اما انجام آن ایمن‌تر و آسان‌تر تلقی می‌شود. این روش ممکن است به کنترل درد گسترده یا موضعی کمک کند.

زمان استفاده از تزریق استروئید اپیدورال

تزریق اپیدورال کمر به طور معمول در درمان بیماری‌هایی که باعث تحریک و یا التهاب ریشه‌های عصب نخاعی با درد در ناحیه کمر و پا می‌شوند، استفاده می‌شود. شایع‌ترین بیماری‌های تحتانی که تحت درمان قرار می‌گیرند، عبارتند از:

• فتق دیسک کمری
• بیماری دیسک دژنراتیو کمری
• تنگی کانال نخاعی کمری
• کمردرد موضعی (کمر درد محوری)
• لنگش عصبی (درد پشت و پا که هنگام راه رفتن رخ می‌دهد)
• درد سیاتیک پادن
• گردن درد

خطرات احتمالی و موارد منع مصرف تزریق اپیدورال

تزریق استروئید اپیدورال نسبتاً بی خطر و کم تهاجم تلقی می‌شود. عوارض جانبی موقت ممکن است در برخی موارد رخ دهد و شامل موارد زیر می‌شود اما محدود به این‌ها نیست:

• درد بعد از تزریق
• حالت تهوع
• سردرد
• سرگیجه
• غش (حمله وازوواگال)
• سرخ شدن صورت

این عوارض جانبی معمولاً در عرض چند دقیقه تا چند ساعت برطرف می‌شوند. عوارض جدی، هر چند نادر است اما ممکن است شامل آسیب نخاعی، سوراخ شدن دورال و سکته مغزی باشد.

عوامل مشترک تاثیر گذار بر موفقیت تزریق

اثر بخشی اپیدورال به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله:

• شرایط زمینه‌ای: این درمان تزریقی معمولاً در مدیریت کمردرد همراه با سیاتیک در مقابل کمردرد تنها موثرتر است. در حالی که تزریق ممکن است برای درمان کمردرد غیر رادیکولار و موضعی استفاده شود که ممکن است کم اثر باشد.
• مسیر اجرا: تحقیقات نشان می‌دهد که مسیرهای Transforaminal و Interlaminar در مقایسه با مسیر دمی نتایج موثرتری به دست می‌آورند.
• نوع استروئید: استروئیدهای نامحلول یا حاوی ذرات معلق مانند متیل پردنیزولون یا تریامسینولون دارای اثر طولانی مدت هستند. استروئیدهای محلول در آب یا غیر ذره ای مانند دگزامتازون، ایمن‌تر از استروئیدهای ذره‌ای محسوب می‌شوند اما تمایل به اثر کوتاه مدت دارند.

میزان موفقیت برای سیاتیک:

سیاتیک که از نظر پزشکی به عنوان رادیکولوپاتی کمری شناخته می‌شود، درد عصبی است که از اعماق باسن شروع شده و به سمت ران و یا ساق پا حرکت می‌کند. سیاتیک معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که فتق دیسک یا تنگ شدن دهانه استخوان برای اعصاب نخاعی (تنگی فورامینال نخاعی) اتفاق افتاده و ریشه عصبی را در ستون فقرات کمری فشرده کند.

نتایج کارآزمایی بالینی در درمان درد سیاتیک با تزریق استروئیدهای اپیدورال دارای میزان موفقیت زیر است:

• دیسک فتق کمری: تجزیه و تحلیل چندین کارآزمایی بالینی بزرگ نشان داد که 40 تا 80 درصد از بیماران بیش از 50 درصد بهبود درد سیاتیک و نتیجه عملکردی را از 3 ماه تا 1 سال تجربه کردند که 1 تا 4 تزریق در آن سال انجام داده‌اند.
• تنگی مجرای ستون فقرات: در گروهی از 60 شرکت کننده، درد سیاتیک در 87 درصد بیماران مبتلا به تنگی خفیف تا متوسط ​​و 42 درصد از بیماران مبتلا به تنگی شدید تسکین یافت. درمان شامل 1 تزریق بوده و اثرات آن تا 3 ماه به طول انجامید.

سایر شرایط مانند کیست‌های ستون فقرات یا ضخیم شدن رباط‌ها که باعث فشردگی عصب نخاعی و درد عصب رادیکولار در پاها می‌شود نیز ممکن است هنگام درمان با این تزریق‌ها نتایج مشابهی را به همراه داشته باشد.

میزان موفقیت در کمردرد محوری:

درد موضعی کمر معمولاً به دلیل تغییرات التهابی در بافت نرم نخاع یا دیسک‌های کمری ایجاد می‌شود. در تحقیقی که بر روی 120 شرکت کننده با کمردرد محوری انجام شد، درمان با 4 تزریق در طول 1 سال بیش از 50 درصد بهبود درد و 68 درصد نتیجه عملکردی را در بیماران نشان داد.

میزان موفقیت در لنگش عصبی:

لنگش عصبی که با درد در هر دو پا هنگام راه رفتن در فواصل متغیر مشخص می‌شود، معمولاً با تزریق دو طرفه استروئید اپیدورال ترانسفورامینال (در دو طرف ستون فقرات انجام می‌شود) درمان می‌شود.

مطالعه‌ای که بر روی 22 شرکت کننده انجام شد نشان داد که 30 درصد از بیماران در 1 ماه، 53 درصد در 3 ماه و 44 درصد در 6 ماه پس از تزریق دو طرفه احساس تسکین می‌کنند.