ارزیابی سینوسهای ماگزیلاری با رادیوگرافی جهت تشخیص سینوزیت

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

سینوس ها در واقع فضاهای کوچکی پر از هوا هستند که در داخل استخوان های گونه و پیشانی جای دارند. سینوس ها معمولاً در فعالیت خود مقداری مخاط ترشح می کنند که این مخاط از طریق کانال های کوچک که به بینی راه دارند، به بیرون هدایت می شوند. سینوزیت به معنی التهاب سینوس ها است است. در اغلب موارد، سینوزیت موجب عفونت و چرکی شدن سینوس ها می شود. سینوسی که بیش از همه دچار این مشکل می شود، سینوس ماگزیلاری است.

در صورتی که تشخیص سینوزیت حاد داده شده باشد، از رادیوگرافی سینوس ها برای اطمینان از این بیماری به کار گرفته می شود. با رادیوگرافی سینوس ها یک سری تصاویر از حفره های سینوسی گرفته می شود. این عکسبرداری با اشعه ایکس صورت می گیرد که به دلیل تشخیص دقیق تر و ارزیابی سینوس ها از چند جهت گرفته می شود. در عکس سینوس‌های صورت می‌توان آناتومی طبیعی سینوس را مشاهده کرد که در این حالت سطح مایع و هوا داخل فضای سینوس‌ها دیده نمی‌شود. همچنین غشای مخاطی سینوس‌ها ضخیم نیست؛ اما در سینوس‌های غیر طبیعی، داخل سینوس مخاط و مایعی دیده می‌شود. همچنین غشای مخاطی سینوس‌ها ضخیم است که نشانه التهاب و عفونت در سینوس‌ها است.

علائم سینوس ماگزیلاری

وجود چند علامت از موارد زیر، می‌تواند نشانه‌ای از عفونت یا التهاب سینوسی باشد:

• سرفه
• تب
• عطسه
• گرفتگی بینی
• ترشحات مخاطی غلیظ
• افزایش ترشح مخاط
• درد و فشار در جمجمه
• آبریزش از چشم
• آبریزش پشت حلق
• خستگی و ضعف
• درد گلو
• درد در دندان‌های فک بالا یا فک بالا
• درد گوش

عوامل ابتلا به سینوزیت

بیماری سينوزيت و عفونت سینوس ها، می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد؛ اما در حالت کلی از تجمع مایع در سینوس ها می توان به عنوان بستری برای تجمع و تکثیر میکروب ها و در واقع عامل اصلی ابتلا به سينوزيت در تمامی افراد مبتلا به این بیماری یاد کرد.

مهم ترین عوامل زمینه ساز ابتلا به سینوزیت عبارتند از:

• ویروس ها: عفونت های ویروسی، تقریبا %۹۰ موارد ابتلا به سينوزيت در بزرگسالان را تشکیل می دهند.
• باکتری ها: آلودگی های باکتریایی، عامل حدود %۱۰ از موارد ابتلا به سينوزيت در افراد بزرگسال می باشند.
• آلاینده ها: گاهی التهاب سینوس ها و بروز عفونت در لایه مخاطی سینوس ها از قرارگیری در معرض مواد شیمیایی یا تحریک کننده موجود در هوا ناشی می شود.
• قارچ ها: قارچ ها به ندرت منجر به بروز بیماری سينوزيت می شوند، با این حال نباید از آنها غافل شد؛ چراکه گاهی نفوذ قارچ ها به درون فضای خالی پشت بینی زمینه ساز التهاب سینوس ها به شمار می رود.

عوامل تشدید ریسک ابتلا به سينوزيت

1. پولیپ بینی
2. ضعف سیستم ایمنی
3. حساسیت و آلرژی
4. عفونت های دستگاه تنفسی نظیر سرماخوردگی
5. اختلالات ساختاری بینی مانند انحراف تیغه بینی

عوارض سینوزیت

هرچند عوارض سینوزیت نادر هستند؛ اما این امکان وجود دارد که یک عفونت سینوسی، مستقیماً از طریق دیواره‌ی سینوس به مغز برسد و وضعیتی بسیار خطرناک و کشنده ایجاد کند (مثلاً مننژیت یا آبسه مغزی). ضمناً سایر بافت‌های اطراف نیز ممکن است عفونی‌شده و مشکلاتی ایجاد کنند. ممکن است عفونت سینوس‌ها به استخوان برسد یا اطراف چشم‌ها را مبتلا کند. هر چند این موارد نادر هستند؛ اما در صورت وقوع می‌توانند کشنده باشند. بیشتر افرادی که دچار نقص ایمنی هستند، دیابت دارند و یا دچار تروماهای متعدد در ناحیه‌ی سر می‌شوند، در معرض عوارض خطرناک سینوزیت هستند.

کاربرد رادیوگرافی سینوس

انجام رادیوگرافی صورت و سینوس‌ها به منظور بررسی مشکلات مختلفی صورت می‌پذیرد. این مشکلات عبارتند از:

1. تشخیص مشکلات سینوسی در صورت و بینی
2. بررسی وجود هرگونه تومور یا پولیپ احتمالی
3. بررسی احتمال شکستگی استخوان‌های صورت و بینی
4. بررسی احتمال شکستگی استخوان‌های اطراف چشم
5. بررسی وضعیت سینوس‌ها قبل از انجام عمل جراحی سینوس‌ها
6. بررسی احتمال وجود جسم خارجی در این ناحیه
7. بررسی عواملی که منجر به درد صورت شده است.

روش رادیوگرافی سینوس

ممکن است از شما خواسته شود بر روی تخت رادیولوژی دراز کشیده و یا بر روی یک صندلی بنشینید. برای به دست آوردن تصاویر در نماهای مختلف ممکن است لازم باشد تا سر را در جهات متفاوتی بچرخانید. باید در طی رادیوگرافی سر خود را کاملاً ثابت و بی حرکت نگه دارید. در صورت نیاز به تصاویر حفره های اوربیتال و یا سینوس‌ها، معمولاً از فرد خواسته می‌شود تا بنشیند. ممکن است از یک پد به ‌عنوان تکیه‌گاهی برای نگه داشتن سر شما استفاده شود.

آمادگی جهت رادیوگرافی سینوس

جهت حفاظت در برابر پرتوهای اشعه ایکس نوعی پیشبند سربی به بیمار داده میشود. باید هرگونه طلا و جواهراتی را که ممکن است در مسیر تصویر اشعه ایکس قرار بگیرد، از بدن خود خارج نمایید. همچنین دندان‌های مصنوعی و عینک خود را دربیاورید. بهتر است بانوان باردار در معرض پرتوهای رادیوگرافی قرار نگیرند.

عوارض رادیوگرافی سینوس

خطرات ناشی از اشعه ایکس معمولاً در مقایسه با منافع این آزمون بسیار اندک می‌باشد.