ریزش مو سکه ای چگونه است و چه علتی دارد؟

دکتر محسن سلیمانی [ پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drsoleimani.com
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شریعتی ، بعد از اورژانس بیمارستان شریعتی ، طبقه دوم بانک آینده ،کلینیک پوست ومو بهین تلفن مطب : 36290689 - 031

ریزش مو انواع مختلفی دارد که هر کدام به دلایلی رخ داده و از الگوی خاصی پیروی می کنند مانند ریزش موی هورمونی، ناشی از تغذیه بد، استرس، ژنتیک و ... یکی از انواع ریزش مو، ریزش موی سکه ای است که می تواند در موی سر و ریش و دیگر نقاط بدن اتفاق بیفتد و ظاهر بدی نسبت به دیگر انواع ریزش مو دارد. ریزش موی سکه ای نوعی بیماری به شمار می رود که دستگاه ایمنی بدن را تهدید می کند. در این بیماری سلول ها بدن به اشتباه شروع به حمله کردن به فولیکول ها مو می کنند. در این شرایط قسمتی یا تمام موی شما دچار ریزش می شود. تقریباً ۳۰ درصد افراد مبتلا به نوع پیشرونده این بیماری مبتلا می شوند و ممکن است دچار ریزش موی کلی شوند. پیشنهاد می شود که افراد به محض مشاهده ریزش سکه ای مو به پزشک مراجعه کنند.

علل و علائم ریزش موی سکه ای

محققان علت اصلی بروز ریزش موی سکه ای را نمی دانند. با این حال، بیماری ریزش سکه ای مو بیشتر در افرادی که سابقه خانوادگی سایر بیماری های خود ایمنی مانند دیابت نوع یک یا روماتیسم را دارند، اتفاق می افتد. به همین دلیل است که برخی دانشمندان تصور می کنند که ژنتیک ممکن است در بروز آن نقش داشته باشد. آلوپسی آره اتا یک بیماری خود ایمنی است. هنگامی که سیستم ایمنی بدن سلول های سالم بدن را با مواد خارجی و مهاجم اشتباه بگیرند، وضعیت خود ایمنی ایجاد شده و به اشتباه به سلول های خودی حمله خواهند کرد. معمولاً سیستم ایمنی بدن از بدن شما در برابر مهاجمان خارجی مانند ویروس ها و باکتری ها دفاع می کند. آنها همچنین بر این باورند که عوامل خاص محیطی منجر به تحریک آلوپسی آره اتا در افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد هستند، می شود.

در بعضی از موارد آلوپسی آره اتا ممکن است با دیگر بیماری های خود ایمنی همراه باشد:

• بیماری تیروئید
• بیماری پیسی
• لوپوس
• آرتریت روماتوئید
• کولیت زخمی

در این نوع ریزش مو یک یا چند لکه طاسی به شکل دایره یا سکه و گاهی بیضی شکل به طور ناگهانی و بی خبر در سر یا ریش ایجاد می شود. اگرچه این بیماری اغلب بدون علامت است؛ اما گاهی بیماران پیدایش لکه های جدید را از روی سوزش یا خارش یک منطقه حدس می زنند. شکل طاسی به صورت لکه های گرد یا بیضی شکل است، به همین دلیل به آن طاسی سکه ای شکل یا لکه لکه می گویند. اگر ریزش مو محدود به یک یا چند لکه باشد، آن را ریزش موی سکه ای محدود می گویند. گاهی ریزش مو حالت شبکه ای و تور مانند دارد که از اتصال چند لکه حاصل می شود و سرانجام گاهی موهای پشت سر و دور سر به شکل نعل اسب می ریزد که غالباً علامت خوبی نیست و خبر از پیشرفت بیماری می دهد.

انواع ریزش موی سکه ای

1. آلوپسی آره آتا توتالیس که فرد تمامی موهای سر خود را از دست می دهد نیز نوعی بیماری آلوپسی محسوب می شود.
2. اوفیاز آلوپسی آره آتا نوع دیگری از این بیماری است که ریزش مو در کناره ها، ناحیه گیجگاهی و پشت سر فرد مشاهده می شود.
3. آلوپسی یونیورسالیس نوع دیگری از این بیماری است که فرد تمامی موهای بدن خود را از دست می دهد .

تشخیص ریزش مو سکه ای

پزشک به سادگی با مشاهده میزان ریزش مو و بررسی چند نمونه از موها در زیر میکروسکوپ قادر به تشخیص بیماری خواهد بود. پزشک همچنین می تواند برای تشخیص دقیق تر، نمونه برداری از پوست سر، انجام دهد تا سایر شرایطی که باعث ریزش مو می شوند را به طور کامل شناسایی کرده و مورد درمان قرار دهد. در طی انجام نمونه برداری از پوست سر، پزشک یک قسمت بسیار کوچک از کف سر را برداشته و برای مطالعات بیشتر به آزمایشگاه ارسال خواهد کرد. انواع آزمایش خون که می تواند به تشخیص این بیماری ها کمک کند، شامل موارد زیر می شود:

• تستوسترون آزاد
• سطح آهن خون
• هورمونهای تیروئید
• آزمایش هورمون تحریک کننده فولیکولی
• پروتئین واکنشی C و میزان رسوب گلبول های قرمز
• تست آنتی بادی آنتی نوکلار

درمان ریزش سکه ای مو

در حال حاضر هیچ گونه درمان قطعی برای ریزش مو سکه ای وجود ندارد، هرچند برخی گزینه های درمانی از سوی پزشکان مختلف جهت کمک به رشد سریع و مجدد موها به کار برده می شوند. در ادامه به توضیح برخی از درمان های رایج ریزش مو سکه ای می پردازیم:

کورتیکواستروئیدهای خوراکی

گاهی اوقات کورتیکواستروئیدهای خوراکی برای موارد شدید ریزش مو تجویز می شوند. با استفاده از این داروها فعالیت بیماری کاهش یافته و به موها فرصت رشد مجدد داده می شود. برخی بیماران در مدت زمان کوتاهی پس از شروع مصرف قرص های کورتون شاهد رشد مجدد موهای خود خواهند بود. بیماران جوان معمولاً عوارض اندکی را در مصرف داروهای خوراکی کورتیکواستروئیدی از خود نشان می دهند.

کورتیکواستروئیدی تزریقی

رایج ترین درمان آلوپسی آره آتا و نیز درمان ریزش مو سکه ای ریش، استفاده از ترکیبات کورتیکواستروئیدی (کورتون ها) است. این ترکیبات داروهایی با خاصیت ضدالتهابی قدرتمند بوده که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند. بنابراین مصرف آنها موجب توقف فرآیند از بین رفتن فولیکول های مو می گردد. این داروها به طور شایع از طریق تزریق آمپول در محل ضایعات، استعمال موضعی کرم ها یا در موارد بسیار شدید بیماری به صورت خوراکی به کار می روند. در روش تزریق آمپول، ترکیبات کورتیکواستروئیدی توسط یک سوزن ظریف به نواحی طاس در پوست سر تزریق می شوند. این تزریق ها هر ۴ الی ۶ هفته تکرار گردیده و بایستی حتماً زیر نظر پزشک صورت گیرند.

کورتیکواستروئیدهای موضعی در درمان ریزش موی سکه ای

کورتیکواستروئیدهای موضعی در انواع و اقسام فرمولاسیون ها (اعم از محلول ها، لوسیون ها، فوم، کرم و پماد) و برندهای مختلف به فروش رسیده و به منظور کاهش پاسخ التهابی در فولیکول مو به کار می روند. پماد بتامتازون برای ریزش سکه ای مو از جمله این گزینه های درمانی است. مطالعات نشان داده است که پس از استفاده از کورتیکواستروئیدهای موضعی ریزش مو کاهش یافته و هرچه کورتون قوی تر باشد اثرات مثبت آن بیشتر مشهود خواهد بود. استعمال موضعی کورتیکواستروئید به ویژه در درمان کودکان مبتلا به آلوپسی آره آتا بسیار سودمند است. با این حال اثربخشی این روش به میزان جذب کورتون توسط پوست سر بستگی دارد.

روش های درمانی جایگزین برای ریزش موی سکه ای

از جمله دیگر داروهایی که پزشکان برای تقویت رشد موها یا تغییر عملکرد سیستم ایمنی برای بیماران تجویز می کنند می توان به ماینوکسیدیل، آنترالین، SADBE و DPCP اشاره کرد. بسیاری از این داروها علی رغم اثرگذاری بر رشد مجدد موها، قادر به پیشگیری از بروز نواحی جدید طاسی نخواهند بود. در زیر به توضیح مختصر این متدهای درمانی می پردازیم:

ماینوکسیدیل

درمان با ماینوکسیدیل موضعی ۵ درصد، یک یا دو مرتبه در روز به منظور تحریک رشد موی سر، ابروها و ریش توصیه می شود. اغلب اوقات این دارو در ترکیب با داروهای موضعی کورتیکواستروئیدی به کار برده شده و به این ترتیب حداکثر اثرات مثبت خود را اعمال می کند. استفاده از این دارو آسان بوده و ماینوکسیدیل اغلب اثرات جانبی اندکی دارد. اثربخشی این دارو بر روی رشد موها عمدتاً پس از ۱۲ هفته از مصرف قابل مشاهده خواهد بود. ماینوکسیدیل همچنین به عنوان یکی از درمان های شناخته شده طاسی با الگوی مردانه در افراد مسن کاربرد دارد.

آنترالین

کرم یا پماد آنترالین گزینه بعدی در درمان ریزش مو سکه ای به شمار می رود. این ماده مصنوعی که شبیه قیر است، به طور رایج در درمان پسوریازیس و نیز آلوپسی آره آتا به کار برده می شود. اغلب اوقات اثرات این ماده ظرف مدت ۸ تا ۱۲ ماه مشهود خواهد بود. اگرچه برخی عوارض جانبی موقت همانند آزار پوستی و تغییر رنگ قهوه ای پوست در ناحیه درمان ممکن است به دنبال مصرف آنترالین بروز یابد.

نور درمانی برای ریزش موی سکه ای

فتوکموتراپی (نوردرمانی) در درمان طاسی و تقویت رشد مو در برخی مطالعات به عنوان جایگزینی مناسب در افرادی که به هر دلیل قادر به دریافت درمان های سیستمیک و تهاجمی نیستند معرفی شده است.

درمان های جدید و داروهای تنظیم کننده سیستم ایمنی

داروهای تنظیم کننده سیستم ایمنی و بخصوص مهارکننده های آنزیم جانوس کیناز یا JAK مانند توفاسیتینیب (Tofacitinib) و روکسولیتینیب (Ruxolitinib) امروزه در درمان آلوپسی آره آتا کاربرد روزافزونی پیدا کرده اند. این داروها در اصل برای درمان بیماری هایی چون آرتریت روماتویید (روماتیسم مفصل) ابداع شده اند. مهارکننده های آنزیم جانوس کیناز در حال حاضر فاقد تأییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان ریزش موی سکه ای بوده و تنها به فرم خوراکی در دسترس هستند. این داروها ممکن است در درمان برخی از افراد مبتلا به فرم شدید آلوپسی آره آتا مؤثر بوده و موجب رشد مجدد موها حتی تا سال ها بعد از شروع بیماری گردند.

پی آر پی (PRP)

برای درمان با پلاسمای سرشار از پلاکت یا پی آر پی مقدار اندکی خون از بیمار گرفته می شود و پلاسمای تغلیظ شده سرشار از پلاکت در ناحیه مورد نظر تزریق می شود. پلاکت پس از فعال شدن سیتوکین ترشح و عامل های رشد ترشح می کنند.

ایمونوتراپی موضعی

ایمونوتراپی موضعی با ترکیبات شیمیایی مانند دی فنیل سیپرون (DPCP)، دی نیتروکلروبنزن (DNCB) یا اسکواریک اسید دی بوتیل استر (SADBE) عمدتاً در درمان موارد شدید ریزش موی سکه ای و آلوپسی توتالیس یا یونیورسال به کار می رود. مصرف این ترکیبات یک واکنش آلرژیک در پوست ایجاد نموده و به این ترتیب عملکرد سیستم ایمنی را تحت تأثیر قرار می دهد. تقریباً ۴۰ درصد از بیمارانی که تحت درمان ایمونوتراپی موضعی برای آلوپسی آره آتا قرار می گیرند ظرف مدت شش ماه از شروع درمان شاهد رشد مجدد موهای خود خواهند بود. البته بیمارانی که از این طریق اقدام به درمان ریزش موی سکه ای در خود می نمایند بایستی برای حفظ اثرات آن، درمان خود را تا مدت ها ادامه دهند.

کاشت مو

برای درمان ریزش مو سکه ای با استفاده از کاشت مو ابتدا باید علت ریزش مو سکه ای درمان شده باشد. سپس کاشت مو در نواحی کم پشت انجام گیرد. روش های مختلفی برای کاشت مو وجود دارد. تشخیص اینکه کدام روش برای چه کسی مناسب است، به معاینه جراح، انجام برخی آزمایش ها و شرایط فرد بستگی دارد.