فولیکولیت چیست و چگونه درمان میشود؟

دکتر فاطمه عندلیب [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drandalib.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، بن بست پارکینگ عمومی توحید ، مجتمع آسمان ، طبقه چهارم تلفن مطب : 36260819 - 031

فولیکولیت یک وضعیت پوستی شایع است که در آن فولیکولهای مو دچار التهاب می شوند. معمولاً این شرایط توسط عفونت های باکتریایی و قارچی ایجاد می شود. در ابتدا ممکن است ظاهر ضایعات برجستگی های قرمز رنگ یا دانه های چرکی سر سفید اطراف فولیکول های مو باشد. عفونت می تواند گسترش پیدا کند و به سمت زخمهای دلمه دار و غیرقابل ترمیم پیش برود. این شرایط تهدید کننده نیست؛ اما می تواند باعث خارش التهاب اذیت و حتی خجالت و کاهش کیفیت زندگی فرد شود. عفونت های شدید می توانند باعث ریزش موی دائمی و به اصطلاح ریزش موی اسکارینگ شوند (غیرقابل برگشت). برای موارد شدید فولیکولیت که عود مکرر دارند بهتر است به پزشک مراجعه کنید و نسخه و داروی لازم را دریافت نمایید.

علت ایجاد جوش های فولیکولیت

فولیکولیت اغلب در اثر عفونت فولیکول های مو با باکتری های استافیلوکوکوس اورئوس (استاف) ایجاد می شود. فولیکولیت ممکن است در اثر ویروس، قارچ و حتی التهاب ناشی از موهای زائد ایجاد شود.

علائم فولیکولیت

• آسیب های پوستی دائمی، مانند جای جوش یا لکه های تیره
• تخریب فولیکول های مو و ریزش مو دائمی
• تجمع برجستگی های کوچک قرمز رنگ یا جوش های سر سفید در اطراف فولیکول های مو
• تاول چرکی که باز می شوند و پوسته پوسته می شوند.
• خارش و سوزش پوست
• پوست دردناک و حساس به لمس
• تورم و ورم زیاد

انواع فولیکولیت

دو نوع اصلی فولیکولیت شامل، فولیکولیت سطحی و عمیق است. نوع سطحی قسمتی از فولیکول را درگیر می کند و نوع عمقی کل فولیکول را درگیر می کند و معمولاً شدیدتر است. اشکال فولیکولیت سطحی شامل موارد زیر است:

• فوليكوليت باكتريايي: این نوع بسیار متداول است و با برآمدگی های خارش دار، سفید و چرکی شناسایی می شود. باکتری آلوده کننده در این نوع معمولاً استافیلوکوکوس اورئوس (استاف) است. باکتری های استاف همیشه بر روی پوست زندگی می کنند؛ اما فقط هنگامی که از طریق یک بریدگی یا زخم وارد بدن می شوند، می توانند مشکلاتی ایجاد کنند.
• فوليكوليت وان آب گرم (فوليكوليت سودوموناس): در این نوع ممکن است یک یا دو روز پس از قرار گرفتن در معرض باکتری های ایجاد کننده آن، بثورات پوستی به شکل برآمدگی قرمز رنگ، گرد و خارش دار ایجاد می کند. فوليکوليت وان آب گرم در اثر باکتری سودوموناس ایجاد می شود که در بسیاری از مناطق از جمله وان های آب گرم و استخرهای آب گرمی که در آنها میزان کلر و pH به خوبی تنظیم نشده است، زندگی می کند.
• فولیکولیت ناشی از تیغ: در این حالت سوزش و تحریک پوستی ناشی از موهای زائد رخ می دهد. این بیماری عمدتاً در مردانی که موهای مجعد دارند و با فاصله کم موهای خود را اصلاح می کنند، به وجود می آید و بیشتر در صورت و گردن مشاهده می شود.
• فولیکولیت پیتروسپوروم (Pityrosporum): این نوع، پاستول های مزمن، قرمز و خارش داری در پشت کمر و قفسه سینه و گاهی بر روی گردن، شانه ها، قسمت بالای بازوها و صورت ایجاد می کند. این نوع در اثر عفونت مخمری ایجاد می شود.

اشکال فولیکولیت عمیق شامل موارد زیر است:

• فولیکولیت ناشی از تیغ: این نوع در افرادی که به تازگی شروع به اصلاح کرده اند، ممکن است به وجود آید.
• فولیکولیت گرم منفی: در صورت دریافت طولانی مدت درمان آنتی بیوتیکی برای آکنه، این نوع ممکن است ایجاد شود.
• جوش و کفگیرک (carbuncle): هنگامی که فولیکول های مو به شدت با باکتری های استاف آلوده شده باشند، رخ می دهد. جوش معمولاً به صورت ناگهانی ایجاد می شود و به صورت برجستگی صورتی رنگ یا قرمز ظاهر می شود. کفگیرک شامل خوشه ای از جوش است.
• فولیکولیت ائوزینوفیلیک: این نوع عمدتاً در مبتلایان به HIV / AIDS رخ می دهد. علائم و نشانه های این بیماری شامل خارش شدید، به وجود آمدن مکرر برجستگی و جوش در نزدیکی فولیکول های موی صورت و قسمت بالای بدن است. علت فولیکولیت ائوزینوفیلیک مشخص نیست.

فاکتورهای خطر فولیکولیت

هر کسی می تواند به فولیکولیت دچار شود؛ اما وجود برخی فاکتورهای خطر می تواند شما را بیشتر مستعد ابتلا به فولیکولیت کند. این فاکتورها عبارت است از:

1. داشتن سابقه پزشکی که مقاومت به عفونت را در شما کاهش می دهد مانند دیابت، لوکمیای مزمن و ایدز.
2. داشتن آکنه یا درماتیت
3. آسیب قبلی به پوست مانند جراحی
4. مصرف برخی داروها مانند کرم های استروئیدی یا آنتی بیوتیک تراپی برای مدتی طولانی به منظور رفع آکنه
5. داشتن اضافه وزن
6. پوشیدن منظم لباس هایی که سبب تعریق و گرما می شود مانند دستکش یا چکمه های بلند
7. غوطه ور شدن در وان آب داغ
8. اصلاح کردن

تشخیص فولیکولیت

پزشک با انجام معاینه فیزیکی فولیکولیت را تشخیص می دهد. علاوه بر این پزشک شرح حال دقیقی از شما می گیرد. بیماری های زمینه ای، داروهای درحال مصرف و سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری ها همگی اهمیت دارند. علاوه بر این پزشک ممکن است یک نمونه از محل عفونت با سواب بردارد تا آن را برای تشخیص نوع باکتری یا قارچ درگیرکننده محل به آزمایشگاه بفرستد. در موارد بسیار نادر ممکن است انجام بیوپسی پوستی برای رد سایر دلایل بیماری ضرورت داشته باشد.

عوارض فولیکولیت

با وجود این که فولیکولیت به خودی خود تهدیدکننده حیات نیست؛ اما برخی عوارض ممکن است به دنبال آن ایجاد شود از جمله:

• فورونکولوزیس یا جوش زیرپوستی
• باقی ماندن جای زخم یا تیرگی محل
• ریزش دائمی مو به دنبال آسیب به فولیکول
• عفونت های مکرر فولیکول
• عفونت هایی که به مناطق دیگر سرایت می کند.
• عفونت پوستی یا سلولیت

درمان فولیکولیت

درمان فولیکولیت بر اساس نوع و شدت بیماری متفاوت است. موارد خفیف اغلب فقط به درمان های خانگی نیاز دارند. با این حال، موارد شدید ممکن است نیاز به دارو یا درمان های دیگر داشته باشند.

دارو و پماد برای فولیکولیت

بسته به علت بیماری، می توان از داروهای خوراکی یا پمادها برای درمان عفونت های باکتریایی فولیکولیت استفاده کرد. داروهای ضد التهابی نیز ممکن است توصیه شود. اشکال دارویی عبارتند از:

• کرم های آنتی بیوتیک موضعی
• آنتی بیوتیک های خوراکی
• کرم های ضد قارچ موضعی
• ضد قارچ های خوراکی
• شامپوهای ضد قارچ
• پماد های استروئیدی
• کورتیکواستروئیدهای خوراکی

نور درمانی

طبق برخی تحقیقات، نور درمانی یا فتودینامیک درمانی می تواند به بهبود علائم فولیکولیت عمیق کمک کند. گاهی اوقات از نور درمانی برای درمان آکنه استفاده می شود و از نور و یک ماده شیمیایی برای کشتن باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها استفاده می شود.

تخلیه جوش فولیکولیت توسط پزشک

گاهی اوقات پزشک با ایجاد یک برش کوچک در ضایعه، جوش یا کاربونکل را تخلیه می کند تا چرک را تخلیه کند. هدف کاهش درد و تشویق زمان بهبودی سریعتر است.

لیزر موهای زائد

لیزر درمانی ممکن است به کاهش فولیکولیت و درمان عفونت کمک کند. فولیکول های مو را از بین می برد تا نتوانند ملتهب یا عفونی شوند.

پیشگیری از ایجاد فولیکولیت

• پرهیز از پوشیدن لباس های تنگ
• خشک کردن دستکش های پلاستیکی در فواصل استفاده
• شیو کردن با احتیاط و مراقبت ها و نکات خاص
• به دفعات کمتری شیو را انجام دهید.
• پوست خود را با آب گرم (ولرم) و صابون آنتی باکتریال قبل از شیوکردن بشویید.
• از پدهای پاک کننده به روش دورانی روی صورت خود حرکت دهید تا موهایی که داخل پوست فرو رفتند خارج شود.
• مقدار کافی از لوسیون مخصوص شیو کردن قبل از شیو استفاده نمایید.
• در جهت رشد و رویش موها (به اصطلاح در جهت خواب مو) شیو نمایید.
• در هنگام شیو کردن پوست خود را نکشید.
• از تیغ تیز استفاده کنید و بعد از هر بارکشیدن روی پوست پوست خود را با آب ولرم مرطوب نمایید.
• از لوسیون مرطوب کننده بعد از شیواستفاده نمایید.
• از اشتراک گذاشتن تیغ حوله و ملافه های صورت خودداری نمایید.
• محصولات از بین برنده مو مانند دستگاه های اپیلاتور و سایر روشهای از بین بردن مو را بررسی کنید.
• فقط از جکوزی های داغ تمیز و استخرهای گرم تمیز استفاده نمایید.