لکه های هورمونی (لک بارداری) به چه علت ایجاد میشوند؟

دکتر هما فاتحی [ پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drfatehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، ساختمان آژند ، بلوک B ، طبقه سوم ، واحد 309 تلفن مطب : 32245018 - 031

لک بارداری یا ملاسما Melasma از نوع لک های هورمونی هستند که به دلیل تغییرات هورمونی دوران بارداری ایجاد و تشدید می شوند. یک بیماری پوستی است که در آن لکه هایی با تغییر رنگ قهوه ای یا قهوه ای مایل به زرد روی پیشانی، گونه ها، لب ها، بینی یا ساعدها در نتیجه تولید بیش از حد ناگهانی رنگدانه ی بدن ظاهر می شوند. در اوایل بارداری کوچک و کمرنگ هستند و به تدریج بزرگتر و پررنگ تر می شوند. این نوع از لک های پوستی نیز با عامل وراثت و ژنتیک تشدید می شوند. قرارگرفتن مقابل نور خورشید نیز این لک ها را تشدید می کند. مصرف قرص های ضد بارداری نیز باعث لک های مشابه لک های بارداری می شود. وجود رنگدانه های اضافی پوست ناشی از تحریک بیش از حد ملانوسیت ها، سلول های تولید کننده ی رنگدانه است و این مورد می تواند توسط هورمون های زنانه ی استروژن و پروژسترون تشدید شود. به همین دلیل است که بارداری یا مصرف قرص های جلوگیری از بارداری می توانند نقش مهمی در گسترش لک صورت بازی کنند. این لک ها معمولاً یک سال پس از پایان بارداری کاملاً بهبود می یابد. همچنین مدتی پس از قطع مصرف قرص های بارداری محو می شود. در برخی از افراد، ملاسما تا سال های طولانی و یا حتی در تمام طول عمر وجود دارد. برای مواقعی که ملاسما به خودی خود برطرف نمی شود، روش هایی برای درمان و از بین بردن لک های صورت وجود دارد.

علائم لکه های هورمونی صورت

لک صورت هیچگونه علائم دردناک یا ناراحت کننده ای ایجاد نمی کند. این بیماری کاملاً یک مشکل زیبایی بوده و تنها ظاهر پوست را تحت تأثیر قرار می دهد. همچنین باید توجه داشت که لک صورت (ملاسما) با سرطان پوست ارتباطی ندارد، اگر چه مشکلات پوستی باید همیشه به طور کامل توسط پزشک بررسی شود. لکه های تیره، نامنظم و برجسته روی پوست نشان دهنده ی بیماری لک صورت هستند. این لکه ها معمولاً به تدریج و در طول زمان ظاهر می شود و به طور معمول در نواحی مرکز صورت، اطراف گونه، بینی، لب ها یا پیشانی یافت می شوند. به عنوان یک نتیجه ی فرعی، لک قهوه ای روی پوست همچنین می تواند اثرات منفی روانی مانند احساس سرخوردگی، خجالت یا افسردگی به دلیل ظاهر پوست ایجاد کند و این مسئله می تواند به ترس از تعامل با دیگران و یا تمایل به دوری کردن از مردم منجر شود.

تشخیص لکه های هورمونی صورت

لکه های هورمونی صورت معمولاً به راحتی از روی ظاهری که دارد از جمله رنگ لکه ها و نحوه ی توزیع آنها روی صورت قابل تشخیص است. در موارد خاصی ممکن است پزشک شما بخواهد که نمونه ی کوچکی از پوست شما بگیرد (پوست شما از قبل بی حس می شود) و این نمونه در زیر میکروسکوپ آزمایش شود تا احتمال ابتلا به سایر بیماری ها یا مشکلات پوستی بررسی شود.

درمان لک های بارداری

• اولین درمان، کرم های ضد لک های حاوی هیدروکینون، ویتامین ث، آربوتین و کوجیک اسید هستند که به صورت جداگانه یا ترکیبی استفاده می شوند. این داروها باید ماه ها به مدت طولانی و به دفعات متعدد و ماه ها مصرف شوند تا اثر بگذارند. استفاده از این ترکیبات باید در کنار مصرف ضد آفتاب باشد.
• روش دیگر، روش های لیزری هستند. دو دسته روش لیزری موجود است: اولین روش لیزرهای پیگمان که کیوسوئیچ معروف ترین آنها است. این لیزرها باعث خرد شدن ذرات لک می شوند و از بین رفتن آنها را تسهیل می کنند. کیوسوییچ فرکشنال در جلساتی به فاصله ی یک ماه و ماهی یک بار انجام می شود. دومین روش استفاده از لیزر های لایه بردار پوستی است. لیزرهای لایه بردار مانند لیزرهای فرکشنال CO2 و اربیوم با درجه ی پایین که نفوذ پذیری دارو و لایه برداری پوست را افزایش بدهند و لک ها را سریع تر از بین ببرند روش مناسبی هستند.
• روش دیگر استفاده از قرص های ضدلک است. این قرص ها مثل ترانگزامیک اسید یا ترنسید داروهای بسیار موثری هستند؛ اما با توجه به این که عوارضی مثل ایجاد لخته ی خون در پا یا آمبولی ریه دارند باید بسیار با احتیاط و با در نظر گرفتن سابقه ی خانوادگی پزشکی دقیق بیمار تجویز شوند. در طول مدت مصرف این داروها، بیمار باید تحت نظر پزشک باشد.

سایر روشهایی که برای درمان لک صورت و ملاسما وجود دارد شامل لایه برداری پوست با مواد شیمیایی (از قبیل اسید گلیکولیک)، میکرودرم ابریژن و درم ابریژن می باشد.

• میکرودرم ابریژن

میکرودرم ابریژن از روش های رایج لایه برداری پوست به کمک دستگاه است. در این روش، کریستال های کوچک را روی سطح پوست مالش می دهند و منجر به لایه برداری از سطح پوست می شود. میکردرم ابریژن برای هر نوع پوستی ایمن بوده و عوارضی به همراه ندارد. این روش برای ترمیم زخم ها، لکه های پوستی، بافت غیرطبیعی پوست، جای جوش ، ملانوما یا سرطان پوست و آثار پیری مؤثر است.

• درم ابریژن

در روش درم ابریژن، از ابزاری استفاده می شود که در قسمت انتهایی آن یک بخش چرخنده وجود دارد که با چرخش این قسمت روی سطح پوست، لایه سطحی پوست برداشته می شود. درم ابریژن برای درمان آفتاب سوختگی، آسیب ها و جراحات عمیق تر پوستی، چین و چروک ها و از بین بردن اثر خالکوبی کاربرد دارد. این روش نسبت به میکرودرم ابریژن، استفاده کمتری دارد. برخلاف میکرودرم ابریژن که برای هر نوع پوستی قابل انجام بود، فقط برای افراد خاصی قابل انجام است. عوارضی نظیر بزرگ تر شدن حفرات روی پوست، ایجاد حالتی شبیه جای جوش، عفونت ها و ایجاد زخم را به همراه دارد.

• لیزر درمانی

یک روش غیر موضعی برای درمان لکه های قهوه ای روی پوست، استفاده از لیزر است. لیزر درمانی یک روش سرپایی است که معمولاً در مطب انجام می شود. در طول درمان، لیزر بر روی لکه های قهوه ای متمرکز می شود و گروه های رنگدانه هایی که باعث این لکه ها شده است را از بین می برد. در طول درمان، لکه های قهوه ای با تعدادی از لیزرهای مختلف مانند لیزر پالسی نور و لیزر سوئیچ شده ی Q درمان می‎شوند. این لیزرها در درست هدف قرار دادن درجه دقت بالایی دارند و بسیار مؤثر هستند.

• کرایوتراپی (سرما درمانی)

کرایوتراپی لکه های قهوه ای را با استفاده از منجمد کردن آنها با یک محلول نیتروژن مایع از بین می برد. این کار باعث می شود پوست تیره با پوست انداختن از بدن دور شود. کرایوتراپی یک روش درمانی سریع و ایمن برای حذف لکه های قهوه ای است.

• لایه برداری شیمیایی

لایه برداری شیمیایی با استفاده از یک محلول شیمیایی که لایه ی بیرونی پوست را برمی دارد، کک و مک و ظاهر لکه های قهوه ای را بهبود می بخشد.

• پیلینگ مکانیکی (میکرودرم)

پیلینگ مکانیکی از کریستال های درجه ی پزشکی استفاده می کند. این کریستال ها با استفاده از یک سیستم قوی مداربسته و کمک دست، در سرتاسر سطح بیرونی پوست با یک سرعت اولیه ی زیادی خالی می شوند. پیلینگ مکانیکی منجر به یک تجدید پوست اساسی می شود. ترویج تولید کلاژن های جدید پوست را ضخیم می کند و لک های صورت را بهبود می بخشد.

پیشگیری از بروز لک بارداری

شاید نتوانید تغییرات هورمونی را کنترل نمایید؛ اما با رعایت چند نکته می‎توانید شدت بروز لک هورمونی را کاهش دهید.

1. ضد آفتاب
2. مرطوب نگه داشتن پوست
3. خواب کافی
4. کاهش استرس