تهیه رادیوگرافی یا عکس از کمر چه عللی دارد؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

رادیولوژی کمر تصاویری از ستون فقرات ارائه می دهد که ممکن است از این تصاویر برای یافتن جراحات یا بیماری های مربوط به دیسک و یا مفاصل ستون فقرات بهره برد. این مشکلات می توانند شامل شکستگی های ستون مهره، عفونت ها، دررفتگی ها، تومورها یا بیماری دیسک باشند. اشعه ایکس می تواند از بسیاری از اشیاء از جمله بدن انسان عبور کند. اشعه ایکس در نتیجه ی برخورد با دستگاه شناساگری که مسئول ثبت فیلم بوده و یا تصاویر را به کامپیوتر می فرستد، تصاویر عکسبرداری را ایجاد می کند. بافت های متراکم بدن از قبیل استخوان، بسیاری از اشعه های ایکس را جذب و بلوکه می کنند و در تصاویر عکسبرداری شده با اشعه ایکس سفید به نظر می رسند. بافت هایی با تراکم کمتر، از قبیل عضلات و اندام ها پرتوهای ایکس کمتری را بلوکه کرده (اشعه ایکس بیشتری از آنها عبور می کند) و در تصاویر عکسبرداری شده با اشعه ایکس همانند سایه هایی خاکستری به نظر می رسند. نوعی از اشعه ایکس که عمدتاً از طریق هوا عبور می کند (مثلاً از طریق ریه ها) در تصاویر عکسبرداری شده با اشعه ایکس سیاه به نظر می رسد.

انواع رادیولوژی کمر

این رادیولوژی در چند بخش انجام می شود که عبارتند از:

• رادیولوژی ساکروم: درد این بخش تصویری دقیق از استخوان های به هم پیوند خورده 4 و 5 مهره نمایش داده می شود که در انتهای ستون فقرات قرار دارند.
• رادیولوژی ستون فقرات توراسیک: در این آزمایش هم تصاویری از استخوان 12 قفسه سینه که توراسیک نام دارد گرفته می شود.
• رادیولوژی ستون فقرات گردنی: در این مرحله از رادیوگرافی تصاویری مربوط به استخوان های مهره هفتم گردن ارائه می شود.
• رادیولوژی ستون فقرات کمری خارجی: از این مرحله از رادیوگرافی تصاویری از استخوان مره 5 انتهای کمر و ساکروم برداشته می شود.

علل انجام رادیولوژی کمر

• پیدا کردن علت دردهای مداوم، بی حسی یا ضعف و سستی.
• بررسی آرتروز مفاصل بین مهره ای و فروپاشی (انحطاط) دیسک های بین استخوان های ستون فقرات.
• بررسی جراحات وارده به ستون فقرات، از قبیل شکستگی یا دررفتگی.
• بررسی اثرات ناشی از مشکلاتی مانند عفونت ها، تومورها و یا اسپرز استخوانی (زائده استخوانی) بر روی ستون فقرات.
• بررسی انحنای غیر طبیعی ستون فقرات، از قبیل اسکولیوز در کودکان و نوجوانان.
• بررسی ستون فقرات برای مشکلات موجود در هنگام تولد (بیماری های مادرزادی)، مانند اسپینا بیفیدا در نوزادان، کودکان و بزرگسالان جوان.
• بررسی تغییرات ستون فقرات بعد از عمل جراحی ستون فقرات.

آمادگی پیش از انجام رادیولوژی کمر

در هنگام مراجعه برای رادیولوژی کمر، پزشک خود را از باردار بودنتان مطلع نمایید. ممکن است بارداری و رادیولوژی با هم در تداخل باشند. لذا این نکته را در نظر بگیرید که برای بیشتر افراد رادیولوژی کاملاً بی ضرر بوده و برای سایرین نیز منافع آن از عوارض جانبی احتمالی بسیار بیشتر می باشد.

در صورتی که انجام تصویربرداری کمر برای مادران ضروری تشخیص داده شود، می توان از پیش بندهای سربی که در تصویربرداری OPG نیز استفاده می گردد، بر روی شکم مادران استفاده نمود. همانند سایر تصویربرداری هایی که به کمک اشعه ایکس انجام می گیرد، می بایست تمامی زیور آلات خود را پیش از انجام این پروسه در بیاورید. بهتر است پیش از انجام رادیولوژی لباس های خود را نیز با پوشش مخصوصی تعویض نمایید.

نحوه انجام رادیولوژی کمر

برای انجام رادیولوژی کمر کافی است که بیمار روی تختی که دستگاه رادیولوژی دارد دراز بکشد. دستگاه حرکت می کند تا بتواند در معرض اشعه های ایکس قرار بگیرد. در این مدت، تمام عکسبرداری های لازم از نواحی مورد نظر انجام می شود. در تمام طول مدت تنها کاری که بیمار لازم است انجام دهد این است که ثابت و بی حرکت باشد تا کیفیت عکس ها خوب گردد. (در صورت حرکت، عکس ها تار می شود و کمک لازم را در جهت تشخیص به پزشک نمی کند).

مزایای انجام رادیولوژی کمر

1. معمولاً اولین آزمایشی که متخصص پیشنهاد می دهد، آزمایش ساده اشعه ایکس یا رادیولوژی است. این آزمایش با کمک امواج برای نفوذ به استخوان ها و بافت های نرم با چگالی های مختلف انجام می شود تا قسمت های استخوانی کمر را نمایش دهد.
2. تصویربرداری با اشعه ایکس روشی غیر تهاجمی است.
3. به متخصص کمک می کند که تغییرات ستون فقرات و دیسک بین مهره ای، هم ترازی و انحراف ستون فقرات، عدم ثبات ستون فقرات، نقص های ارثی ستون فقرات، آسیب های ایجاد شده توسط ضربه، پوکی استخوان (کمبود کلسیم در استخوان ها)، عفونت و تومور را اندازه گیری کند. گاهی متخصص پیشنهاد می دهد که تصویربرداری اشعه ایکس در موقعیت های مختلف انجام شود تا دقیق تر مشکل را بررسی کند.

عوارض رادیولوژی کمر

پرتوی مورد استفاده در رادیولوژی از نوع اشعه یونیزه است. به طور کلی فواید رادیولوژی کمر، خیلی بیشتر و مهم تر از عارضه احتمالی پرتو تابی است. در سطوح دوز پرتو تابی مناسب تصویربرداری تشخیصی، شواهد بسیار کمی دال بر اثر سوء بر سلامتی موجود است.