بعد از بیوپسی پستان به چه مراقبتهایی نیاز است؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

نمونه برداری به معنی برداشتن قسمتی از سلول یا بافت از ناحیه ای است که مشکوک به بیماری است. این روش برای معاینه با کمک میکروسکوپ از قسمت های مختلف بدن برای اهداف تشخیصی یا برای معاینات مختلف استفاده می شود. در اوایل بیوپسی فقط برای جداسازی بافت طبیعی از بافت سرطانی استفاده می شد. امروزه با آشکارسازی ساختار ژنتیکی و بیولوژی بافت سرطانی با بیوپسی می توان سرعت رشد تومور را پیش بینی کرد. همچنین احتمال انتشار (متاستاز) به سایر اندام ها و نوع درمان را تشخیص داد. نمونه برداری برای مواردی که حتی پس از انجام بسیاری از تکنیک ها نمی توان به تشخیص واضح بیماری دست یافت، به کار برده می شود.

برخی از بیماری ها به ویژه سرطان، ممکن است با انجام آزمایش ها و روش های تصویربرداری قابل تشخیص نباشد. به همین دلیل از بیوپسی برای تشخیص قطعی بسیاری از بیماری ها استفاده می شود. با این روش در بیماران سرطانی برای تعیین نوع سرطان، درجه تمایز و خوش خیم یا بدخیم بودن آن انجام می شود. همچنین مرحله سرطان مشخص می شود و برنامه درمانی در نظر گرفته می شود. اگر پزشک شما پیشنهاد می کند که بیوپسی سینه انجام دهید، به این معنی نیست که شما سرطان سینه دارید.

اکثر توده ها و سایر تغییراتی که با بیوپسی بررسی می شوند، خوش خیم هستند، یعنی سرطانی نیستند. برای جلوگیری از بروز عفونت بعد از نمونه برداری پستان لازم است مراقبت هایی را انجام دهید. دستورالعمل های لازم برای مراقبت از زخم ناحیه نمونه برداری، توسط پزشک به شما ارائه می شود.

دلایل نمونه برداری از پستان

نمونه برداری از پستان به دلایل مختلفی انجام می شود که مهم ترین آنها به شرح زیر هستند:

• احساس توده در پستان
• نتیجه مثبت وجود توده در پستان در ماموگرافی یا سونوگرافی پستان
• مشاهده تغییرات در نوک پستان (ترشح)

انواع روش بیوپسی پستان

در روش جراحی بیوپسی دو روش وجود دارد:

1. Excisional Biopsy: کل توده برداشته می شود.
2. Incisional Biopsy: قسمتی از توده برداشته می شود.

با توجه به شرایط بیمار و توده و پس از معاینات و قضاوت بالینی نوع و روش جراحی برای بیوپسی تعیین می شود. بیوپسی به طور کلی و خصوصاً در مبحث بیماری های پستان به دو شکل کلی امکان پذیر است:

1. روش های غیر جراحی
2. روش های جراحی

روش های غیر جراحی با بی حسی موضعی و روش های جراحی با بیهوشی انجام می گیرد.

روش های غیر جراحی بیوپسی پستان

بیوپسی با سوزن ظریف (Fine-needle aspiration biopsy)

این روش ساده ترین نوع بیوپسی پستان است. در این روش که برای ارزیابی توده های احساس شده در معاینه بالینی مورد استفاده قرار می گیرد، بیمار بر روی یک تخت دراز می کشد و پزشک یک ماده بی حس کننده به محل نمونه برداری تزریق می کند. پس از بی حس شدن کامل ناحیه مورد نظر، سوزن نازکی که به یک سرنگ متصل است به بافت سینه وارد شده و نمونه ای از سلول ها یا مایعات را از داخل توده جمع آوری می شود. در انتهای کار نیز یک گاز استریل بر روز محل نمونه برداری شده قرار داده می شود.

روش بیوپسی (نمونه برداری) با سوزن هسته ای (Core needle biopsy)

ارزیابی توده هایی که پزشک در ماموگرافی یا سونوگرافی مشاهده کرده و یا هنگام معاینه به وجود آن مشکوک شده به کمک این نوع نمونه برداری انجام می شود. همانند روش بالا در این نوع بیوپسی نیز نمونه از مایع میان بافتی تهیه شده و از سوزنی با قطر بزرگتر استفاده می شود. در روش CNB چندین نمونه جمع آوری و برای شناسایی ویژگی های نشان دهنده بیماری تجزیه و تحلیل می شود. بسته به محل قرارگیری توده، ممکن است از روش های تصویربرداری دیگری مانند ماموگرافی یا MRI برای هدایت موقعیت سوزن برای به دست آوردن نمونه بافت استفاده شود.

نمونه برداری استریوتاکتیک (Stereotactic biopsy)

در این نوع نمونه برداری که توده به خوبی قابل لمس نیست، نمونه برداری تحت گاید و هدایت سونوگرافی و یا ماموگرافی و توسط رادیولوژیست انجام می گیرد. در این روش بیمار به سمت شکم روی یک سطح دراز می کشد و یکی از سینه ها در یک مدخل تعبیه شده روی میز قرار گرفته و بین دو صفحه فشرده می شود، رادیولوژیست در محل تعیین شده یک برش کوچک ایجاد می کند. سپس یک سوزن را وارد کرده و چندین نمونه از بافت را استخراج می کند.

روش های جراحی بیوپسی پستان

در این روش نمونه برداری با استفاده از جراحی سرپایی و با استفاده از بی حسی موضعی انجام می شود و مقداری از توده پستانی مشکوک همراه با مقداری از بافت سالم پستان استخراج شده و برای انجام آزمایشات تکمیلی به آزمایشگاه ارسال می گردد. چنانچه توده پستان قابل لمس نباشد، در این روش نیز برای دسترسی دقیق از سونوگرافی استفاده می کند.

اقدامات قبل از نمونه برداری پستان

لازم است قبل از انجام بیوپسی نکاتی را رعایت کنید و با آگاهی کامل در جلسه حاضر شوید. در زیر به تعدادی از این نکات اشاره میکنیم:

• اگر به داروی خاصی آلرژی دارید و یا داروی خاصی مصرف می کنید حتماً پزشک را مطلع کنید.
• مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین میتواند باعث افزایش خون ریزی شود به همین دلیل اگر از این داروها هفت روزه گذشته مصرف کردید پزشک را مطلع کنید.
• اگر بیوپسی شما با استفاده از تصویربرداری ام آر آی انجام می شود و بدن شما دارای دستگاه های الکترونیکی خاصی است باید آن را به مسئول آن بخش اطلاع دهید.
• در صورت باردار بودن نیز باید پزشک خود را از این مسئله آگاه کنید.

مراقبتهای بعد از بیوپسی

• توصیه می شود ناحیه ای که نمونه برداری انجام شده است را به خوبی تمیز نموده و خشک نمایید. در صورتی که از بخیه در این ناحیه استفاده شده است، باید تا زمانی که بخیه های شما توسط پزشک برداشته می شوند، مراقبت بخیه های خود باشید. در مواردی که از بخیه استفاده نمی شود، ناحیه مورد نظر بانداژ و پانسمان شده که بعد از مدتی می توانید پانسمان را برداشته و استحمام نمایید.
• ممکن است تا چندین روز بعد از نمونه برداری پستان، احساس درد در این ناحیه وجود داشته باشد. در صورتی که احساس درد شما شدید است می توانید با مشورت پزشک از مسکن های ساده استفاده نمایید.
• استفاده از داروی آسپرین بعد از بیوپسی پستان تا چند روز توصیه نمی شود؛ چراکه احتمال خونریزی را بعد از درمان افزایش می دهد.
• بعد از درمان نیازی به رعایت رژیم غذایی خاصی نیست مگر در مواردی که پزشک متخصص شما نظر دیگری داشته باشد.
• توصیه می شود برای مدتی بعد از نمونه برداری سینه از انجام فعالیت های ورزشی و همچنین فعالیت های سنگین خودداری نمایید.
• در مواردی که با تب و لرز، افزایش درد شدید و غیر قابل تحمل و یا تورم خونریزی شدید در ناحیه مواجه شدید، لازم است در اسرع وقت پزشک خود را در جریان بگذارید. در این صورت با توجه به مشکل ایجاد شده، برای بهبود وضعیت شما دستورالعمل های خاص ارائه می شود.

عوارض بیوپسی پستان

تمامی فرایندهایی که روی بدن انجام می شوند، ممکن است عوارض و خطراتی را به دنبال داشته باشند. برخی از عوارض احتمالی نمونه برداری پستان شامل موارد زیر می شود:

• کبودی و درد خفیف در محل نمونه برداری
• خونریزی طولانی مدت از محل نمونه برداری
• عفونت در نزدیکی محل نمونه برداری

اگر بیوپسی از طریق اشعه ایکس انجام شود، میزان اشعه بسیار اندک است و خطر قرار گرفتن در معرض اشعه بسیار کم می باشد. بسته به وضعیت پزشکیتان ممکن است با خطرات دیگری نیز مواجه شوید.

هزينه نمونه برداري از سينه

تجهیزات مصرفی، تعداد خدمات، آزمایشات و تست های مورد نیاز از نظر پزشک، خدمات پاراکلینیکی مثل تصویربرداری بسته به تشخیص پزشک برای هر فرد متفاوت از فرد دیگر است و نمی توان به طور قطعی قیمت دقیق را تعیین نمود.