دکتر ایرج حق شناس - فوق تخصص بیماریهای نوزادان

بررسی ایپدمیولوژیک آبستنی های دو قلو و عوارض نوزادان آنها

دکتر ایرج حق شناس [ فوق تخصص بیماریهای نوزادان ]آدرس وب سایت : www.drhaghshenas.com
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان فردوسی ، ساختمان رضا تلفن مطب : 32230407 - 031

چکيده : مطالعه پرونده زايمان هاي مرکز پزشکي امين، وابسته به دانشگاه علوم پزشکي اصفهان که از سال 58 تا 64 بطور گذشته نگر (Retropective) انجام گرفته، نشان مي دهد که در اين مدت جمعاً 37914 زايمان انجام شده است. از اين تعداد 158 زايمان (316 نوزاد) دو قلو بوده، که نسبت آنها ( 240/1 )مي باشد.

پيشگفتار : دو قلوها يا چند قلوها، نه تنها از نظر متخصصين زنان و مامايي و اطفال جالبند، بلکه از نظر جامعه شناسي، رواني و اپيدميولوژي نیز مورد توجه مي باشند.

قبل از استفاده از اولتراسوند، شانس وقوع آبستني هاي دو قلو مشخص نبوده است. خيلي از سقط ها و تهديد به سقط هاي سه ماه اول، باعث از دست رفتن يکي از جنين هاي دو قلو مي شود. با استفاده از اولتراسوند ، از خانم هايي که در سه ماهه اول ، دو قلو آبستن بوده اند، فقط نيمي از آنها زايمان دو قلو داشته اند. هدف از اين بررسي، مشخص نمودن شيوع نسبي آنها ، علل، عوارض و چگونگي جلوگيري از اين آبستني ها است.

روش بررسي : براي کم کردن حجم مطلب، نتايج بصورت جدول از (شماره 1 تا 7) خلاصه شده که اين بررسي به طور گذشته نگر (Retropective) از پرونده هاي موجود در بايگاني مرکز پزشکي امين وابسته به دانشگاه علوم پزشکي اصفهان جمع آوري شده است.

نتايج : از 37914 زايمان انجام شده در مرکز پزشکي امين، 158 زايمان دو قلو گزارش شده است. از اين تعداد نوزاد متولد شده، 69.6%هم جنس و 31.4% غير هم جنس بوده اند. در بين آنها، تعداد 39.24% هم جنس دختر، 27.84% هم جنس پسر و 32.91% مختلف الجنس گزارش شده است.

سن مادران دو قلو، در سنين بين 25 تا 34 سالگي بوده است. دو قلوهاي متولد شده از مادران چند زا 84.17% و از مادران نخست زا 15.82% بوده است.

از 316 نوزاد دو قلوي متولد شده، 67.4% کمتر از 2500 گرم و 32.59% بيشتر از 2500 گرم وزن داشته اند.
از 316 نوزاد متولد شده ، 1.89% ناهنجاري مينور و 1.58% ، ناهنجاري ماژور داشته اند.

بحث : آبستني دو قلو، به نسبت يک به هشتاد، سه قلوها به نسبت يک به هشت هزار و چهار قلو به نسبت يک به پانصد و دوازده هزار ديده مي شوند. نسبت دو قلوهاي يک تخمکي، در تمام دنيا ثابت است (به نسب سه و نيم در هزار)، ولي دو قلوهاي دو تخمکي، بستگي به سن مادر، تعداد زايمان و نژاد مادر دارد.

عواملي که باعث دو قلوهاي دو تخمکي مي شوند :
1- نژاد: در سياه پوستان، نسبت بيشتر و در آسيايي ها، نسبت کمتر است.
2- سن مادر و تعداد زايمان : با افزايش سن ماد، بيشتر و با بالا رفتن تعداد زايمان، بدون توجه به سن مادر، شانس وقوع آن زيادتر است.

3- تغذيه: در مادران مبتلا به سوء تغذيه، کمتر ديده مي شود.
4- سرم : Gonadotropin در مادراني که F.S.H و L.H خونشان بالا ست بيشتر ديده مي شود.

5- تعداد مقاربت : با تعداد مقاربت که در سه ماهه اول ازدواج بيشتر است، زيادتر ديده مي شود.
6- توقف قرصهاي ضد آبستني : اگر آبستني، يکماه پس از توقف قرص هاي ضد آبستني باشد ، شانس دو قلو بودن بيشتر است.

7- استفاده از داروهاي باروري : نسبت آن با مصرف Clomiphine و مخصوصاً Ergonal زيادتر مي شود.
8- باروري خارج رحمي : نسبت آن با کاشتن چند جنين به طور همزمان در رحم بالا مي رود.

عوارض چند قلوها در آبستني و تولد :
1- نسبت سقط در موقع آبستني و استفراغ هاي دوره آبستني بيشتر است .
2- شانس ناهنجاري ، زيادتر و در دو قلوهاي يک تخمکي ، بيشتر از دو تخمکي است.
3- احتمال عوارض مثل پراکلامپسي و فشار خون آبستني و پلي هيدر آمنيوز در اين مادران بيشتر است.

4- تولد نوزادان نارس و نوزادان با وزن کم زيادتر است. دو قلوها شانس نارس بودن بيشتري دارند، معمولاً زايمان هاي دو قلو يک درصدِ آبستني هاست ولي ده درصد زايمان هاي نارس و بيست و پنج درصد مرگ و مير شامل اين گونه زايمان ها مي شود. 1 و 4، گرچه نيمي از آبستني ها ي دو قلو ، به سي و هفت هفته کامل مي رسند ليکن تنها پنج درصد دو قلوها در هفته چهلم آبستني متولد مي شوند. نوزادان با وزن کم، در دو سوم زايمان هاي چند قلو ديده مي شوند، و در اغلب موارد، يک نوزاد از ديگري کم وزن تر است.

5- انتقال خون از يک نوزاد به نوزاد ديگر، در دو قلوهاي با جفتMonochorionic ممکن است ديده شود 1 و 4 و در اين موارد 20% شانس زنده ماندن جنين وجود دارد.

6- مشکلات زايماني و خونريزي قبل از تولد و پس از زايمان شايع است.

7- براي تشخيص دو قلوها، از سونوگرافي بين هفته هاي شانزده تا بيستم آبستني استفاده مي شود و جهت بررسي سلامت جنين، سونوگرافي قطر Biparital و اندازه قطر شکم هر دو تا سه هفته پيشنهاد مي شود. استراحت مادر را بين هفته بيست و يکم تا بيست و هشتم آبستني توصيه مي کنند. بعضي کلينيک ها، از هفته بيست و ششم آبستني ، استراحت مطلق را سفارش مي کنند. 1 و 6

8- زايمان دو قلوها: در صورتي که زايمان دو قلو شروع شود، در وزنهاي کمتر از پانصد تا ششصد گرم و بين هفته هاي بيست و چهارم تا بيست و ششم که جنين قابليت زندگي ندارد ، عمل سزارين توصيه نمي شود. اما در نوزاداني که قابليت زندگي دارند و لي وزن آنها کم؛ يعني بين پانصد تا يکهزار و پانصد گرم مي باشد، عمل سزارين انجام مي شود. عده اي از کلينيسينها ، زايمان واژينال را در وزن هاي يکهزار و پانصد تا دو هزار گرم انجام مي دهند.

شيوع دو قلوها به نسبت ( 240/1 ) بوده که از اين تعداد ، دو قلوها هم جنس به نسبت 69.6% و غير همجنس 31.4% است و از اين تعداد دو قلوهاي هم همجنس پسر ، 27.84% و هم جنس دختر 39.24% و مختلف الجنس 32.91% مي باشد.

شايع ترين سني که مادران ، زايمان دو قلو داشته اند، بين 25 تا 34 سالگي است . دو قلوها در زايمان هاي نخست زا به نسبت 82.15% و در چند زايان 84.17% است . 67.4% اين نوزادان، وزنشان کمتر از 2500 گرم بوده است .

ناهنجاري هايي مثل Club foot و هيپوسياديا به عنوان ناهنجاري هاي مينور و ناهنجاري هاي قلبي و دو قلوهاي بهم چسبيده، به عنوان ناهنجاري ماژور محسوب مي شوند. نتايج اين بررسي با آنچه در ساير مراکز علمي انجام شده، تفاوت محسوسي ندارد. 1 و 3 و 4

نتيجه : زايمان هاي دو قلو جزء زايمان هاي پر خطر محسوب مي شود، چون عوارض آبستني ، زايمان، و نوزاد، به نسبت زايمان هاي يک قلو زيادتر است، بنابراين در صورت امکان بايستي از زايمان هاي چند قل جلوگيري نمود.

در دو قلوهاي يک تخمکي، شانس وقوع آنها اجتناب ناپذير است ولي در دو قلوهاي دو تخمکي، با آموزش هاي لازم مثل جلوگيري از آبستني ، بلافاصله بعد از قطع قرص ضد آبستني، مي توان از وقوع آن جلوگيري نمود و با استفاده از سونوگرافي و تشخيص قبل از تولد، از عوارض مادر و نوزاد پيشگيري کرد.

دکتر ايرج حق شناس

REFERENCES
1- Jooli, Polin, … D and William frangipane. M. D. Modern concepts in the management of multiple gestation pediatric clinics of North, Amerilca , P. 649-59, June 1986.

2- پايان نامه دريافت درجه تخصصي کودکان دکتر انوشيروان زندي به راهنمايي دکتر ايرج حق شناس سال 1366.

3- Neonatal Perinatal Medicine disease of the fetus and infant Edited by avroy A. Fanaroff and Richard J.Marthin 4 t edition , P. 149, 1987

4- Jones JM: Srarra ay : cetrrulo cl antepatrum management of twin cestation, Clin obstet gynecol , 33 (1): 32 41 , Mar 1990

5- Wittmann bk: Farguharson df : Thomas Wd: Baldwin vj : adsworth Id . The role of feticide in the management of sever. Twin transfusion syndrome AM J obstet Gynecol, No v: 155 (5) 1023 6 LA: England , 1986 . 6-O-SHEA = RT , Aust n j obstet gynaecol , 26 (3) : 165 7 England , AUG 1986.

دکتر ايرج حق شناس دانشيار دانشکده پزشکي - دانشگاه علوم پزشکي اصفهان - مجله آموزش و درمان ( شماره 8 - بهار 1374 )


درباره این موضوع مطالب دیگر را هم مطالعه نمایید

کاشت مو و هر آنچه باید درباره آن بدانید

دکتر پارسا نوایی [ پوست ، مو و زیبایی ]

عامل مشترک درد قاعدگی و نازایی یا اندومتریوز

دکتر میترا مولائی نژاد [ متخصص سلامت جنسی و باروری ]

درمان زگیل تناسلی

دکتر حمید وحیدی [ متخصص پوست و مو ]

بیماری پانکراتیت یا التهاب لوزالمعده

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]

توضیحاتی درباره جراحی میکروسکوپیک واریکوسل

دکتر امیر بهنام فر [ فلوشیپ جراحی سرطان های دستگاه ادراری و تناسلی ]

با فرزند نوجوانم چگونه برخورد کنم ؟

دکتر مطهره میردامادی [ متخصص اعصاب و روان ]

نقش آب در بدن ورزشکاران

شهزاد محمدیان [ متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا ]

تربيت كودك خجالتي

دکتر محمد والی پور [ متخصص روانپزشکی ]

درمان کک مک با لیزر

دکتر علیرضا واعظ شوشتری [ متخصص پوست ، مو و زیبایی ]

ادامه درمان فتق

دکتر عباسعلی نصر اصفهانی [ متخصص جراحی عمومی ]

درمان فتق

دکتر عباسعلی نصر اصفهانی [ متخصص جراحی عمومی ]

فتق چیست

دکتر عباسعلی نصر اصفهانی [ متخصص جراحی عمومی ]

لیزر درمانی مؤثر برای رفع لک های صورت

دکتر علیرضا واعظ شوشتری [ متخصص پوست ، مو و زیبایی ]

علت درد استخوان ساعد دست

دکتر علی نقره کار [ متخصص درد ]

شناسایی و تشخیص انزال تاخیر یافته

دکتر میترا مولائی نژاد [ متخصص سلامت جنسی و باروری ]

آستین طبی لنف ادم چیست و چه کاربردی دارد؟

دکتر بیژن فروغ [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]

رادیولوژی مداخله ای یا اینترونشنال چیست و چه کاربردی دارد؟

آقای امید ترکاشوند [ خدمات پزشکی در منزل ]

درمان انواع اسکولیوز

دکتر علی فرخانی [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]

درباره تغییر و اصلاح سبک زندگی بیشتر بدانید

دکتر پونه دورودی [ کوچینک سلامت و زیبایی ]

درمان پیری و رفع چروک های دست با تزریق چربی

دکتر راضیه ایرجی [ متخصص پوست و مو ]

هماتوم یا شکستگی لاله گوش چیست ؟

دکتر علی رفسنجانی [ جراحی پلاستیک و زیبایی ]

برای خط اخم چند سی سی ژل لازم است؟

دکتر علیرضا واعظ شوشتری [ متخصص پوست ، مو و زیبایی ]

سندرم خستگی مزمن (CSF) چیست و چگونه رفع میشود؟

دکتر علی نقره کار [ متخصص درد ]

بوتاکس؛ کاربردها، نحوه تزریق، عوارض، مراقبتها، هزینه

دکتر پارسا نوایی [ پوست ، مو و زیبایی ]

چگونه زنان مبتلا به واژینیسموس و همسرانشان می توانند از نظر جنسی رشد کنند؟

دکتر میترا مولائی نژاد [ متخصص سلامت جنسی و باروری ]

فول بادی و توتال بادی در لیزر شامل چه قسمت هایی میشوند؟

کلینیک پوست صدف [ پوست ، مو و زیبایی ]

بعد از بیوپسی پستان به چه مراقبتهایی نیاز است؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]

کاتتر چیست و کاتتر گذاری چه کاربردی دارد؟

آقای امید ترکاشوند [ خدمات پزشکی در منزل ]

آیا کاشت ابرو برای آقایان خوب است؟

دکتر محسن سلیمانی [ پوست و مو ]

رادیوگرافی برای تشخیص آبسه دندان

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]

روشهای درمان متخصصان طب فیزیکی برای ضعف رفتن دست

دکتر سلمان فلاح [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]
دکتر منصوره پژمان منش - متخصص جراحی زنان ، زایمان و فلوشیپ نازایی
دکتر منصوره پژمان منش

متخصص جراحی زنان ، زایمان و فلوشیپ نازایی


www.dr-pejmanmanesh.ir
دکتر شهریار لقمانی - فوق تخصص جراحی پلاستیک
دکتر شهریار لقمانی

فوق تخصص جراحی پلاستیک


www.drloghmani.ir
دکتر مجید حقیقت - متخصص کلیه و مجاری ادراری
دکتر مجید حقیقت

متخصص کلیه و مجاری ادراری


www.drhaghighat.ir
دکتر عنایت الله ایزدی - متخصص کلیه و مجاری ادراری
دکتر عنایت الله ایزدی

متخصص کلیه و مجاری ادراری


www.izadidr.ir
دکتر غلامرضا سیف - متخصص رادیولوژی و سونوگرافی
دکتر غلامرضا سیف

متخصص رادیولوژی و سونوگرافی


www.drseif-radiology.ir
دکتر محمد اعظمی - متخصص رادیولوژِی
دکتر محمد اعظمی

متخصص رادیولوژِی


www.radiologymarkazi.ir
دکتر رضا رباطی - متخصص پوست و مو
دکتر رضا رباطی

متخصص پوست و مو


www.drrobati.ir
دکتر سید محمد رضا حکیمیان - بورد جراحی و فلوشیپ جراحی سرطان
دکتر سید محمد رضا حکیمیان

بورد جراحی و فلوشیپ جراحی سرطان


www.drhakimian.com
دکتر علی فرخانی - متخصص طب فیزیکی و توانبخشی
دکتر علی فرخانی

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی


www.drfarkhani.com
دکتر بهرام اشراقی - فلوشیپ پلاستیک و ترمیمی چشم
دکتر بهرام اشراقی

فلوشیپ پلاستیک و ترمیمی چشم


www.dreshraghi.ir
دکتر لادن ناظمی - پوست ، مو و زیبایی ، لیزر درمانی
دکتر لادن ناظمی

پوست ، مو و زیبایی ، لیزر درمانی


www.doctornazemi.ir
گروه نرم افزاری پزشک آنلاین | مجری پروژه های مبتنی بر وب در حوزه سلامت و بهداشت