دانستنی های کف پای صاف در کودکان

دکتر سلمان فلاح [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drsalmanfallah.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول تلفن مطب : 91011414 - 031

حالت عادی کف پا دارای قوسهای استانداردی است که باعث می شود نیروهای وارد بر بدن از طرف زمین کاهش پیدا کند. صافی کف پا برای نوزادان و کودکان نوپا امری طبیعی است؛ زیرا قوس پای آنها هنوز رشد نکرده است. در واقع، نوزادان دارای یک پد چربی هستند که قوس خود را پوشانده است به طوری که قابل مشاهده نیست. در حدود 2-3 سالگی، نوارهای چربی ناپدید می شوند و عضلات عمیق، رباط ها و فاشیا ایجاد می شوند و قوس پای ما را تشکیل می دهند. با این حال، با نزدیک شدن کودک به شش سالگی، استخوان ها و مفاصل آنها از انعطاف پذیری کمتری برخوردار می شوند و به این ترتیب قوس توسعه یافته قابل مشاهده است.

به دلیل اینکه انحنای کف پا و بیومکانیک پا بسیار حائز اهمیت است، بهتر است در سن چهار سالگی و در صورت مشکوک بودن به صاف بودن پای کودک به پزشک مراجعه کنید و پس از ارزیابی پزشک و اسکن کف پا و درمان مناسب از عارضه های جدی در بزرگسالی جلوگیری کنید. اگر این عارضه در سن مناسب تحت درمان قرار نگیرد، ممکن است در سنین جوانی یا میانسالی فرد را دچار آرتروز زانو ، لگن و ستون فقرات، اختلالات در انگشتان پا، تغییر شکل انگشتان پا (قوز انگشت شصت یا ایجاد استخوان اضافه) خار پاشنه ، خستگی و عدم توانایی در راه رفتن و دویدن کند.

کف پای صاف در کودکان به چه وضعیتی گفته میشود؟

بعضی از کودکان از بدو تولد به صورت مادرزادی دارای قوس کف پایی کمی هستند که در اصطلاح آن را صافی کف پا می نامند. زمانی که این اختلال در کودک وجود دارد به صورت خودکار، مفاصل بالاتر را نیز درگیر میکند. به طور مثال صافی بیش از حد کف پا در کودکان موجب میشود که کودک از ابتدا به درستی قدم برنداشته و زاویه ی مفاصل زانو و لگن نیز به هم میخورد. البته در هنگام نوزادی، صافی کف پا عارضه ای طبیعی است؛ اما اگر در سنین بالاتر کودک ادامه یافت، غیر طبیعی تلقی میشود.

علائم کف پای صاف در کودکان

• درد پا، ساق یا زانو
• انحراف پاشنه پا به سمت خارج در حالی که کودک می ایستد.
• بد راه رفتن کودک
• مشکل در پوشیدن کفش و ساییدگی نا متقارن کفش ها
• کاهش انرژی در فعالیت های فیزیکی

انواع کف پای صاف کودکان

• کف پای صاف انعطاف پذیر

تقریباً تمام کودکانی که کف پای آنها صاف است، پاهای هایپرموبل یا به شدت انعطاف پذیری دارند. این حالت همراه با درد نیست، موجب از کار افتادگی نمی شود، نیاز به درمان ندارد و هر دو کف پا را درگیر می کند.

• صافی انعطاف پذیر و تاندون کوتاه

به ندرت در کودکان اتفاق می افتد، هر دو پا را تحت تأثیر قرار می دهد و موجب درد و از کار افتادگی پا در کودک می شود.

• صافی خشک

این مدل صافی از انواع صافی های دیگر کمتر رایج است. افرادی که مشکلات استخوانی پا دارند، معمولاً به آن مبتلا می شوند. از هر ۴ نفری که این نوع صافی کف پا را دارد، ۱ نفر دچار درد و از کار افتادگی می شود. در نیمی از موارد، هر دو پا بدین شکل است.

روش و سن تشخیص کف پای صاف در کودکان

تشخیص کف پای صاف در کودکان توسط پزشک امکان پذیر است. لازم به ذکر است که والدین با مشاهده پای کودک میتوانند متوجه این مشکل شوند؛ اما تشخیص دقیق و درمان باید توسط پزشک صورت بگیرد. پزشک سابقه پزشکی بیمار را بررسی میکند و پای او را از روبه رو و پشت سر نگاه میکند و احتمالاً از بیمار میخواهد تا روی نوک انگشتان بایستد تا شکل و عملکرد هر پا را در این حالت ارزیابی کند. همچنین در بعضی موارد دستور انجام پرتونگاری (اشعه ایکس)، سی.تی. اسکن مقطع نگاری رایانه ای یا ام.آر. آی. (تصویربردای روزنانس مغناطیسی) میدهد تا متوجه میزان این مشکل در کودک شما بشود.

صافی کف پا تا چه سنی قابل درمان است؟

صافی کف پا در کودکان به دلیل این واقعیت که استخوان ها و مفاصل آنها هنوز انعطاف پذیر است، بسیار شایع است. صافی کف پا در اغلب کودکان وجود دارد که بین سنین سه تا شش سالگی برطرف می شود. اگر بعد از این سن صافی کف پا همچنان وجود داشت باید از روش های فیزیوتراپی که شامل کشش عضلات پشت ساق پا، تقویت عضلات بین استخوانی کف پا و عضلات جلوی ساق پا و بهبود انعطاف پذیری مفاصل کف پا کمک بگیرد.

درمان صافی کف پا در کودکان

ماساژ برای درمان صافی کف پا

در مورد صافی کف پا، مهمترین بخش از ماساژ درمانی، تمرکز بر روی عضلات مچ پا به پایین و همچنین عضلات ساق پا است. ماساژ دادن راهی مناسب برای افزایش جریان خون به روشی طبیعی است تا عضلات و بافت های مورد نظر تقویت شده و با سرعت بیشتری بهبودی پیدا کنند و در نتیجه، افتادگی قوس کف پا اصلاح شود. در صورتی که بیماری، مشکل یا عادت غلطی که موجب صافی کف پا شده است برطرف شود و همزمان، جریان خون در پاها افزایش پیدا کند، بدن شما به طور طبیعی روند بازیابی مجدد قوس کف پا را آغاز می کند. انجام دادن ماساژ همچنین به کاهش گرفتگی و تنش های عضلانی کمک می کند که این موضوع نیز بیش از پیش به تسریع روند بهبودی کمک می کند.

کفش و کفی طبی مخصوص کف پای صاف کودکان

استفاده از کفی و کفش طبی یکی از روش های کمک کننده در تسکین علائم صافی کف پا و جلوگیری از بروز درد و ناراحتی کف پا حین راه رفتن است.

تمرینات ورزشی

نحوه صحیح انجام ورزش، حرکات اصلاحی و تمرینات کششی پا و مچ پا را به شما آموزش می شد. متحرک نگه داشتن می تواند باعث حفظ عملکرد پا شود. تقویت عضلات ضعیف پا و مچ پا نیز می تواند به جلوگیری از متلاشی شدن بیشتر استخوان ها و مفاصل کمک کند.

جراحی کف پای صاف در کودکان

عمل جراحی معمولاً برای پاهای صاف و انعطاف پذیر لازم نیست؛ اما چنانچه کودک مشکلاتی مانند تاندون پاره شده، استخوان اضافی یا همجوشی بین استخوان های پا را تجربه می کند، معمولاً از عمل های جراحی برای برطرف کردن مشکلات ذکر شده استفاده می شود تا در نهایت صافی کف پا و سایر مشکلات به وجود آمده ناشی از این عارضه برطرف شود.

عوارض صافی کف پا در کودکان

اگر چه صافی کف پا تنها یک عارضه مربوط به پا به نظر می رسد، پاهای صاف مجموعه ای از مشکلات را در قسمت های دیگر بدن مثل قوزک، زانو ها و لگن ایجاد کرده و آنها را از شکل طبیعی خود خارج می کنند. برخی از مشکلات احتمالی عبارت اند از:

1. درد مفاصل
2. ضعف و خستگی عضلات
3. الگوی غلط راه رفتن
4. نوک پایی راه رفتن
5. رشد ضعیف پا