ریزش مو انواع مختلفی دارد که هر کدام به دلایلی رخ داده و از الگوی خاصی پیروی می کنند مانند ریزش موی هورمونی، ناشی از تغذیه بد، استرس، ژنتیک و ... یکی از انواع ریزش مو، ریزش موی سکه ای است که می تواند در موی سر و ریش و دیگر نقاط بدن اتفاق بیفتد و ظاهر بدی نسبت به دیگر انواع ریزش مو دارد. ریزش موی سکه ای نوعی بیماری به شمار می رود که دستگاه ایمنی بدن را تهدید می کند. در این بیماری سلول ها بدن به اشتباه شروع به حمله کردن به فولیکول ها مو می کنند. در این شرایط قسمتی یا تمام موی شما دچار ریزش می شود. این بیماری سه نوع دارد که شامل ریزش موی سکه ای، ریزش کامل مو، ریزش تمام موهای بدن می شود. تقریباً ۳۰ درصد افراد مبتلا به نوع پیشرونده این بیماری مبتلا می شوند و ممکن است دچار ریزش موی کلی شوند. پیشنهاد می شود که افراد به محض مشاهده ریزش سکه ای مو به پزشک مراجعه کنند.

علت ریزش سکه ای مو

ریزش موی سکه ای هنگامی اتفاق می افتد که گلبول های سفید که نقش اصلی را در سیستم ایمنی بدن بر عهده دارند، به سلول های تشکیل دهنده فولیکول مو حمله می کنند و باعث از بین رفتن و یا کاهش قابل ملاحظه سرعت تولید آنها می شوند. هنوز علت اینکه چرا سیستم ایمنی بدن به این شکل فولیکول های مو را مورد حمله قرار می دهد، به درستی شناخته نشده است. علیرغم آنکه دانشمندان هنوز در مورد علت بروز این تغییرات اطمینان کافی ندارند؛ اما به نظر می رسد که عوامل ژنتیکی هم در بروز آلوپسی سکه ای نقش دارند؛ زیرا احتمال بروز این عارضه در افرادی که قبلاً یکی از اعضای خانواده یا فامیل نزدیک آنها به آن مبتلا شده است، بیشتر است. نکته مهم دیگر در مورد بیماری ریزش موی سکه ای آن است که علیرغم آنچه که خیلی از افراد تصور می کنند، شواهد علمی چندانی در تأیید ارتباط این بیماری با استرس های روحی و روانی به دست نیامده است. این احتمال وجود دارد که استرس بسیار شدید بتواند نقش تحریک کننده این عارضه را داشته باشد؛ اما تحقیقات جدیدتر نشان داده است که عوامل ژنتیکی در بروز آن نقش مهم تری دارند.

عوامل تأثیرگذار بر ریزش سکه ای مو

1. ژنتیک: اگر یکی از والدین شما، ریزش موی سکه ای یا هرگونه مشکل خود ایمنی دیگری مانند SLE, RA داشته است، شما نیز به احتمال فراوان به آن دچار خواهید شد.
2. مراقبت از پوست: استفاده از مواد شیمیایی مضر از طریق برخی شامپوها یا رنگ کننده های مو، از آنجا که بر روی ریشه مو تأثیر خواهند گذاشت، می تواند از عوامل ایجاد ریزش موی سکه ای شود.
3. استرس: قرار گرفتن در معرض هرگونه شرایط محیطی و یا روحی نامناسب، بر ریزش مو بسیار تأثیرگذار است. استرس های روحی و در پی آن استفاده از داروهای ضد استرس، احتمال رخداد این واقعه خود ایمنی را افزایش خواهد داد. در هنگام استرس و برای رفع آن، در بدن هورمون کورتیزول منتشر شده که این هورمون، سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار داده و در پی آن شاهد این بیماری خواهیم شد.
4. واکسیناسیون: برخی اوقات و به ویژه در کودکان، پس از انجام واکسیناسیون ممکن است شاهد ریزش موی سکه ای شویم.
5. عفونت های ویروسی: از آنجا که سیستم ایمنی بدن تا رفع ویروس، بسیار فعال است، ممکن است فولیکول ها را به اشتباه ویروس تشخیص داده و به آنها حمله ور شود.
6. کمبود ویتامین D: بر طبق تحقیقات صورت گرفته، کسانی که از کمبود ویتامین رنج می برند، پس از مدتی دچار ریزش موی سکه ای شده اند.
7. سایر بیماری ها: در صورتی که به این بیماری دچار شده اید، شانس شما برای دچار شدن به بیماری های خود ایمنی دیگری از قبیل اختلالات تیروئید، کم خونی و یا Vitiligo، بیشتر خواهد بود. در صورت بروز این واقعه و داشتن ۲ یا چند بیماری خود ایمنی، شدت ریزش موهای شما بسیار بیشتر خواهد شد.

علائم ریزش مو سکه ای

1. ریزش مو ناحیه ای: آلوپسی آره آتا اغلب با ریزش مو سکه ای در یک یا چند ناحیه آغاز می شود. شما ممکن است اولین بار با دیدن موهای ریخته شده بر روی بالش یا در حمام متوجه ریزش موی خود شوید. ریزش مو در آلوپسی آره آتا اغلب در سر اتفاق می افتد؛ اما می تواند ابروها، مژه ها، ریش ها و هر ناحیه ای که مو در آن رشد می کند را درگیر کند.
2. نازک شدن موها: در بیشتر موارد مو های اطراف حاشیه نواحی که در اثر آلوپسی آره آتا دچار ریزش مو شده اند نازک می شوند.
3. ریزش مو گسترده: با گذر زمان، بیماران مبتلا به آلوپسی آره آتا دچار طاسی می شوند. برخی ممکن است تمام موهای بدن خود را از دست بدهند. این حالت از آلوپسی آره آتا شیوع چندانی ندارد. همچنین ریزش مو نواری موهای پشت سر در آلوپسی آره آتا شایع نیست.

انواع ریزش موی سکه ای

1. آلوپسی آره آتا توتالیس که فرد تمامی موهای سر خود را از دست می دهد نیز نوعی بیماری آلوپسی محسوب می شود.
2. اوفیاز آلوپسی آره آتا نوع دیگری از این بیماری است که ریزش مو در کناره ها، ناحیه گیجگاهی و پشت سر فرد مشاهده می شود.
3. آلوپسی یونیورسالیس نوع دیگری از این بیماری است که فرد تمامی موهای بدن خود را از دست می دهد .

ریزش سکه ای مو در زنان

ریزش موی سکه ای در زنان یا آلوپسی آندروژونی عملکردی مشابه با ریزش موی آلوپسی در مردان دارد. در خانم ها، این وضعیت عمدتاً در اواسط دهه 20 بروز می کند و شروع به ریزش مو در جلوی پیشانی یا بالای سر خود می کنند. در الگوی ریزش موی زنانه، مرحله رشد مو کند می شود. همچنین برای شروع رشد مو زمان بیشتری طول می کشد. فولیکول های مو کوچک می شوند و موهایی که رشد می کنند نازک تر و نرم تر هستند. طبیعی است که زنان هر روز ۵۰ تا ۱۰۰ مو از دست بدهند؛ اما افرادی که الگوی طاسی دارند، می توانند بسیاری موی دیگر از دست بدهند.

الگوی ریزش سکه ای مو چگونه است؟

نازک شدن موها از آشکارترین علائم طاسی با الگوی مردانه است. در مردان این وضعیت در فرق سر، گیجگاه یا هر دو ناحیه شروع می شود. همچنین ممکن است باعث بلند شدن پیشانی شود که به دلیل عقب رفتن خط رویش مو است. در زنان، ریزش مو از بالای سر آغاز می شود. در حالی که مردان می توانند کامل طاس شوند؛ اما زنان معمولاً تمام موهای خود را در فرق سر از دست نمی دهند. ریزش موی سکه ای معمولاً به صورت ریزش ناگهانی تکه های کوچک مو در پوست سر ظاهر می شود؛ اما گاهی اوقات از صورت و بدن نیز آغاز می شود. ممکن است ناخن های دست کمی سوراخ شوند یا لکه هایی بر روی آنها ظاهر شود. این بیماری اغلب به صورت دوره ای عود می کند که در بین این دوره ها موها مجدداً رشد می کنند. الگوی ریزش مو در فرد که دچار این عارضه شده است به صورت دایره هایی سکه ای است.

تشخیص ریزش موی سکه ای

پزشکان به راحتی و با بررسی علائم، می توانند این بیماری را تشخیص دهند. آنها معمولاً میزان ریزش مو را بررسی می کنند و موهای مناطق آسیب دیده را زیر میکروسکوپ قرار می دهند. در صورتی که بعد از معاینه بالینی اولیه، پزشک نتواند تشخیص دهد، می تواند بیوپسی پوست انجام دهد. از آنجایی که علائم آلوپسی، بسیار متمایز و خاص است، معمولاً سریع قابل تشخیص است. تشخیص ریزش موی سکه ای معمولاً از روی ظاهر معمولی تکه های طاس است. در صورتی که علائم دیگری داشته باشید، ممکن است نیاز به آزمایش خون برای بررسی شمارش خون و عملکرد تیروئید داشته باشید.

درمان ریزش سکه ای مو

در حال حاضر هیچ گونه درمان قطعی برای ریزش مو سکه ای وجود ندارد، هرچند برخی گزینه های درمانی از سوی پزشکان مختلف جهت کمک به رشد سریع و مجدد موها به کار برده می شوند. در ادامه به توضیح برخی از درمان های رایج ریزش مو سکه ای می پردازیم:

• کورتیکواستروئیدی تزریقی

رایج ترین درمان آلوپسی آره آتا و نیز درمان ریزش سکه ای ریش ، استفاده از ترکیبات کورتیکواستروئیدی (کورتون ها) است. این ترکیبات داروهایی با خاصیت ضدالتهابی قدرتمند بوده که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند. بنابراین مصرف آنها موجب توقف فرآیند از بین رفتن فولیکول های مو می گردد. این داروها به طور شایع از طریق تزریق آمپول در محل ضایعات، استعمال موضعی کرم ها یا در موارد بسیار شدید بیماری به صورت خوراکی به کار می روند. در روش تزریق آمپول، ترکیبات کورتیکواستروئیدی توسط یک سوزن ظریف به نواحی طاس در پوست سر تزریق می شوند. این تزریق ها هر ۴ الی ۶ هفته تکرار گردیده و بایستی حتماً زیر نظر پزشک صورت گیرند.

• کورتیکواستروئیدهای موضعی در درمان ریزش موی سکه ای

کورتیکواستروئیدهای موضعی در انواع و اقسام فرمولاسیون ها (اعم از محلول ها، لوسیون ها، فوم، کرم و پماد) و برندهای مختلف به فروش رسیده و به منظور کاهش پاسخ التهابی در فولیکول مو به کار می روند. پماد بتامتازون برای ریزش سکه ای مو از جمله این گزینه های درمانی است. مطالعات نشان داده است که پس از استفاده از کورتیکواستروئیدهای موضعی ریزش مو کاهش یافته و هرچه کورتون قوی تر باشد اثرات مثبت آن بیشتر مشهود خواهد بود. استعمال موضعی کورتیکواستروئید به ویژه در درمان کودکان مبتلا به آلوپسی آره آتا بسیار سودمند است. با این حال اثربخشی این روش به میزان جذب کورتون توسط پوست سر بستگی دارد.

• کورتیکواستروئیدهای خوراکی

گاهی اوقات کورتیکواستروئیدهای خوراکی برای موارد شدید ریزش مو تجویز می شوند. با استفاده از این داروها فعالیت بیماری کاهش یافته و به موها فرصت رشد مجدد داده می شود. برخی بیماران در مدت زمان کوتاهی پس از شروع مصرف قرص های کورتون شاهد رشد مجدد موهای خود خواهند بود. بیماران جوان معمولاً عوارض اندکی را در مصرف داروهای خوراکی کورتیکواستروئیدی از خود نشان می دهند.

• روش های درمانی جایگزین برای ریزش موی سکه ای

از جمله دیگر داروهایی که پزشکان برای تقویت رشد موها یا تغییر عملکرد سیستم ایمنی برای بیماران تجویز می کنند می توان به ماینوکسیدیل، آنترالین، SADBE و DPCP اشاره کرد. بسیاری از این داروها علی رغم اثرگذاری بر رشد مجدد موها، قادر به پیشگیری از بروز نواحی جدید طاسی نخواهند بود. در زیر به توضیح مختصر این متدهای درمانی می پردازیم:

• ماینوکسیدیل

درمان با ماینوکسیدیل موضعی ۵ درصد، یک یا دو مرتبه در روز به منظور تحریک رشد موی سر، ابروها و ریش توصیه می شود. اغلب اوقات این دارو در ترکیب با داروهای موضعی کورتیکواستروئیدی به کار برده شده و به این ترتیب حداکثر اثرات مثبت خود را اعمال می کند. استفاده از این دارو آسان بوده و ماینوکسیدیل اغلب اثرات جانبی اندکی دارد. اثربخشی این دارو بر روی رشد موها عمدتاً پس از ۱۲ هفته از مصرف قابل مشاهده خواهد بود. ماینوکسیدیل همچنین به عنوان یکی از درمان های شناخته شده طاسی با الگوی مردانه در افراد مسن کاربرد دارد.

• آنترالین

کرم یا پماد آنترالین گزینه بعدی در درمان ریزش مو سکه ای به شمار می رود. این ماده مصنوعی که شبیه قیر است، به طور رایج در درمان پسوریازیس و نیز آلوپسی آره آتا به کار برده می شود. اغلب اوقات اثرات این ماده ظرف مدت ۸ تا ۱۲ ماه مشهود خواهد بود. اگرچه برخی عوارض جانبی موقت همانند آزار پوستی و تغییر رنگ قهوه ای پوست در ناحیه درمان ممکن است به دنبال مصرف آنترالین بروز یابد.

• ایمونوتراپی موضعی

ایمونوتراپی موضعی با ترکیبات شیمیایی مانند دی فنیل سیپرون (DPCP)، دی نیتروکلروبنزن (DNCB) یا اسکواریک اسید دی بوتیل استر (SADBE) عمدتاً در درمان موارد شدید ریزش موی سکه ای و آلوپسی توتالیس یا یونیورسال به کار می رود. مصرف این ترکیبات یک واکنش آلرژیک در پوست ایجاد نموده و به این ترتیب عملکرد سیستم ایمنی را تحت تأثیر قرار می دهد. تقریباً ۴۰ درصد از بیمارانی که تحت درمان ایمونوتراپی موضعی برای آلوپسی آره آتا قرار می گیرند ظرف مدت شش ماه از شروع درمان شاهد رشد مجدد موهای خود خواهند بود. البته بیمارانی که از این طریق اقدام به درمان ریزش موی سکه ای در خود می نمایند بایستی برای حفظ اثرات آن، درمان خود را تا مدت ها ادامه دهند.

• نور درمانی برای ریزش موی سکه ای

فتوکموتراپی ( نوردرمانی ) در درمان طاسی و تقویت رشد مو در برخی مطالعات به عنوان جایگزینی مناسب در افرادی که به هر دلیل قادر به دریافت درمان های سیستمیک و تهاجمی نیستند معرفی شده است.

• درمان های جدید و داروهای تنظیم کننده سیستم ایمنی

داروهای تنظیم کننده سیستم ایمنی و بخصوص مهارکننده های آنزیم جانوس کیناز یا JAK مانند توفاسیتینیب (Tofacitinib) و روکسولیتینیب (Ruxolitinib) امروزه در درمان آلوپسی آره آتا کاربرد روزافزونی پیدا کرده اند. این داروها در اصل برای درمان بیماری هایی چون آرتریت روماتویید (روماتیسم مفصل) ابداع شده اند. مهارکننده های آنزیم جانوس کیناز در حال حاضر فاقد تأییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان ریزش موی سکه ای بوده و تنها به فرم خوراکی در دسترس هستند. این داروها ممکن است در درمان برخی از افراد مبتلا به فرم شدید آلوپسی آره آتا مؤثر بوده و موجب رشد مجدد موها حتی تا سال ها بعد از شروع بیماری گردند.

• پی آر پی (PRP)

برای درمان با پلاسمای سرشار از پلاکت یا پی آر پی مو مقدار اندکی خون از بیمار گرفته می شود و پلاسمای تغلیظ شده سرشار از پلاکت در ناحیه مورد نظر تزریق می شود. پلاکت پس از فعال شدن سیتوکین ترشح و عامل های رشد ترشح می کنند.

• کاشت مو

برای درمان ریزش مو سکه ای با استفاده از کاشت مو ابتدا باید علت ریزش مو سکه ای درمان شده باشد. سپس کاشت مو در نواحی کم پشت انجام گیرد. روش های مختلفی برای کاشت مو وجود دارد که در ادامه بحث به آن اشاره می کنیم. تشخیص اینکه کدام روش برای چه کسی مناسب است، به معاینه جراح، انجام برخی آزمایش ها و شرایط فرد بستگی دارد.

آیا ریزش موی سکه ای خطرناک است؟

ریزش موی سکه ای مسری نبوده و از لحاظ جسمی بیماری شدیدی را در افراد ایجاد نمی کند. با این حال، ممکن است بسیاری از نظر روحی به سختی با این مسئله کنار بیایند. برای بیشتر افراد، ریزش موی سکه ای آسیب های روحی شدیدی را به همراه خواهد داشت. از این رو درمان این مشکل هم از لحاظ جنبه ظاهری و هم مسائل روحی مرتبط با آن بسیار حائز اهمیت است.

---