ماهیچه ها، تاندون ها و رباط ها با هم کار می کنند تا انگشتان پا را خم و راست کنند. اگر یکی از عضلات ضعیف شود، نمی تواند انگشت را خم یا صاف کند. اگر انگشت پا به مدت طولانی خم باشد، عضلات سفت می شوند و انگشت پا نمی تواند صاف شود. این ضعف و عدم تعادل عضلات ناشی از عوامل مختلف است. انگشت چکشی در اثر عدم تعالی در عضلات اطراف مفصل پا به وجود می آید. در طی این ناهنجاری، انگشت پا از محل مفصل میانی خود به سمت پایین خمیده می شود و باعث می شود که انگشت به شکل یک چکش دربیاید.

علل ایجاد انگشت چکشی

انگشتان پا از دو مفصلی تشکیل می شود که خم کردن آن را از وسط ممکن می کند. بد شکلی انگشت چکشی زمانی ایجاد می شود که مفصل میانی رو به پایین خم شود. علل احتمالی ایجاد انگشت چکشی عبارت است از:

1. آسیب دیدن انگشتان پا
2. آرتریت (بیماری التهابی مفصل)
3. بالا بودن بیش از حد قوس کف پا
4. پوشیدن کفش نامناسب
5. کشیده شدن رباط ها یا تاندون های پا
6. فشار مربوط به قوز شست پا: در این حالت انگشت شست به سمت داخل و به طرف انگشت دوم می چرخد.
7. آسیب دیدگی نخاع یا اعصاب پیرامونی باعث می شود که تمام انگشتان پا به سمت پایین خم شود.

علائم انگشت چکشی پا

انگشت چکشی پا باعث ناراحتی بیمار هنگام راه رفتن می شود. حرکت دادن یا باز و دراز کردن انگشت درگیر یا انگشتان کناری نیز گاهی با درد توأم است. شدت علائم انگشت چکشی پا در بازه ای از خفیف تا شدید متغیر است و شامل موارد زیر می شود:

• انگشتی که رو به پایین خم شده است.
• میخچه یا پینه
• دشواری در راه رفتن
• ناتوانی در خم کردن پا یا تکان دادن انگشتان
• شبیه شدن پنجه پا به چنگال و پنجه جانوران

انواع انگشت چکشی پا

انگشت چکشی انعطاف پذیر

از آنجایی که این نوع انگشت چکشی در مراحل اولیه قابل تشخیص و درمان است، معمولاً مشکل حاد و خطرناکی محسوب نمی شود. در این حالت هنوز امکان حرکت دادن مفصل پا وجود دارد، به همین دلیل به آن انگشت چکشی انعطاف پذیر گفته می شود. تشخیص زودهنگام و اصلاح وضعیت پا می تواند به حفظ سلامت مفاصل و پیشگیری از آرتروز در آینده کمک کند.

انگشت چکشی سخت

این نوع عارضه پیشرفته تر و حادتر از انگشت چکشی انعطاف پذیر است. انگشت چکشی سخت در بیماران مبتلا به آرتروز شدید و یا بیمارانی که درمان این ناهنجاری را برای مدت طولانی به تأخیر انداخته اند مشاهده می شود. در انگشت چکشی سخت تاندون های پا سفت و مفصل ناهماهنگ و بی حرکت خواهد شد. در چنین شرایطی تنها از طریق جراحی می توان مشکل بیمار را برطرف کرد.

عوامل خطر انگشت چکشی

• سابقه خانوادگی انگشت چکشی
• پوشیدن طولانی مدت کفش های تنگ و نوک تیز
• وجود قوز شست پا یا پینه: پینه لایه های ضخیم شده ای از پوست است که در اثر سایش درازمدت و مکرر ایجاد می شود.

تشخیص انگشت چکشی پا

پزشک معمولاً انگشت چکشی پا را حین معاینه بالینی تشخیص می دهد. چنانچه استخوان، عضله یا رباط انگشت آسیب دیده باشد، انجام آزمایش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی نیز لازم خواهد بود.

جلوگیری از ایجاد انگشت چکشی پا

1. شما می توانید با رعایت نکات زیر کفشی مناسب انتخاب نمایید.
2. کفشی را انتخاب کنید که داخل آن فضای مناسبی برای پا داشته باشد.
3. از خرید کفش های پاشنه بلند اجتناب نمایید.

درمان غیرجراحی انگشت چکشی پا

روش های درمانی قابل استفاده در این حالت بستگی به نوع و شدت مشکل ایجاد شده برای بیمار دارد. به هر حال تشخیص به موقع مشکل در مراحل ایجاد آن برای اجتناب از عمل جراحی لازم و ضروری است. پزشک در این حالت می تواند از عکس رادیولوژی برای تشخیص نواحی آسیب دیده استفاده کند و برای شما از یک روش درمانی خاص برای بهبود وضعیت بهره گیرد. روش های معمول مورد استفاده برای درمان انگشت چکشی به شرح زیر هستند:

1. استفاده از پد و چسب طبی: گاهی اوقات استفاده از پد و چسب طبی اولین مرحله در برنامه درمانی مشکل انگشت چکشی هستند. به این ترتیب درد بیمار حداقل شده و ادامه دادن فعالیت های عادی و روزمره امکان پذیر می شود. چسب زدن نیز می تواند عدم توازن ایجاد شده اطراف انگشت ها را اصلاح کرده و به این ترتیب به کاهش فشار و درد بیمار کمک مؤثر نماید.
2. تزریق دارو: تزریق داروهای کورتیکو استروئید اغلب برای کاهش درد و التهاب ایجاد شده به خاطر انگشت چکشی مورد توجه قرار می گیرد.
3. مصرف دارو: مصرف داروهای خوراکی ضد التهاب غیر استروئید (NSAIDs) همچون ایبوپروفن می تواند برای کاهش درد و التهاب ایجاد شده مفید باشد.
4. اسپلینت یا بند محافظ: اسپلینت ها یا بندهای محافظ کوچک می توانند توسط جراح برای هماهنگ کردن مجدد مفاصل انگشت خم شده مورد استفاده قرار گیرند.
5. ابزارهای طبی: پوشیدن کفش های سفارشی طبی ساخته شده با نظر پزشک می تواند در کنترل عملکرد پا مفید باشد. این ابزارهای طبی می توانند باعث کاهش علائم مشکل و پیشگیری از تشدید مشکل انگشت چکشی و ناهنجاری مربوط به آن شوند.
6. تمرینات ورزشی: تمرینات خاص می تواند به کشش و تقویت ماهیچه های پا کمک کند. ممکن است پزشک توصیه کند انگشتان پا را به صورت دستی بکشید یا از انگشتان پا برای بلند کردن وسایل از روی زمین استفاده کنید. همچنین ممکن است برای تقویت انگشتان پا انجام فر حوله را توصیه کند. برای انجام تمرین فر حوله، یک حوله را صاف زیر پای خود قرار دهید و با انگشتان پای خود آن را مچاله کنید.

عوارض انگشت چکشی

انگشت چکشی با درد و مشکلات دیگری همراه است که ممکن است به مراقبت نیاز داشته باشد. مشکلات بالقوه مرتبط با این عارضه عبارتند از:

• ایجاد میخچه های دردناک روی بخش بالایی انگشت یا در بین انگشتان
• ایجاد میخچه یا پینه در زیر توپی یا سینه ی پا
• ایجاد درد در سینه ی پا که با نام متاتارسالیا نیز شناخته می شود.
• درد آرتروز در مفاصل انگشتان پا
• آرتریت روماتوئید؛ یک بیماری خودایمنی و نوع کمتر شایع آرتریت است که می تواند منجر به تغییر شکل انگشت پا شود.
• پینه پا؛ منحرف شدن انگشت بزرگ یا انگشت کوچک پا که باعث ایجاد یک برآمدگی برجسته در کناره پا می شود.
• صاف شدن کف پا
• برآمده شدن بند انگشت؛ پوست روی مفاصل انگشت پا در واکنش به سایش و اصطکاک ناشی از انگشت چکشی، ضخیم و گاهی اوقات رنگ رفته می شود. این عارضه ظاهری صاف تر از پینه و میخچه دارد.

نسخه اصلی مطلب انگشت چکشی پا؛ درمان با روشهای غیر جراحی در کلینیک طب فیزیکی را در سایت دکتر سلمان فلاح بخوانید.

---