ریزش مو یکی از مشکلات شایعی است که افراد زیادی با آن مواجه هستند. ریزش موی بیش از حد که باعث کم پشتی، طاسی و یا کچلی می شود، نوعی بیماری محسوب می شود و باید با آن مقابله کرد. روش های زیادی برای مقابله با این مشکل وجود دارد. استفاده از داروهای درمان ریزش مو یکی از این روش های کم خطر هستند. استفاده از داروها، علاوه بر این که عوارض جراحی را ندارند، به خوبی بر عمل اثر کرده و در پیشگیری و درمان ریزش موثر هستند. داروهای زیادی برای درمان ریزش مو وجود دارد که در انتخاب آنها باید علت ریزش مو، شرایط فیزیکی و جنسیت را در نظر گرفت. داروهای درمان ریزش مو، طیف وسیعی از داروها هستند که به روش های مختلفی اقدام به درمان می کنند. برخی از آنها روی فولیکول های مو اثر می گذارند، برخی از آنها چربی سر را تنظیم می کنند و برخی دیگر سلامت گرافت مو را افزایش می دهند. در ادامه بهترین داروهای درمان ریزش مو معرفی میشود.

علل ریزش مو

• ریزش مو به علت وراثت یکی از واضح ترین دلیل است که فرد بدون مراجعه به پزشک، فقط کافی است به اطرافیان خود نگاهی بیندازد تا متوجه شود دلیل اصلی در نوع ژن خانواده است.
• داشتن استرس در جوانان، امروزه به دلایل فشارهای جامعه عوارضی مانند افسردگی و ریزش مو را در بر می گیرد.
• گرفتن رژیم های غذایی نادرست برای رسیدن به اندامی ایده آل باعث شده که دیگر به عوارض آن توجه نکنید.
• مراقبت های نادرست از موها با استفاده مداوم مواد شیمیایی
• مصرف داروهایی خاص به علت تداخل در تولید هورمون ها میتواند از علل ریزش مو در جوانان باشد.
• بروز بیماری هایی مانند تیروئید، افسردگی و کم خونی
• مشکلات هورمونی
• مشکل در سیستم ایمنی بدن
• کم خونی ناشی از فقر آهن
• کم آبی نیز در بدن نیز از علل ریزش مو در جوانان است. آب در هیدراته کردن پوست سر نقش مهمی را ایفا میکند. در صورتی که موی سر رطوبت لازم را نداشته باشد شکننده و ضعیف میشود و رشد نخواهد کرد.
• در بعضی از افراد بیماری بنام وسواس موکنی وجود دارد که همین بیماری یکی از علل ریزش مو در جوانان است.
• داشتن سوختگی و یا جای زخم در پوست سر میتوانند اثر تخریبی بر فولیکول مو بگذارد.

انواع الگوی ریزش مو

آندروژن آلوپسی

این مورد زنان و مردان را تحت تأثیر قرار می دهد؛ اما در مردان رایج تر است. این مسئله معمولاً طاسی الگوی مردانه گفته می شود و می تواند بر مردان در سال های نوجوانی و یا اوایل دهه 20 تأثیر بگذارد. به طور معمول، این نوع آلوپسی باعث کاهش تدریجی مو می شود که در نهایت منجر به ریزش یا کاهش بیشتر مو سر می شود. این رایج ترین نوع آلوپسی است که باعث ریزش مو زود هنگام می شود.

آلوپسی کناره های سر

این رایج ترین شکل طاسی است و معمولاً جای نگرانی نیست چون به ریزش موی طبیعی با افزایش سن اشاره می کند.

آلوپسی کلی و کامل

این مورد باعث می شود موی تمام بدن از جمله ابروها، مژه ها، مو روی بازوها، پاها و صورت و همچنین پوست سر بریزد.

انواع دیگر آلوپسی وجود دارد که برخی از آنها عمدتاً کودکان، زنان و افراد مسن را تحت تأثیر قرار می دهند و یا از شرایط روانی ناشی می شوند. برخی از آنها به طور معمول با اختلالات دیگر، به ویژه اختلالات هورمونی و اختلالات تغذیه دیده می شوند.

تشخیص ریزش مو

1. آزمایش خون. این مورد به شرایط پزشکی پوشش داده نشده مرتبط با ریزش مو مانند بیماری تیروئید کمک میکند.
2. تست کشش. پزشک به آرامی مقداری از موهایتان را میکشد تا ببیند چه مقدار ریزش مو دارید. این مورد در تعیین مرحله ریزش کمک میکند.
3. بیوپسی پوست سر. پزشک نمونه هایی از پوست یا چند تار موی کنده شده از پوست سر را برای بررسی ریشه های مو خراش میدهد که میتواند در تعیین عامل عفونی که باعث ریزش مو شده موثر باشد.
4. میکروسکوپ نوری. پزشک از ابزار ویژه برای بررسی موهای کنده شده استفاده میکند. میکروسکوپ نوری اختلالات احتمالی پوشش داشته نشده از ساقه مو را تعیین میکند.

داروهای ریزش مو

برای آشنایی بیشتر با تأثیر و کاربرد داروهای ضد ریزش مو، در ادامه برخی از انواع مهم ترین داروهایی که برای درمان ریزش مو تجویز می شوند را بررسی می کنیم. این داروها از نوع خوراکی، تزریقی و مالشی به صورت موضعی هستند.

۱. ماینوکسیدیل

یکی از اصلی ترین داروهای ضد ریزش مو، هم برای مردان و هم برای زنان داروی ماینوکسیدیل ۵% است. به آن ماینوکسیدیل موضعی نیز گفته می شود. ماینوکسیدیل به عنوان داروهای موضعی (مانند محلول/لوسیون موضعی و فوم) موجود است که ممکن است برای مردان و زنان استفاده شود. این داروی موضعی مستقیماً روی پوست سر اعمال می شود. اگر درمان با ماینوکسیدیل متوقف شود، روند طاسی معمولاً از سر گرفته خواهد شد. موهایی که دوباره رشد کرده اند ممکن است سه تا چهار ماه پس از قطع درمان بریزند. این دارو بهترین درمان ریزش مو زنان و مردان است و می توان از آن برای موارد مختلف ریزش مو استفاده کرد.

۲. داروهای ضد آندروژن

داروهای ضد آندروژن از جمله مهم ترین داروهای ضد ریزش مو هم خصوصا در مردان هستند و انواع مختلفی دارند. این داروها معمولا در دسته هورمون های مردانه دسته بندی می شوند. یک داروی ضد آندروژن می تواند به درمان ریزش مو در مردان مبتلا به طاسی معمولی مردانه کمک کند و روند ریزش را کند کند.آندروژن ها هم در مردان و هم در زنان تولید می شوند و جز هورمون های جنسی محسوب می شوند؛ اما معمولا در مردان سطح بالاتری از این هورمون ها ترشح می شود و بیشتر عامل ریزش موها در مردان خواهد بود. این داروها که انواع مختلفی دارند، در واقع مهارکننده های گیرنده آندروژن هستند و از این طریق باعث جلوگیری از ریزش موها خواهند شد.

۳. اسپیرونولاکتون

یکی از داروهای ضد ریزش مو که مصرف زیادی هم برای درمان ریزش مو دارد، اسپیرونولاکتون نام دارد. به آن اسپیرونولاکتون سیستمیک هم می گویند و نام تجاری آن آلداکتون است. این دارو در دسته داروهای دیورتیک های نگهدارنده پتاسیم و آنتاگونیست های گیرنده آلدوسترون قرار می گیرد. نحوه عملکرد این دارو به این صورت است که با کند کردن تولید آندروژن، به جلوگیری از ریزش مو کمک می کند و می توان آن را یک قرص جلوگیری از ریزش مو در نظر گرفت. این داروها در دسته هورمون های جنسی مردانه طبقه بندی می شوند. کاهش تولید آندروژن می تواند پیشرفت ریزش مو ناشی از آلوپسی آندروژنیک را کاهش دهد.

۴. داروهای ضد عفونت های قارچی

در بسیاری از موارد عفونت های پوستی، خصوصاً عفونت های قارچی عامل اصلی ریزش مو چه در زنان و چه در مردان است. در نتیجه در این حالت برای درمان ریزش مو به داروهای ضد ریزش مو از نوع داروهای ضدقارچ نیاز است. این داروها برای درمان عفونت قارچی پوست سر باید به مدت ۶ تا ۱۲ هفته مورد استفاده قرار بگیرند. داروها از نوع خوراکی یا موضعی هستند. داروهای خوراکی تربینافین، ایتراکونازول (اسپورانوکس) و برخی ترکیبات مکمل دیگر برای درمان استفاده می شوند. استفاده از شامپوهای حاوی سولفید سلنیوم و کتوکونازول هم می تواند برای درمان ریزش مو در اثر عفونت های قارچی تجویز شود.

۵. داروهای کنترل یائسگی

یائسگی خود یکی از عوامل اصلی ریزش مو در زنانی است که یا یائسه شده اند یا اینکه در آستانه یائسگی هستند. دلیل آن هم به هم خوردن تعادل هورمون های جنسی است. در این دوره میزان استروژن کاهش یافته و در مقابل میزان ترشح آندروژن به نسبت افزایش می یابد. از آنجایی که افزایش آندروژن خود موجب ضعیف شدن فولیکول ها و ریزش بیشتر موها می شود، دسته مهم داروهای ضد ریزش موی مورد استفاده انواع داروهای کنترل کننده یائسگی است. این روش درمانی هورمون درمانی نامیده می شود که در آن پزشک با تجویز برخی قرص های هورمونی، سطح ترشح هورمون های جنسی را کنترل می کند تا مانع از ریزش شدید موها در این دوره شود.

۶. فیناستراید یا پروپشیا

این دارو هم به صورت اختصاصی برای درمان طاسی با الگوی مردانه مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو از جمله داروهای ضد ریزش مویی است که به صورت قرص خوراکی در دسترس است و برای مردان استفاده می شود. نحوه عملکرد این قرص به این صورت است که با جلوگیری از تبدیل هورمون تستوسترون به هورمون دی هیدروتستوسترون عمل می کند. این دارو این کار را با مهار آنزیم ۵ آلفا ردوکتاز در فولیکول های مو انجام می دهد. دی هیدروتستوسترون باعث کوچک شدن فولیکول های مو می شود و بقای موهای سالم را سخت می کند. در نتیجه این دارو با مسدودکردن تولید آنها باعث می شود تا فولیکول های مو اندازه ای طبیعی داشته باشند. معمولاً سه تا شش ماه استفاده مداوم از فیناستراید قبل از مشاهده هرگونه اثری لازم است. اگر درمان متوقف شود، معمولاً طی شش تا دوازده ماه روند طاسی از سرگرفته می شود. در خصوص مصرف این دارو البته محدودیت هایی وجود دارد و در بیماری هایی مانند نارسایی کبد، احتمال بارداری شریک جنسی، سرطان های پروستات و سرطان سینه در مردان باید محتاط بود.

۷. آنترالین

یکی دیگر از داروهای ضد ریزش مو، آنترالین نام دارد. این دارو برای درمان پسوریازیس طولانی مدت مورداستفاده قرار می گیرد و از این رو می توان آن را درمانی برای ریزش موی ناشی از پسوریازیس در نظر گرفت. انترالین یک نسخه مصنوعی از یک ماده طبیعی است که در یک درخت وجود دارد. این ترکیب فاقد مواد کورتیکواستروئیدی است. عملکرد آن کاهش رشد سلول های پوستی است.

۸. قرص هیرویت

یکی از داروهای ضد ریزش موی مؤثر، قرص های خوراکی است که به صورت داروهای مکمل مورد استفاده قرار می گیرند. این ترکیبات حاوی مواد مغذی رشد فولیکول های مو و ترکیبی از بهترین ویتامین ها برای رشد موها هستند. قرص هیرویت یکی از این داروها است که به تغذیه فولیکول های مو، کمک به رشد آنها و افزایش دوام و استحکام تارهای مو کمک می کند. این داروی مکمل را به عنوان درمانی جهت جلوگیری از ریزش مو در نظر می گیرند. قرص هیرویت در واقع یک قرص ریزش موی بسیار مؤثر است.

۹. قرص پاورفیت

این ترکیب دارویی هم یک قرص جلوگیری از ریزش مو است و یکی از درمان های اصلی ریزش مو در زنان و مردان است. این ترکیب از عصاره قارچ خشک تهیه شده است و دارای اسیدآمینه های ضروری به همراه قندهای مهم برای بدن هستند. بسیاری این دارو را به عنوان بهترین قرص ضد ریزش مو می شناسند. نکته مهم در خصوص این قرص در لیست داروهای ضد ریزش مو این است که این دارو دارای ترکیبات مهمی برای رشد و تقویت موها است. از پروتئین ها گرفته تا انواع مواد معدنی مهم مانند سلنیوم، انواع ویتامین ها مانند ریبوفلاوین، نیاسین، ویتامین دی، بیوتین و ترکیبات مغذی دیگر مانند کلسیم و آهن از مهم ترین ترکیبات موجود در این قرص ضد ریزش موی مؤثر و پرکاربرد هستند.

۱۰. کتوکونازول

یکی دیگر از داروهای ضد ریزش مو، داروی کتوکونازول است. کتوکونازول که به عنوان یک درمان موضعی با نسخه در دسترس است، در حال حاضر برای درمان عفونت های قارچی استفاده می شود. این دارو تولید تستوسترون و سایر آندروژن ها توسط غده فوق کلیوی و اندام های تناسلی (در زنان، تخمدان ها) را مهار می کند و از این طریق می تواند در درمان ریزش مو مؤثر باشد.

این اثرات ضد آندروژنی را می توان برای کمک به درمان ریزش مو استفاده کرد. شامپو Nizoral حاوی 2% کتوکونازول است و نه تنها برای درمان بیماری های پوست سر، بلکه در ترکیب با سایر درمان های آلوپسی آندروژنیک نیز تجویز می شود. ترکیب 1٪ آن هم در حال حاضر بدون نسخه در دسترس است؛ اما ممکن است به اندازه نسخه 2٪ مؤثر نباشد. عوارض جانبی قابل توجهی در خصوص استفاده از کتوکونازول وجود ندارد.

۱۱. کورتیکو استروئید

دسته دیگر داروهای ضد ریزش مو، کورتیکواستروئیدها هستند. این داروها برای کنترل و مدیریت ریزش موی ناشی از آلوپسی آره آتا مورد استفاده قرار می گیرند. این داروها به صورت تزریقی مصرف می شوند و می توانند به صورت هرچند موقتی به رشد مجدد موها کمک کنند. با تزریق کورتیکواستروئیدها به محل ریزش موها، رشد موها در این نواحی تحریک می شود و ممکن است این درمان برای ریزش موی سکه ای مناسب باشد. البته این تزریق ممکن است یک سری عوارض جانبی هم داشته باشد که از جمله آن می توان به افزایش خطر عفونت، سردرد، درد مفاصل و واکنش های محل تزریق اشاره کرد. در برخی موارد که ریزش مو شدید است، برای درمان ریزش مو خصوصاً ریزش موی سکه ای از کورتیکواستروئیدهای خوراکی و پالسی هم استفاده می شود.

۱۲. مولتی ویتامین برای جلوگیری از ریزش مو

در مواردی که فرد دچار ریزش موی شدید می شود، خصوصا زمانی که این ریزش به دلیل استرس، سبک زندگی، شرایط محیطی و تغذیه نامناسب است، در کنار بسیاری از داروهای ضد ریزش مو، انواع مولتی ویتامین ها هم تجویز می شود. ترکیبات مولتی ویتامین حاوی ترکیبات بسیار ضروری برای رشد و تقویت موها و سلامت تارهای مو است و به جلوگیری از ریزش موها کمک زیادی می کند. ویتامین های B، ویتامین C، ویتامین E، ویتامین D و غیره به همراه مواد معدنی ضروری و مهم از جمله زینک، از شاخص ترین ترکیبات مشاهده شده در مکمل های مولتی ویتامین است. ترکیبات و فرمولاسیون مکمل های مولتی ویتامین ممکن است از برندی تا برند دیگر متفاوت باشد و هر یک محتویات به خصوصی داشته باشد. بااین حال بسته به شرایط فرد، پزشک، بهترین مکمل مولتی ویتامینی را برای درمان ریزش مو تجویز خواهد کرد. کپسول های مولتی ویتامین را می توان به عنوان قرص جلوگیری از ریزش مو هم مصرف کرد.

۱۳. قرص آهن

آهن به گلبول های قرمز کمک می کند تا اکسیژن را به سلول های بدن منتقل کنند. این ماده معدنی مهمی برای بسیاری از عملکردهای بدن از جمله رشد مو است و از این رو کمبود آهن به تنهایی می تواند یکی از اصلی ترین دلایل ریزش مو باشد. غذاهای سرشار از آهن عبارتند از صدف، تخم مرغ، گوشت قرمز، اسفناج و عدس. بااین حال در بسیاری از مواقع کمبود آهن را نمی توان تنها با مصرف مواد غذایی طبیعی جبران کرد. برای درمان ریزش مو، باید آهن به صورت قرص خوراکی مورد استفاده قرار بگیرد. ازاین رو قرص آهن را هم می توان به عنوان یکی از داروهای ضد ریزش مو یا قرص جلوگیری از ریزش مو در نظر گرفت. پزشک با تجویز بهترین قرص آهن برای ریزش مو، می تواند روند ریزش را کند و حتی متوقف کند.

۱۴. سایمتیدین

سایمتیدین با نام تجاری تاگامت متعلق به دسته ای از مسدود کننده های هیستامین است که عمدتاً برای درمان زخم های گوارشی استفاده می شود. عمل انسداد هیستامین از تولید اسید اضافی توسط معده جلوگیری می کند و به بدن اجازه می دهد تا زخم را درمان کند. یکی از کاربردهای دیگر سایمیتیدین، استفاده به عنوان یکی از داروهای ضد ریزش مو است. سایمتیدین همچنین دارای اثر ضد آندروژنی نسبتاً قدرتمندی است و نشان داده شده است که دی هیدروتستوسترون را از اتصال به محل های گیرنده فولیکول مسدود می کند. سایمتیدین برای درمان رشد موهای زائد صورت (هیرسوتیسم) در زنان هم استفاده شده است و نتایج امیدوارکننده ای در مطالعات زنان مبتلا به آلوپسی آندروژنیک نشان داده است و یکی از بهترین داروها برای درمان ریزش مو زنان است.

۱۵. سایپروترون استات

یکی دیگر از انواع داروهای ضد ریزش مو، سایپروترون استات نام دارد. سایپروترون استات برای کاهش میل جنسی بیش از حد در مردان و برای درمان پرخاشگری جنسی شدید استفاده می شود. همچنین برای هیرسوتیسم (رشد موهای زائد) شدید در زنان در سنین باروری و برای درمان آلوپسی آندروژنیک در زنان هم این دارو تجویز می شود. سایپروترون استات اثرات خود را با مسدودکردن اتصال دی هیدروتستوسترون (DHT) به گیرنده های آن اعمال می کند.

۱۶. استروژن و پروژسترون

دسته دیگر روش های درمانی و انواع داروهای ضد ریزش مو، خصوصاً برای درمان ریزش مو در زنان، داروهای استروژن و پروژسترون است. این ترکیبات هم به صورت قرص و هم به صورت کرم در دسترس هستند. این ترکیبات می توانند یک درمان مؤثر برای رفع مشکل ریزش موی ناشی از آلوپسی آندروژنیک در زنان باشند. خصوصاً در زنانی که به دنبال یائسگی دچار ریزش مو می شوند یا به دلیل کمبود و اختلال هورمون های استروژن و پروژسترون دچار ریزش مو هستند، این روش درمانی می تواند مؤثر باشد.

۱۷. داروهای ضدبارداری برای درمان ریزش مو

از آنجایی که قرص های ضدبارداری تولید آندروژن های تخمدانی را کاهش می دهند، می توان از آنها برای درمان آلوپسی آندروژنیک زنان استفاده کرد. در نتیجه اگر به دنبال یک قرص برای ریزش مو زنان باشیم، داروهای ضدبارداری می توانند مدنظر قرار بگیرند. برای مصرف این داروها تحت نظر پزشک جهت درمان ریزش مو، باید حتماً تاریخچه پزشکی و شیوه زندگی خود را به طور کامل با پزشک در میان بگذارید. برای درمان ریزش مو فقط باید از قرص های ضدبارداری با شاخص آندروژن پایین استفاده کرد. قرص های ضدبارداری با شاخص آندروژن بالا ممکن است باعث افزایش ریزش مو شود. در خصوص استفاده از قرص های ضدبارداری به عنوان داروهای ضد ریزش مو، در نظر گرفتن علل بروز ریزش مو در زنان اهمیت بسیار زیادی دارد.

۱۸. سیپروترون استات با اتینیل استرادیول

دسته دیگر از داروهای ضدبارداری که به عنوان داروهای ضد ریزش مو استفاده می شوند، ترکیبی از سیپروترون استات با اتینیل استرادیول هستند. این قرص های ضدبارداری که با نام های تجاری Diane 35 و Diane 50 فروخته می شوند، در اروپا برای درمان آلوپسی آندروژنیک زنان تجویز می شوند. البته این داروها در برخی کشورها مانند ایالات متحده استفاده نمی شوند.

این دارو ترکیبی از سیپروترون و استرادیول، یک استروژن است. دایان ۳۵ و دایان ۵۰ هر دو حاوی ۲ میلی گرم سیپروترون هستند. آنها با مسدودکردن برخی از عملکردهای هورمون های مردانه که معمولاً در زنان هم وجود دارد، عمل می کنند. اگرچه ممکن است این دارو در عرض یک سال ریزش مو را متوقف کند و باعث رشد مجدد مو شود؛ اما برای حفظ رشد مجدد و از بین بردن ریزش مو باید به طور مداوم از آنها استفاده شود.

۱۹. قرص بیوتین برای ریزش مو

بیوتین ویتامینی است که به طور طبیعی در غذاهایی مانند آجیل، سیب زمینی، تخم مرغ، پیاز و جودوسر وجود دارد. این ترکیب برای رشد مناسب موها و جلوگیری از ریزش مو بسیار ضروری است. در مواردی که ریزش مو شدید است یا فرد با کمبود شدید این ویتامین مواجه است، از مکمل های بیوتین برای رفع ریزش مو استفاده می شود. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مصرف مکمل های بیوتین خوراکی ممکن است ریزش مو را کاهش دهد.

---