توضیحاتی درباره دستگاه دیاترمی

دکتر علی فرخانی [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drfarkhani.com
آدرس مطب : اصفهان، خیابان شمس آبادی، چهارراه قصر، روبروی بانک ملت، کوی26 تلفن مطب : 32367465 - 031

دستگاه دیاترمی یکی از دستگاههای فیزیوتراپی است که با هدف تسکین درد و تسریع جریان خون رسانی به بدن استفاده می شود، دستگاه دیاترمی در فیزیوتراپی قابل استفاده در مشکلات عمقی عضلانی و اسکلتی و همچنینی چسبندگی های میان بافتی میباشد؛ یعنی اگر گرفتگی عمقی در عضلات زیرین وجود داشته باشد با کمک دیاترمی می توان آن مشکل را بر طرف نمود. دیاترمی (شورت ویو دیاترمی) نام نوعی درمان مورد استفاده در فیزیوتراپی است که با عبور امواجی از بدن سبب گرم شدن بافت های مورد نظر میشود. دیاترمی در فیزیوتراپی دستگاهی بسیار مفید و کاربردی می باشد. در دیاترمی از امواج اولتراسوند و یا امواج الکترومغناطیسی استفاده می شود که می تواند به بهبودی در بیماران اورتوپدی کمک کند. دیاترمی با بالاترین بسامد و کمترین طول موج با تابش امواج الکترومغناطیسی و میدان های الکترومغناطیسی عمل خود را بطور بهینه انجام میدهد. عبور امواج از بدن سبب تولید گرما در بافت های عمقی و عضلات شده و در نتیجه درد و خشکی عضلات و مفاصل را کاهش می دهد. گرمای ایجاد شده همچنین سبب تسهیل در عمل جذب و ترمیم در بافت مورد نظر می شود. دستگاه دیاترمی در درمان دردهای مزمن و همچنین تسکین دردهای حاد بکار می رود.

دیاترمی در فیزیوتراپی

دیاترمی (Diathermy) به معنای گرم شدن، یک درمان تسکین دهنده درد در فیزیوتراپی است که با انرژی الکترومغناطیسی می تواند اثرات فیزیولوژیکی حرارتی و غیر حرارتی برای درمان دردهای مفصلی، عضلانی ایجاد کند. علاوه بر کاهش میزان درد، از این دستگاه برای تولید گرما در بافت های آسیب دیده بدن، افزایش جریان خون، کاهش اسپاسم و تورم نیز استفاده می شود.

کاربرد دیاترمی

• آرتروز مفاصل (آرتروز زانو، آرتروز لگن و …)
• دردهای مزمن مفصلی
• اختلالات و بیماریهای زنان مانند تورم و التهاب مهبل، التهاب لوله های رحم، چسبندگی لوله های رحم و التهاب تخمدان ها
• عفونت های مزمن
• کشیدگی های عضلانی
• رگ به رگ شدن عضلات
• التهاب مفاصل
• اسپاسم عضلات
• آرترین روماتوئید

فواید دیاترمی

• تسکین دردهای مزمن و حاد
• کاهش التهابات مفصلی
• تسریع بهبودی
• کاهش دوره نقاهت
• بهبود گردش خون موضعی
• تحریک سیستم ایمنی
• افزایش متابولیسم سلولی
• کمک به دفع بهتر مواد زائد و سموم
• افزایش خاصیت ارتجاعی پوست
• بهبود و تحریک کلاژن سازی
• اتساع عروق خونی کوچک که سبب افزایش اکسیژن رسانی به بافت ها می شود.

انواع دیاترمی

سه نوع روش درمان دیاترمی شامل اولتراسوند ، دیاترمی موج کوتاه و دیاترمی مایکرو ویو می باشند.

دیاترمی اولتراسوند

• در این روش از امواج صوتی با فرکانس بالا جهت ایجاد حرارت درون بافت آسیب دیده استفاده می شود.
• در طول درمان، در ناحیه آسیب دیده از ژل رسانا استفاده شده و سپس دسته مخصوصی جهت انتشار امواج اولتراسونیک بر روی این ناحیه حرکت داده می شود.
• جلسه درمانی معمولاً بین 5 تا 10 دقیقه طول می کشد. در طی روند درمان احساس گرما و گزگز ایجاد خواهد شد؛ ولی هیچ گونه دردی ایجاد نمی شود.

دیاترمی موج کوتاه

• در دیاترمی موج کوتاه از جریان الکتریکی با فرکانس بالا جهت ایجاد گرما در عمق بافت استفاده می شود.
• این نوع دیاترمی قادر به گرم کردن قسمت های وسیعی از بافت می باشد و برای درمان مشکلات مربوط به عضلات بزرگ مفید می باشد.
• دیاترمی موج کوتاه معمولاً به حدود 20 دقیقه زمان نیاز دارد.
• این روش درمانی به دو شیوه کندانسور و القایی انجام می شود.
• در روش کندانسور دو الکترود به بدن بیمار متصل شده و بافت آسیب دیده بین دو الکترود قرار می گیرد.
• جریان بین دو الکترود برقرار شده و بافت زیرین را گرم می کند.
• در روش القایی بافت آسیب دیده با استفاده از جریان گردابی ایجاد شده توسط کویل الکتریکی گرم خواهد شد.

دیاترمی مایکرو ویو

• در روش دیاترمی مایکرو ویو، امواج الکترومغناطیسی در ناحیه آسیب دیده مورد استفاده قرار می گیرند.
• این نوع دیاترمی برای درمان آسیب دیدگی های محدود یا عضلات کوچک به کار می رود.
• این روش درمانی در حدود 20 تا 30 دقیقه طول می کشد.

مراقبت های پیش از انجام درمان با دیاترمی

برای آغاز درمان با دیاترمی لازم است برخی مراقبت ها را انجام دهیم. اجسام فلزی می توانند منجر به ایجاد گرمای بیش از حد شوند، بنابراین باید پیش از انجام دیاترمی موارد زیر را از خود دور سازید:

• کلیه زیورآلات فلزی
• هر لباس یا پوششی که در آن از قطعات فلزی نظیر زیپ، دکمه یا پیکسل استفاده شده باشد.
• هر وسیله جانبی که در آن از فلز استفاده شده باشد.
• ممکن است تکنسین یا فیزیوتراپیست از شما بخواهد که پیش از شروع درمان از یک لباس مخصوص استفاده کنید.
• حتی گاهی بسته به محل تحت درمان بهتر است عینک های مخصوص را نیز به کار ببرید.

روش درمان با دیاترمی

ابتدا لازم است محل تحت درمان به صورت دقیق مشخص گردد. سپس بیمار باید بر اساس آن به شیوه ای صحیح بر روی تخت دراز بکشد و یا روی صندلی مخصوص بنشیند. اینکه فیزیوتراپیست استفاده از چه دستگاه دیاترمی را برای بیمار مناسب تشخیص می دهد، در انجام فرایند درمان مؤثر خواهد بود. برای مثال، اگر قرار است از دستگاه دیاترمی اولتراسوند برای دیاترمی استفاده شود، باید محل تحت درمان را با ژل مخصوص پوشانید؛ اما برای دیاترمی با میکروموج ها و یا ماکروموج ها نباید از ژل استفاده کرد. در عوض باید ناحیه آسیب دیده را با حوله پوشانید تا الکترودهای دستگاه، تماس مستقیم با پوست نداشته باشند. دستگاه های دیاترمی میکروموجی و ماکروموجی با استفاده از الکترودهای فلزی، امواج را به بدن وارد می کنند؛ اما در دیاترمی اولتراسوند، تکنسین یا فیزیوتراپیست باید پروب دستگاه را به طور مداوم بر روی ناحیه آسیب دیده حرکت دهد. معمولاً افرادی که تحت درمان با دیاترمی قرار می گیرند، ممکن است در طول درمان احساس گرما و یا سوزن سوزن شدن داشته باشند؛ اما برخی افراد نیز در طول درمان هیچ یک از این موارد را حس نخواهند کرد. در هر حال، در حین درمان بیمار باید بدون حرکت باقی بماند تا امواج به درستی به محل مورد نظر رسیده و درمان را تکمیل نماید.

موارد منع درمان با دیاترمی

به طور کلی، هر فرد دارای مشکلات گرفتگی یا اسپاسم و یا آسیب دیدگی های اسکلتی عضلانی می تواند از درمان با دیاترمی استفاده کند؛ اما این مسئله برای افرادی که از برخی دستگاه های فلزی کاشت شده در بدن استفاده می کنند، کمی محدودیت ایجاد خواهد کرد؛ زیرا گرم شدگی بیش از حد در این دستگاه ها، می تواند خطرات جدی و آسیب دیدگی های شدید برای این بیماران در پی داشته باشد. اگر به هر دلیلی ناچار به استفاده از یکی از این دستگاه ها هستید، بهتر است از درمان با دیاترمی اجتناب نمایید:

• ضربان ساز قلب
• انواع پروتز
• دستگاه داخل رحمی (IUD)

ابتلا به برخی بیماری ها نیز باعث می شود تا فرد گزینه مناسبی برای درمان با دیاترمی نباشد. از جمله افرادی که باید از انجام درمان دیاترمی دوری جویند مبتلایان به بیماری های زیر هستند:

• انواع سرطان
• ضعف حسی پوست
• بیماری عروق محیطی
• بافت هایی با خونرسانی محدود (ایسکمی)
• انواع عفونت
• انواع شکستگی استخوان
• اختلالات خونریزی
• بیماری های شدید قلبی، کبدی یا کلیوی
• بارداری
• تعریق
• پانسمان زخم

عوارض دیاترمی

امکان دارد در برخی از بیماران سوختگی سطحی ایجاد شود. با توجه به این که این روش درمانی باعث تولید گرما می شود، جهت جلوگیری از بروز سوختگی خصوصاً در افرادی که آسیب دیدگی سبب کاهش حساسیت به حرارت شده است بایستی احتیاط لازم در نظر گرفته شود. همچنین دیاترمی می تواند بر عملکرد ضربان ساز قلب نیز تأثیر بگذارد. در زنانی که در قسمت کمر یا لگن تحت درمان قرار گرفته اند امکان دارد دیاترمی سبب افزایش خونریزی در دوره قاعدگی شود.