پی آر پی روشی مؤثر برای درمان درد و التهاب کف پا

دکتر بنفشه ولیان [ فوق تخصص درد ]آدرس وب سایت : www.drvaliyan.ir
آدرس مطب : تهران ، خیابان مطهری ، خیابان فجر ، کوچه مدائن ، پلاک 20 ، ساختمان پزشکان ماهان ، طبقه 5 تلفن مطب : 22896224 - 021

فاسیای کف پا یک بافت سخت و ضخیم است که استخوان پاشنه پا را به انگشتان پا متصل می کند. پلانتر فاشیاتیس زمانی اتفاق میافتد که فاسیای کف پا ملتهب شده و درد مبهمی در کف پاشنه پا احساس شود. این درد پاشنه پا ممکن است به دلایل مختلفی از افزایش وزن گرفته تا پوشیدن کفش های نامناسب اتفاق بیفتد. زمانی که بیماری با دقت و به طور قطعی تشخیص داده شد و عوامل ایجادکننده آن مشخص گردید می توان آن را درمان نمود. پلانتر فاشیاتیس اگر توسط یک متخصص مجرب پا به درستی مدیریت شود یک بیماری پایدار و مزمن نیست و می توان آن را به طور کامل درمان نمود.

PRP توسط سازمان بهداشت جهانی و وزارت بهداشت ایران به عنوان یک روش درمانی مؤثر تأیید شده است. این روش درمانی مخفف Platelet Rich Plasma یا سرم غنی شده از پلاکت می باشد و اساس کاربرد این تکنیک استفاده از توان بیولوژیک بدن برای ترمیم خود در پاسخ به آسیب ها می باشد. پلاکت ها حاوی مواد رشدی و ترمیم کننده فراوان می باشند و تزریق مقدار غنی شده از آن (که با استفاده از پی آر پی به 5 برابر نرمال می رسد) می تواند موجب افزایش تعداد سلول ها و ترمیم بافت صدمه دیده خصوصاً در غضروف و لیگامانها شود و به همین دلیل پی آر پی یکی از کاربردهای اثبات شده و اساسی آن در التهاب فاسیای کف پا می باشد.

علت پلانتار فاشیاتیس

التهاب رباط کف پا ( پلانتار فاسیا ) آسیبی ناشی از استفاده مفرط است. کشش مکرر و بیش از اندازه این رباط واقع در زیر پا التهاب و ضخیم شدن احتمالی آن و علت خار پاشنه پا می باشد. پلانتار فاسیا در نتیجه ضخیم شدن قدرت و انعطاف پذیری خود را از دست می دهد. این اتفاق در ورزش هایی معمول است که دویدن، رقصیدن یا پریدن را شامل می شود. به علاوه موارد زیر نیز احتمال بروز این عارضه را افزایش می دهد:

• اور پرونیشن : دوندگان مبتلا به اور پرونیشن، چرخش رو به داخل بیش از اندازه کف پا یا صافی کف پا به طور قابل توجه، مستعد ابتلا به این عارضه هستند؛ زیرا هر چه کف پا صاف تر باشد، پلانتار فاسیا بیشتر کشیده می شود.
• زیاد بودن قوس کف پا: این عارضه در افرادی که قوس کف پایشان زیاد است نیز رواج بالایی دارد؛ زیرا کف پا خاصیت ضربه گیری ندارد و نمی تواند خود را با سطوح مختلف سازگار کند.
• کفش نامناسب: پیاده روی طولانی مدت با کفش هایی که به خوبی از کف پا حمایت نمی کند، آسیب زننده خواهد بود و می تواند علت خار پاشنه باشد. کفش مناسب بیمار مبتلا به التهاب پلانتار فاسیا کفی تخت دارد، بنددار است و به خوبی از قوس کف پا حمایت می کند و زیر آن را پوشش می دهد.
• اضافه وزن: افراد دارای اضافه وزن به دلیل تأثیر اضافه وزن بر کف پا بیش از دیگران در معرض ابتلا به خار پاشنه پا قرار دارند.
• آسیب دیدگی های پیشین: چنانچه کشیدگی پیشین پلانتار فاشیا یا آسیب دیدگی کف پا به خوبی معالجه نشده باشد، احتمال ملتهب شدن پلانتار فاسیا بالا خواهد بود.
• آرتروز مفصل و استفاده بیش از حد از دمپایی از دیگر علل ایجاد خار پاشنه می باشد.
• سفت بودن عضله های ساق پا: یک از عامل های رایج ملتهب شدن پلانتار فاسیا سفت بودن عضله های ساق پا است که چرخش رو به داخل یا پرونیشن مزمن یا سریع را به دنبال دارد. پرونیشن به نوبه خود به بروز علل دیگری مانند کم یا زیاد بودن قوس کف پا دامن می زند.

علائم التهاب فاسیای کف پا

مشکل عمده افرادی که به التهاب فاسیای پلانتار مبتلا هستند، درد زیر پاشنه است؛ اما برخی با درد در ناحیه میانی پا مواجه می شوند. این مسئله به صورت تدریجی رخ می دهد. معمولاً یکی از پاها را متأثر می نماید؛ اما ممکن است در هر دو پا نیز رخ دهد. برخی این درد را به شکلی خفیف توصیف می کنند در صورتیکه برخی دیگر دردی تیز را تجربه می نمایند.
برخی ممکن است با احساس سوزش در کف پا که از پاشنه به سمت بیرون کشیده می شوند، مواجه شوند. این درد معمولاً در صبح و وقتی اولین گام ها را برمی دارید و یا زمانی که برای مدتی نشسته اید و یا دراز کشیده اید، شدیدتر خواهد بود.
با توجه به سخت شدگی پاشنه، بالا رفتن از پله ها دشوار خواهد بود. بعد از دوره فعالیت طولانی، در نتیجه افزایش التهاب با درد زیادی مواجه خواهیم بود. معمولاً در حین فعالیت با دردی مواجه نخواهیم بود و پس از توقف آن را تجربه خواهیم نمود.

تشخیص التهاب کف پا

پزشک برای بررسی میزان حساسیت کف پا و تشخیص محل دقیق درد، ابتدا بیمار را معاینه ی فیزیکی می کند. این کار برای اطمینان از اینکه درد، ناشی از سایر مشکلات پا نباشد، انجام می شود. در حین معاینه پزشک از بیمار می خواهد که پای خود را خم کند و در حالی که به فاسیای کف پای بیمار فشار می آورد، تأثیر خم و راست کردن انگشتان پا را در تشدید یا بهتر شدن درد ارزیابی می کند. همچنین در صورت وجود علائمی چون قرمزی خفیف یا تورم با این روش مشخص قابل تشخیص خواهند بود. پزشک همچنین، کشش عضلات و سلامت عصب ها را با بررسی شاخص های زیر را بررسی می کند:

• رفلاکس
• انقباض خفیف عضلانی
• حس لامسه و بینایی
• هماهنگی
• تعادل
• عکس برداری با پرتو ایکس یا اسکن MRI نیز برای تشخیص علت درد پاشنه ی پا که ممکن است ناشی از شکستگی استخوان باشد، ضروری است.

درمان التهاب فاسیای کف پا با پی آر پی

پلاکت های مورد نیاز برای PRP در عملی شبیه به زمان گرفتن خون برای انجام آزمایش، از خون خود بیمار گرفته می شود. مراحل درمان پی آر پی به شرح زیر است:
ابتدا از بیمار خون گرفته می شود. حجم نمونه لازم به محل تزریق پی آر پی بستگی دارد.
سپس خون در سانتریفیوژ چرخانده می شود تا پلاکت، گلبول قرمز و گلبول سفید از هم جدا شود و هر یک در سطحی از لوله قرار بگیرد. پلاسمای غنی از پلاکت جدا و برای تزریق آماده می شود.
متخصص پلاسمای جداسازی شده را برای تزریق در موضع دردناک آماده می کند. برای تزریق دقیق معمولاً از روش های تصویربرداری، مانند سونوگرافی، استفاده می شود تا پی آر پی در ناحیه تعیین شده تزریق شود.

آمادگی قبل از تزریق پی آر پی

فرایندهایی که قبل از تزریق پی آر پی انجام می شوند عبارتند از:

1. از دو تا سه هفته قبل از درمان درد با پی آر پی از مصرف داروهای کورتیکو استروئید خودداری کنید.
2. مصرف داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن یا آسپرین یا داروهای مخصوص درمان آرتروز مانند سلبرکس را از یک هفته قبل از درمان متوقف کنید. البته ممکن است مصرف آسپرین ۸۱ میلی گرمی در دوز پایین مانعی نداشته باشد.
3. از ۵ روز قبل از درمان، داروهای ضد انعقاد مصرف نکنید. برای تغییر برنامه مصرف دارو حتماً با پزشک مشورت کنید.
4. روز قبل از درمان مایعات فراوان بنوشید.
5. برخی بیماران باید بلافاصله قبل از درمان داروی ضد اضطراب مصرف کنند.

مراقبت پس از تزریق پی آر پی

پس از تزریق پی آر پی التهاب، درد و ورم موقتی ایجاد می شود. غالباً از بیمار خواسته می شود که چند روز استراحت کند و به مفصل تزریق شده فشار نیاورد. همچنین پزشک به بیمار توصیه می کند که پس از تزریق:

1. مسکن ضدالتهابی مصرف نکند، پزشک مسکن مناسب را تجویز خواهد کرد.
2. از چوب زیربغل استفاده کند و برای محافظت و بی حرکت نگه داشتن مفصل تزریق شده بریس و یا آتل ببندد.
3. روزانه چند بار، هر بار به مدت ۲۰ ـ ۱۰ دقیقه کمپرس سرد روی موضع قرار دهد تا درد و ورم کاهش یابد. البته برخی پزشکان کمپرس گرم را توصیه می کنند.

عوارض تزریق پی آر پی

عوارض پی آر پی عبارت است از:

• عفونت
• آسیب دیدگی عصبی
• درد در محل تزریق
• آسیب بافت

هزینه تزریق پی آر پی

هزینه تزریق PRP تابعی از موقعیت جغرافیایی کلینیک و شیوه و محل تزریق است.