آیا قوز پشت و گودی کمر باعث کاهش قد می شود؟

دکتر علی نقره کار [ متخصص درد ]آدرس وب سایت : www.dr-noghrekar.ir
آدرس مطب : تهران، میدان آرژانتین، ابتدای خیابان الوند، ساختمان مرکزی پزشکان،طبقه اول تلفن مطب : 88670088 - 021

وقتی از پشت به ستون فقرات نگاه می کنید، صاف به نظر می رسد. اما اگر آن را از کنار مشاهده کنید، متوجه خواهید شد که منحنی هایی دارد. این انحناهای ستون فقرات طبیعی هستند و در ستون فقرات سالم در گردن، تنه و ناحیه کمر ظاهر می شوند.

گودی کمر چیست؟

گودی کمر به سمت داخل (ستون فقرات کمری) و قسمت فوقانی کمر (مهره های گردنی) به عنوان لوردوز یا منحنی لوردوز طبیعی نامیده می شود. یعنی این انحناها به ترتیب به نام لوردوز کمری و لوردوز گردنی شناخته می شوند. این انحناها به دلیل ضخامت متفاوت مهره ها در قسمت جلویی و پشتی به طور طبیعی در ستون فقرات ما وجود دارند.
این منحنی ها دارای تعدادی عملکرد هستند:

1. نگه داشتن سر روی بدن
2. حفظ و تثبیت ساختار بدن
3. کمک در حرکت و خم شدن
4. با توزیع تنش ایجاد شده در حین حرکت، به عنوان یک ضربه گیر عمل می کند
5. تنه را روی لگن قرار می دهد

انواع دیگر انحناهایی که در ستون فقرات ایجاد می شوند عبارتند از: کیفوتیک (انحنای ستون فقرات به سمت داخل قفسه سینه) و اسکولیوتیک (انحنای جانبی که ناشی از عوامل منفی مختلف است و در صورتی که بسیار شدید باشد از جلوی بدن نیز قابل مشاهده است).
زمانی که لوردوز کمر به یک مشکل تبدیل می شود، دو نوع بیماری مرتبط با لوردوز وجود دارد که می تواند منجر به درد یا سایر عوارض شود.

1. هایپرلوردوزیس: منحنی بیش از حد یا اغراق آمیز به سمت داخل است. به آن پشت زینی، swayback یا پشت توخالی نیز می گویند. عامل اصلی در این امر، شیب لگن قدامی (انحراف به جلو استخوان لگن) است.
2. هیپولوردوزیس: صاف شدن پشت است که انحنای کمتری نسبت به حرکت طبیعی دارد. این می تواند منجر به فشرده شدن دیسک بین مهره ای در جلو شود و ممکن است منجر به گیر کردن اعصاب شود.

هیپولوردوز شایع تر از هایپرلوردوز است.

تاثیر گودی کمر در قد

با پیشرفت علم پزشکی رفع گودی کمر و افزایش قد ممکن شده است. به جز افرادی که به طور مادرزادی به این عارضه دچار هستند، قوس کمر به دلیل ایجاد فشار مداوم در ناحیه ی ستون فقرات به وجود می آید. فعالیت های مداوم روزانه و عدم استراحت کافی موجب فشرده شدن ستون فقرات می گردد و دیگر به حالت پیشین خود باز نمی گردد.
ایجاد این فشردگی موجب کوتاه تر شدن قد فرد مبتلا به گودی کمر می شود که با تحت درمان قرار گرفتن به رفع گودی کمر و افزایش قد می انجامد. یکی از راهکارهای موثر برای کاهش فشار وارده بر ستون فقرات انجام ورزش بارفیکس و یا آویزان شدن به مدت 3 الی 4 دقیقه در روز است. باز شدن ستون فقرات موجب افزایش قد حتی در سنین بالا می شود.

با رفع گودی کمر چند سانت به قد اضافه می شود؟

پژوهش ها نشان داده اند که انجام حرکات کششی می تواند تا 12 سانتی متر به قد افراد بیفزاید. با آویزان ماندن و یا بارفیکس زدن به صورت روزانه و به مدت 5 دقیقه در دراز مدت به ایجاد فاصله میان مهره های ستون فقرات می انجامد. از این رو با بازگشت ستون فقرات به حالت طبیعی، فرد از حالت خمودگی خارج می گردد و به طبع به قد وی افزوده می شود. از سوی دیگر رفع گودی کمر و افزایش قد تا 20 سانتی متر امری شدنی است و با کمی تلاش قابل دستیابی است. پس می توانید با انجام حرکات به صورت روزانه علاوه بر برطرف نمودن گودی کمر به میزان قد خود بیفزایید. با اینکه بیماری گودی کمر یک عارضه و بیماری مستقل از کوتاهی قامت است اما کاملا بی تاثیر نیست. رفع گودی کمر به افزایش قد می انجامد و مانع از ایجاد بسیاری از ناهنجاری ها در ستون فقرات و قامت فرد می شود.

علل بروز گودی کمر

گودی کمر هایپرلوردوزیس ناشی از موارد زیر است:

• چاقی، که باعث می شود افراد دارای اضافه وزن به سمت عقب متمایل شوند و در نتیجه وضعیت بدنی نامناسب داشته باشند
• بارداری
• عدم تعادل در قدرت و طول عضلانی نیز ممکن است منجر به لوردوز شود، مانند عضلات سفت کمر، یا عضلات ضعیف شکم
• دیستروفی عضلانی
• در رقصنده ها و ژیمناست ها رایج است
• کیفوز (قوز پشت) ممکن است کمر را وادار کند تا عدم تعادل ایجاد شده توسط یک منحنی در سطح بالاتر را جبران کند
• کمبود ویتامین D در کودکان می تواند باعث راشیتیسم شود که منجر به لوردوز کمری می شود
• اسپوندیلولیستزیس ، یک بیماری ستون فقرات است که در آن یکی از مهره های پایینی به سمت جلو روی استخوان زیرین می لغزد
• دیسکیت، التهاب دیسک های مهره ای
• پوکی استخوان یا کاهش تراکم استخوان
• آکندروپلازی، بیماری درگیر غضروف

علت گودی کمر هیپولوردوزیس عبارتند از:

• نشستن با حالت بد
• تروما، بیشتر با آسیب ضربات شلاقی
• مادرزادی (اکتسابی در بدو تولد)

علائم گودی کمر

هیپرلوردوزیس و هیپولوردوزیس هر دو می توانند منجر به کمردرد شوند که می تواند متوسط تا شدید باشد، به خصوص در حین حرکت. درد معمولاً عضلانی است، زیرا عضلات مربوط به کمر در حین حرکت به دلیل انحنای معیوب کمر در جهات مختلف کشیده می شوند. درد ممکن است در نواحی اطراف گردن، شانه ها و قسمت بالای کمر نیز احساس شود. حرکت محدود در این نواحی نیز ممکن است همراه با درد باشد.
اگر عصب به دلیل لوردوز گیر کرده یا به دام افتاده باشد، ممکن است بیمار احساس گزگز، بی حسی، درد شبیه شوک الکتریکی، ضعف، کنترل ضعیف مثانه را داشته باشد. در صورت بروز این علائم به دنبال مشاوره پزشکی باشید، زیرا این علائم نشان دهنده وضعیت جدی تری است که نیاز به مراقبت و درمان فوری دارد.

چگونه می توان گودی کمر را تشخیص داد؟

این کار را می توان با دراز کشیدن روی یک سطح صاف یا زمین انجام داد و بررسی کرد که آیا فضای زیادی بین قسمت پایین کمر و سطح وجود دارد یا خیر. لوردوز بیش از حد ممکن است تا اوایل یا اواسط دهه بیست سالگی آشکار نشود.

درمان گودی کمر

بسته به شدت و میزان گودی کمر روش های درمانی بسیاری مورد استفاده قرار می گیرند. پزشک متخصص با انجام تکنیک های درمانی درد در قسمت ستون فقرات را کاهش می دهد. سپس دامنه ی حرکتی ستون فقرات را به حالت طبیعی تسهیل می بخشد که در نهایت منجر به رفع گودی کمر و افزایش قد بیمار می گردد. در مواردی که این عارضه شدید باشد از راهکار هایی مثل فیوژن ستون فقرات یا خشک کردن و عمل جراحی استفاده می شود. همچنین تمرینات توانبخشی و کششی می توانند در بهبود گودی کمر بسیار موثر باشند. در صورتی که گودی کمر شدید نباشد، نیازی به جراحی نیست. بسته به شدت بیماری و وجود علائم دیگر، می توان آن را به صورت محافظه کارانه درمان کرد. برخی از گزینه های درمان محافظه کارانه عبارتند از:

• داروهای ضد درد: برای کاهش درد و همچنین تورم. اینها شامل مسکن های بدون نسخه مانند ایبوپروفن می شود. (قبل از مصرف هر دارویی با پزشک خود مشورت کنید.)
• تمرینات روزانه یا فیزیوتراپی: برای تقویت عضلات و بهبود تحرک و همچنین انعطاف پذیری. درمان شامل تقویت اکستنسورهای مفصل ران در پشت ران و کشش خم کننده های لگن در جلوی ران ها است. این ماهیچه ها به حرکت لگن کمک می کنند.
• کاهش وزن در صورت چاقی: این به بهبود وضعیت بدن و در نتیجه کاهش لوردوز کمک می کند.
• استفاده از بریس: در کودکان خردسال و نوجوانان می توان از نوع خاصی از بریس ها یا تکیه گاه ها برای حفظ وضعیت بدنی خوب استفاده کرد.
• مکمل های غذایی مانند ویتامین D: در صورت کمبود در بدن

اگر لوردوز درمان نشود، می تواند منجر به درد و ناراحتی طولانی مدت شود. همچنین ممکن است خطر مشکلات مربوط به ستون فقرات، لگن و پاها افزایش یابد.

آیا گودی کمر قابل پیشگیری است؟

برخی از تمرینات یوگا و بدنی را می توان برای حفظ وضعیت بدنی خوب انجام داد. همچنین داشتن وضعیت مناسب در هنگام نشستن، ایستادن و همچنین در حین کار بسیار مهم است. ایستادن طولانی مدت نیز می تواند منجر به لوردوز شود، بنابراین اگر کار شما مستلزم ایستادن زیاد است، مهم است که استراحت های کوتاهی داشته باشید. همچنین هنگام نشستن روی صندلی اطمینان حاصل کنید که از پشتیبان کافی برخوردار هستید.