علت و علائم تنگی سوراخ مجرای ادرار

دکتر پیمان صالحی [ متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری ]آدرس وب سایت : www.drsalehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم تلفن مطب : 35548081 - 031

به وجود آمدن اسکار و فیبروز در مجرای ادرار می تواند باعث باریک شدن مجرا شود . تنگی مجرای ادرار موجب محدود شدن جریان ادرار از مثانه به سمت بیرون شده و در نتیجه باعث به وجود آمدن مشکلات بسیاری در مجاری ادراری مانند تورم و عفونت و علائم سوزش ادرار می شود . در این مقاله به بررسی دقیق تر تنگی سوراخ مجرای ادرار می پردازیم .

علت تنگی سوراخ مجرای ادرار

• عفونت های مقاربتی :در رأس همه آنها التهاب مجرای ادراری به علت بیماری سوزاک می باشد که از طریق روابط جنسی محافظت نشده با کاندوم ، از فرد آلوده انتقال پیدا کرده و بعد از چند روز تا چندین هفته ، می تواند باعث به وجود آمدن خارش و سوزش مجرا و ترشحات چرکی زرد غلیظ که لباس زیر بیمار را آلوده می کند ، بشود .این امر در گذشته که سطح بهداشت و اطلاعات پایین بود یکی از شایع ترین علل تنگی مجرای ادراری در مردان به شمار می آمد .
• تروما و آسیب به مجرا : چندین نوع تروما و آسیب می تواند باعث ایجاد تنگی در مجاری ادراری شود ؛ ترومای غیر نافذ به فضای لگن ، که اغلب شدت این آسیب به حدی نیست که پارگی کامل ایجاد شود و ارتباط مجرا معمولا برقرار می ماند .
• ترومای نافذ که در آن گاهی اوقات اشیای برنده مثل چاقو و گلوله می توانند آسیب ایجاد کنند .
• ترومای یاتروژنیک ( ایجاد شده توسط کادر درمان ) که قابل توجه است و در آن شایع ترین دلیل آسیب به مجرا ، در اثر سونداژ یا وارد کردن وسایل می باشد .
• شکستگی لگن که شایع ترین علت آن ، تصادفات اتومبیل بوده که در ۱۰ درصد موارد با پارگی مجرا همراه است .
• ختنه :یکی از علل تنگی مجرای ادراری عمل ختنه است . در بعضی از بچه ها ، ختنه باعث انسداد و تنگ شدن نوک مجرا می گردد که در معاینه ، ته مجرا کاملا تنگ می باشد و ادرار بچه باریک می آید و خوب تخلیه نمی شود .
• سوند زدن بی رویه : امروزه یکی از شایع ترین علت های تنگی مجرای ادراری آسیب به مجرا حین سوند زدن توسط افراد غیر مجرب می باشد .

علائم تنگی سوراخ مجرای ادرار

تنگی مجرا باعث بروز علائم متعددی می شود . این علائم از خفیف تا شدید متغیر می باشند . بعضی علائم تنگی مجرا شامل :

• کاهش فشار ادرار یا کاهش حجم ادرار
• احساس ناگهانی دفع ادرار
• درد یا سوزش موقع ادرار کردن
• درد در ناحیه لگن یا پایین شکم
• ترشح مجرا
• تورم و درد آلت
• وجود خون در منییا ادرار
• عدم توانایی در ادرار کردن ، که نیاز به دخالت سریع تیم پزشکی دارد

چه عواملی شانس ابتلا به تنگی سوراخ مجرای ادرار را بیشتر می کنند ؟

عواملی مانند :

• فرد دارای یک یا چند بیماری مقاربتی بوده است
• اخیرا برای تخلیه ادرار از مثانه ، سوند در مجرا گذاشته باشند
• عفونت مجرا
• بزرگی پروستات

درمان تنگی سوراخ مجرای ادرار

درمان معمولا به دو روش اندوسکوپیک و آناستوموتیک انجام می شود :

روش های اندوسکوپیک

1. اتساع مجرای ادرار : این روش برای اغلب موارد تنگی قابل انجام است ولی برای برخی موارد مناسب نیست . تنگی هایی که به اتساع مکرر نیاز دارند بهتر است به روش دیگری درمان شوند . اتساع مجرای ادرار می تواند باعث خونریزی و عفونت شود .
2. اورتروتومی داخلی :انجام اورتروتومی ، بریدن و پاره کردن حلقه تنگی است به این امید که در محل شکاف ، اپی تلیوم رشد کند و مانع اتصال مجدد و تشکیل حلقه تنگی شود .
3. استنت های مجرا :گذاشتن استنت دائم داخل مجرا برای درمان تنگی نیز یکی از روش های رایج است . استنت های دائمی از جنس استیل یا تیتانیوم ، با استفاده از سیستوسکوپی پس از انجام دیلاتاسیون یا اورتروتومی داخلی ، در مجرای بولبار گذاشته می شوند . انجام این عمل به شکل سرپایی بوده و پس از آن بیمار مرخص می شود .

روش های آناستوموتیک و عمل جراحی جایگزینی

در این روش تنگی مجرا باید کاملا برداشته شود و دو قسمت سالم مجرا به هم دوخته شود . سپس یک سوند به مدت ۷ تا ۱۰ روز در مجرا گذاشته می شود تا محل عمل ( آناستاموز ) جوش بخورد . پیش آگهی این نوع درمان بسیار عالی است و غالبا تنگی مجدد ایجاد نمی گردد .