چند راه درمانی برای تقویت اسپرم ضعیف

دکتر امیر بهنام فر [ فلوشیپ جراحی سرطان های دستگاه ادراری و تناسلی ]آدرس وب سایت : www.doctorbehnamfar.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شیخ مفید ، بین چهارراه دهش و رکن الملک تلفن مطب : 36631677 - 031

به نیمه سلولی باروری که با ترکیب تخمک بارور می شود و جنین را در رحم تشکیل می دهد، اسپرم گفته می شود. ساختمان اسپرم به شکلی است که بیشترین حالت قابلیت باروری را دارد؛ یعنی در واقع اسپرم مسئولیت حمل و نقل اطلاعات ژنتیکی ما را که به صورت مولکول های DNA هستند به عهده دارد. پایین بودن تعداد اسپرم که اولیگواسپرمی (oligozoospermia) نیز نامیده می شود، عارضه ای است که در آن تعداد اسپرم موجود در یک میلی متر مایع منی، کمتر از 15 میلیون است. پایین بودن تعداد اسپرم می تواند قدرت باروری طبیعی مرد را با مشکل روبه رو کند. مشکلات مربوط به اسپرم از جمله پایین بودن تعداد اسپرم و مشکلات مربوط به کیفیت اسپرم، بسیار شایع هستند. این مشکلات، عاملی است که حدود یک سوم زوج هایی که با ناباروری مبارزه می کنند، به آن دچار هستند. راه های درمانی زیادی برای افزایش اسپرم وجود دارد که در ادامه بیان میگردد.

علل اسپرم ضعیف

در برخی از موارد، کم بودن تعداد اسپرم دلیل مشخصی ندارد؛ اما گاهی علت ضعیف شدن اسپرم می تواند یکی از موارد زیر باشد:

• عدم تعادل هورمونی
• مشکلات ژنتیکی
• وجود مشکل ساختاری در دستگاه تناسلی
• عفونت دستگاه تناسلی و پروستات
• واریکوسل بیضه
• انجام عمل های جراحی بر روی بیضه ها
• گرم شدن بیش از حد بیضه ها
• مصرف دخانیات و مشروبات الکلی
• مصرف برخی از داروها از جمله تستوسترون یا داروی درمان پسوریازیس
• وارد آمدن ضربه به بیضه ها و یا چرخش آن ها
• بیماری هایی نظیر دیابت، ایدز، حملات قلبی، نقص کلیه و کبد، سندرم کوشین، سیستیک فیبروزیس و آنمی در باروری
• قرار گرفتن در معرض مواد سمی همچون مس، اکسید اتیلن، کادمیوم و جیوه، کلرید وینیل، رادیواکتیو
• بیضه نزول نکرده
• تنش جسمی، ذهنی و استرس های عاطفی
• اضافه وزن
• بلوغ زودرس یا دیررس
• عمل ترمیم فتق
• آلودگی هوا و وجود مواد سمی نظیر سرب در آن

از کجا بفهمیم اسپرم ضعیف است؟

اصلی ترین نشانه ضعیف بودن اسپرم عدم توانایی یک مرد برای باروری است. ممکن است مدتی است برای بچه دار شدن تلاش میکنید؛ ولی موفق نمیشوید. یکی از چیزهایی که میتوانید به آن شک کنید، مشکل اسپرم ضعیف است. با این حال برای اسپرم ضعیف سه نشانه ذکر شده است:

• عدم توانایی یک مرد برای برقراری یک رابطه جنسی کامل. میتواند شامل مشکل در طول زمان سکس و یا مشکلات نعوظ شود.
• درد دربیضه و یا کشیدگی بیش از حد پوست بیضه
• کاهش موهای سر و یا ریزش ریش

دقت داشته باشید که ممکن است تنها نشانه اسپرم ضعیف همان عدم باروری باشد و هیچگونه نشانه دیگری وجود نداشته باشد؛ بنابراین اهمیت دارد که هرچند وقت یکبار تست تشخیص اسپرم سالم داده شود.

عوامل تعیین کننده سلامت اسپرم

تعداد اسپرم:

به طور استاندارد تراکم اسپرم در هر میلی متر مایع منی، باید چیزی حدود ۴۰ میلیون اسپرم باشد. مردانی که تعداد اسپرم آنها کمتر از این مقدار است، احتمال بارداری همسرشان کاهش می یابد و باید فکری به حال تقویت اسپرم های خود نمایند.

ظاهر اسپرم:

طبق مطالعات مردانی که ظاهر اسپرم آنها داری سر بیضی شکل و دم بلند است و همچنین تعداد اسپرم های غیر عادی آنها کمتر است شانس پدر شدن بیشتری دارند.

تحرک اسپرم:

اسپرم هایی که سالم باشند سرعت بیشتری داشته و با حرکت در یک خط مستقیم خود را به تخمک رسانده و آن را بارور می کنند.

روشهای درمان اسپرم ضعیف

• تزریق اسپرم به داخل سیتوپلاسم تخمك (ICSI): این روش شامل تزریق یک اسپرم واحد به طور مستقیم به یک تخمك با هدف باروری تخمك است. تخمک بارورشده (جنین) سپس به رحم مادر منتقل می شود.
• داروهای گنادوتروپین: درصورتی که شما با سطوح بسیار پایین هورمون گنادوتروپین (که موجب تحریک تولید و افزایش اسپرم می شود) مواجه باشید، باید برای بهبود باروری تحت درمان با داروهای گنادوتروپین قرار گیرید. در هر حال، چنانچه هیچ علتی برای تعداد غیرطبیعی اسپرم یافت نشود، داروهای هورمونی برای شما تجویز نمی شود؛ زیرا این داروها در بهبود باروری مؤثر شناخته نشده اند.
• لقاح اهدایی: به معنای استفاده از اسپرم اهداکننده ناشناس به مرد دیگر است. لقاح اهدایی ممکن است در موارد ابتلای مرد به یک اختلال ژنتیکی و احتمال انتقال آن به كودك نیز استفاده شود. این روش در صورت لزوم به عنوان بخشی از IVF استفاده می شود. كلینیكی که شما در آنجا تحت درمان قرار می گیرید، باید دستورالعمل های خاص در انتخاب و غربالگری اهداکنندگان اسپرم را دنبال كند. در صورت انتخاب روش لقاح اهدایی توسط شما، باید مشاوره ای مستقل در مورد کارآیی این روش برای شما و كودك احتمالی ترتیب داده شود.

روشهای پیشگیری از ضعیف شدن اسپرم

1. سیگار نکشید.
2. مصرف الکل را قطع کنید.
3. داروهایی را که روی کیفیت اسپرم تأثیر می گذارد با اجازه پزشک تغییر دهید.
4. رژیم غذایی سالم داشته باشید.
5. از داغی و گرمای بیش از حد دوری کنید.
6. استرس خود را مدیریت کنید.
7. از قرار گرفتن در معرض مواد سمی، فلزات سنگین یا حشره کش ها دوری کنید.