سونوگرافی داپلر اندام در چه مواردی درخواست شده و چگونه انجام میشود؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

امروزه به لطف پیشرفت های تکنولوژی در تجهیزات پزشکی، روند تشخیص و درمان بیماری ها سریع تر، آسان تر و با عوارض کمتر انجام می شود. این قضیه در مورد سونوگرافی داپلر رنگی نیز صادق است که به پزشکان این اجازه را می دهد تا تغییرات و عارضه های اندام فوقانی و تحتانی بدن را بدون استفاده از اشعه ایکس یا تزریق ماده خاصی تشخیص دهند. سونوگرافی داپلر با استفاده از تابش امواج صوتی به بافت های بدن، تصاویری تولید می کند. پزشک با استفاده از این تصاویر مشکلاتی از قبیل اختلال در گردش خون مانند وجود لخته خون در رگ ها را در بافت ها و اندام مختلف بدن تشخیص می دهد.

تشخیص بیماری ترومبوز عمیق عروق با سونوگرافی داپلر رنگی

• سونوگرافی داپلر رنگی یکی از روش های اصلی تشخیص بیماری ترومبوز عمیق عروق (DVT) است. بیماری که در آن لخته های خون در عروق خونی به خصوص در پاها گیر می افتند. این بیماری می تواند سبب مشکلات عدیده ای از جمله تجمع لخته خون در ریه ها شود و حیات بیمار را به خطر بیاندازد، بنابراین انجام سونوگرافی داپلر رنگی برای این بیماران در صورت مشاهده علائم ضروری است.
• سونوگرافی داپلر یک روش غیر تهاجمی و بدون درد است که بیمار را در معرض تابش مضری قرار نمی دهد. هیچگونه خطری در ارتباط با این نوع آزمایش وجود نداشته و افراد در طول انجام این آزمایش احساس ناراحتی نخواهند داشت.

علل انجام سونوگرافی داپلر

در بیمارانی که با شکایت از علائمی چون درد، تورم و غیره نزد پزشک می روند انجام این سونوگرافی توسط پزشک، تجویز می شود. از جمله مواقعی که پزشکان این سونوگرافی را توصیه می کنند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• وجود تنگی نفس در بیمار
• ترومبوز وریدی
• احتمال وجود لخته خون در جریان خون
• سکته
• بررسی جریان خون در قلب، پانکراس، کبد، مغز، آئورت شکمی و کاروتید
• بررسی نارسایی های رگ های خونی و عملکرد ضعیف دریچه های خونی در رگ های پا
• نقص مادرزادی در دریچه های قلب
• جهت پیدا کردن عروق خونی مسدود شده
• شناسایی آنوریسم

انواع سونوگرافی داپلر

انواع دیگری از سونوی داپلر وجود دارد که با توجه به کاربرد متفاوت آن، اسامی متفاوتی نیز دارد. از جمله اصطلاحات سونوگرافی داپلر عبارتند از:

1- سونوگرافی داپلر داپلکس

• در سونوگرافی داپلر داپلکس (Duplex Doppler Ultrasonography) امواج صوتی، تصویر واضحی از اسکن گرفته شده از ناحیه مورد بررسی به دست می آید. به این ترتیب که یک نرم افزار رایانه ای، امواج منعکس شده از رگ ها را به نمودار تبدیل می کند. این نمودار به پزشک کمک می کند تا سرعت گردش خون و جهت جریان آن را بررسی و ارزیابی کند.

2- سونوگرافی پاور داپلر

• سونوگرافی پاور داپلر (Power Doppler Ultrasound) مانند سونوی داپلر رنگی است؛ اما با این تفاوت که قابلیت نفوذ کردن به داخل اندام ها را دارد تا گردش خون درون اندامی را دقیق تر بررسی کند. نتیجه این سونوگرافی نیز به صورت یک تصویر رنگی است که جهت و سرعت گردش خون را نمایش می دهد.

3- سونوگرافی داپلر موج پیوسته

• این نوع سونوگرافی که سونوگرافی داپلر کنار تخت (Beside) نیز نامیده می شود روشی است که در آن متخصص با شنیدن صدای منعکس شده از امواج موج پیوسته، متوجه مناسب بودن گردش خون یا انسداد و تنگی رگ ها خواهد شد. از سونوی داپلر کنار تخت برای تشخیص فوری مسدودی رگ های خونی استفاده می شود.

مزایای سونوگرافی داپلر

• نتایج سونوگرافی کالرداپلر بسیار سریع بوده و تصاویری که ایجاد می کند، بسیار دقیق است.
• این تست بدون درد بوده و امنیت بالایی دارد.
• در این آزمایش، امواج استفاده شده هیچ ضرری برای فرد نداشته و خطری برای او ایجاد نمی نماید.
• جریان متلاطم، رگ ها و دریچه ها را سریع شناسایی می نماید.
• ارزیابی شتاب و جهت جریان با این کار بسیار آسان صورت می گیرد.

نحوه انجام سونوگرافی داپلر اندام فوقانی و اندام تحتانی بدن

• برای انجام این روش، بیمار بر روی یک تخت معاینه دراز می کشد، سپس سونوگرافیست یک ژل محلول در آب را بر روی مبدل قرار داده و امواج صوتی با فرکانس بالا را به داخل عروق یا رگ های مورد مطالعه هدایت می کند. برای بررسی عروق، سونوگرافیست ممکن است کاف فشار خون را در اطراف مناطق مختلف بدن قرار دهد. این کاف ها به طور معمول روی اندام فوقانی و تحتانی بدن قرار می گیرند و به مقایسه فشار خون در قسمت های مختلف پا یا دست کمک می کنند. تصاویر در حالی که مبدل به پوست فشار وارد می آورد و در امتداد دست یا پا حرکت می کند، ایجاد می شوند.
• مبدل، امواج صوتی را از طریق پوست و سایر بافت های بدن به رگ های خونی می فرستد. امواج صوتی از رگ های خونی خارج شده و اطلاعات را برای پردازش و ضبط به رایانه ارسال می کند. رایانه نمودارها یا تصاویری تولید می کند که جریان خون از طریق عروق و رگ ها را نشان می دهد. مبدل برای مقایسه به مناطق مختلف منتقل می شود و با تشخیص جریان خون ممکن است صدای خاصی را در حین انجام این روش تصویربرداری بشنوید.

تفسیر سونوگرافی داپلر رنگی

نتایج سونوگرافی داپلر رنگی عروق به پزشکان کمک می کند میزان سلامتی رگ ها و عروق خونی را بررسی کنند. نتایج نرمال نشان می دهند که رگ های خونی هیچگونه انسداد یا تنگی ندارند. اگر متخصص سونوگرافی متوجه هر یک از ناهنجاری های زیر شود آن را در گزارش خود به پزشک درج می کند:

• وجود لخته های خونی
• وجود انسداد در رگ ها و مویرگ های خونی
• باریک شدن یک رگ
• اسپاسم یکی از عروق کرونری قلب در نتیجه استرس

هزینه سونوگرافی داپلر

• هزینه سونوگرافی داپلر بر اساس مصوبات وزارت بهداشت می باشد؛ اما به دلیل ارائه خدمت متعدد در مراکز گوناگون هزینه سونوگرافی داپلر به صورت دقیق مشخص نمی باشد و در مراکز درمان متعدد هزینه سونوگرافی داپلر متغیر است.

عوارض جانبی سونوگرافی داپلر

• هيچگونه گزارشي دال بر عوارض باليني سونوگرافي گزارش نشده و استفاده از سونوگرافي طبق نظر پزشک معالج با رعايت حد اعتدال کاملاً بي ضرر است.